ชัวร์ก่อนแชร์ : โดนสาดไม่ใช่แค่เปียก สงกรานต์นี้ระวัง 5 โรคแอบแฝง

เข้าสู่เทศกาลสงกรานต์อย่างเป็นทางการ หลายคนออกไปร่วมสนุกกับกิจกรรมสาดน้ำอย่างชุ่มฉ่ำทั่วประเทศ ทั้งคลายร้อนทั้งสร้างรอยยิ้ม แต่ท่ามกลางความสนุกนั้น อย่าลืมใส่ใจเรื่องความปลอดภัย เพราะอาจมีเชื้อโรคแอบแฝงมาโดยไม่รู้ตัว และ ก่อน-ระหว่าง-หลัง เล่นน้ำควรทำอย่างไรให้ปลอดภัยลดความเสี่ยง ควบคู่กับความสนุกเย็นฉ่ำ อย่าลืมว่า “น้ำ” ก็อาจทำหน้าที่เป็นตัว “นำ” พาเชื้อก่อโรคมาสู่ร่างกายเราได้ และหากเล่นน้ำกลางแดดเปรี้ยงก็อาจเสี่ยงป่วยได้!
มาทำความรู้จักกับ 5 โรคที่แอบแฝง ที่ควรระวังในช่วงสงกรานต์นี้ เพื่อให้สนุกได้อย่างมั่นใจ และปลอดภัยตลอดเทศกาล

1. โรคตาแดง
โรคตาแดง (Red Eye) คือภาวะผิดปกติที่เกิดขึ้นบริเวณตาขาว ซึ่งมักเกิดจากการติดเชื้อไวรัส โดยเฉพาะในกลุ่ม อะดีโนไวรัส (Adenovirus) และบางกรณีอาจเกิดจาก เอนเทอโรไวรัส (Enterovirus)

โรคนี้สามารถ แพร่กระจายได้ง่ายและรวดเร็ว โดยเฉพาะในพื้นที่ที่มีผู้คนรวมตัวกันหนาแน่น เช่น งานเทศกาล โรงเรียน ซึ่งเทศกาลสงกรานต์ก็มีการรวมตัวกันของผู้คนจำนวนมาก ทำให้อาจติดเชื้อจากการสัมผัสน้ำและอุปกรณ์ปนเปื้อนเชื้อ หรือมีผู้ป่วยตาแดงอยู่ในพื้นที่นั้น ๆ

• อาการ
• เยื่อบุตาขาวแดง บวม อาจมีเลือดออกเป็นปื้นๆ
• คัน เคืองตา น้ำตาไหล
• หากติดเชื้อแบคทีเรียอาจมีขี้ตาสีเหลือง
• เปลือกตาบวมแดง
• อาจมีอาการข้างเดียว หรือ 2 ข้างก็ได้
• บางรายมีอาการเหมือนเป็นหวัดร่วมด้วย ต่อมน้ำเหลืองที่หน้าหูโต บวม และอาจมีอาการเจ็บ
• บางรายอาจมีภาวะแทรกซ้อน เช่นกระจกตาอักเสบ (Keratitis) ร่วมด้วยได้

โรคตาแดง สามารถหายได้ภายใน 1 – 2 สัปดาห์ หากได้รับการดูแลรักษาอย่างถูกวิธี หรือรีบมาพบจักษุแพทย์เพื่อรับการรักษาตั้งแต่เริ่มมีอาการ

2. ฮีตสโตรก
แม้จะเล่นน้ำเปียก ๆ เย็น ๆ แต่โรคฮีตสโตรกก็มักจะแอบแฝงมากับสงกรานต์เพราะอากาศที่ร้อนจัด และหลายคนมักอยู่กลางแดดนานโดยไม่รู้ตัว ทำให้อาจเพิ่มโอกาสเสี่ยงที่จะเป็นโรคฮีตสโตรกได้
“โรคลมร้อน” หรือ “ฮีตสโตรก” (Heatstroke) ซึ่งเป็นภาวะที่ร่างกายมีอุณหภูมิสูงผิดปกติ โดยเฉพาะเมื่ออุณหภูมิในร่างกายเกิน 40 องศาเซลเซียส จนไม่สามารถปรับสมดุลความร้อนได้ ส่งผลให้เกิดอาการต่าง ๆ ตามมา

• อาการที่พบบ่อย
• ตัวร้อนจัด วิงเวียน ปวดหรือมึนศีรษะ
• คลื่นไส้ อาเจียน เหงื่อออกมาก
• อ่อนเพลีย หัวใจเต้นเร็ว เป็นลม
• ภาวะขาดน้ำ และอาจมีอาการทางระบบประสาท เช่น ชัก หรือพูดจาสับสน

หากพบผู้มีอาการดังกล่าว ควรปฐมพยาบาลเบื้องต้นดังนี้

• พาเข้าที่ร่ม หรือห้องที่มีอากาศเย็น
• ดื่มน้ำมาก ๆ หากยังรู้สึกตัว
• ให้ผู้ป่วยนอนราบ คลายเสื้อผ้าให้หลวม
• ใช้ผ้าชุบน้ำเย็นเช็ดตัว โดยเฉพาะบริเวณซอกคอ รักแร้ และศีรษะ
• ใช้พัดลมเป่าระบายความร้อน ร่วมด้วย

หากผู้ป่วย หมดสติ ให้จับนอนตะแคง เพื่อป้องกันลิ้นอุดกั้นทางเดินหายใจ และ รีบนำส่งโรงพยาบาลทันที หรือโทร สายด่วน 1669

3. โรคอุจจาระร่วง

โรคอุจจาระร่วง หรือที่มักเรียกว่า “ท้องเสียเฉียบพลัน” อีกหนึ่งโรคที่มักเกิดในช่วงเทศกาลสงกรานต์เนื่องจากอาหารและน้ำที่ไม่ถูกสุขลักษณะ 

ภาวะท้องเสียตามคำนิยามขององค์การอนามัยโลก (WHO) หมายถึง การถ่ายอุจจาระเหลวหรือเป็นน้ำตั้งแต่ 3 ครั้งขึ้นไปใน 24 ชั่วโมง หรือ ถ่ายอุจจาระเป็นมูกเลือดอย่างน้อย 1 ครั้งใน 24 ชั่วโมง ส่วนภาวะท้องเสียเฉียบพลันนั้น จะเป็นอาการท้องเสียที่เกิดขึ้นในระยะเวลาไม่เกิน 2 สัปดาห์ โดยทั่วไปแล้วมักเกิดจากการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร 

อาการทั่วไป

• ถ่ายเหลวเป็นน้ำ หรือมีมูกเลือดปน
• ปวดท้อง / ปวดเบ่ง
• คลื่นไส้ / อาเจียน
• มีไข้
• ปากแห้ง / อ่อนเพลีย / ไม่มีแรง
• ปัสสาวะลดลง
• ความดันต่ำ หรือมีภาวะช็อก (ในรายที่รุนแรง)

หากมีอาการเหล่านี้ควรรีบพบแพทย์

• ไข้สูงเกิน 38°C
• ถ่ายเป็นมูกหรือมูกเลือด / ปวดท้องรุนแรง
• ถ่ายเหลวปริมาณมากคล้ายน้ำซาวข้าว
• ผู้ป่วยมีโรคประจำตัวมาก, อายุเกิน 65 ปี, เด็กเล็ก หรือเพิ่งเดินทางกลับจากต่างประเทศ
• มีอาการซึม / กระสับกระส่าย / ปากแห้ง / ปัสสาวะน้อย

4. โรคปอดอักเสบ

แม้ว่าโรคปอดอักเสบจะดูเหมือนไม่เกี่ยวข้องกับเทศกาลสงกรานต์โดยตรง แต่พฤติกรรมบางอย่างนั้นอาจส่งผลให้เกิดโรคปอดอักเสบได้ เช่น เปียกน้ำแล้วไม่เปลี่ยนเสื้อผ้าทันที ติดเชื้อจากผู้คนในที่สาธารณะ หรือสูดดมน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อโรค

โรคปอดอักเสบ (Pneumonia) เกิดจากการติดเชื้อที่ถุงลมฝอย (Alveoli) ภายในเนื้อเยื่อปอด ซึ่งเชื้อ

ก่อโรคส่วนใหญ่เป็นได้ทั้งเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส และเชื้อราบางชนิดโดยเฉพาะในกลุ่มผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง โดยติดต่อผ่านการหายใจ หรือสัมผัสละอองฝอยจากน้ำมูก น้ำลายที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส ผ่านการไอ จาม แล้วนำมาสัมผัสที่จมูก ตาหรือปาก

อาการของโรคปอดอักเสบมักเกิดขึ้นแบบเฉียบพลัน

• ไข้
• ไอ
• หายใจหอบเหนื่อย
• มีอาการแสดงอื่น ๆ ที่ไม่จำเพาะ เช่น ท้องอืด อาเจียน ซึมโดยเฉพาะเด็กเล็ก

5. โรคน้ำกัดเท้า

โรคน้ำกัดเท้า เป็นอีกหนึ่งโรคที่มักมาพร้อมเทศกาลสงกรานต์ เพราะต้องเดินลุยน้ำทั้งวัน ทำให้เท้าเปียกชื้นจากการแช่น้ำเป็นเวลานานจนเพิ่มโอกาสติดเชื้อได้

โรคน้ำกัดเท้า คือ อาการทางผิวหนังที่เกิดจากการแช่เท้าอยู่ในน้ำสกปรกเป็นเวลานาน หรือเท้าเปียกชื้นอยู่ตลอดเวลา มักเกิดบริเวณซอกนิ้วเท้า

อาการ

• ผิวหนังชั้นบนเริ่มเป็น ขุยขาว ๆ เปียกยุ่ย
• ระยะต่อมาผิวลอกเป็นแผ่นหรือสะเก็ด และ แตกเป็นร่อง
• มีกลิ่นไม่พึงประสงค์จากการสะสมของเชื้อรา
• เมื่อแกะขุยออก จะเห็นผิวหนังข้างใต้ แดง มีน้ำเหลืองซึม
• มักมีอาการ คันยิบ ๆ ร่วมด้วย
• เชื้อราอาจลามไปที่ ฝ่าเท้า ทำให้ลอกเป็นขุย

ทั้งนี้ กองประเมินผลกระทบต่อสุขภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ได้ให้ข้อมูลการเล่นน้ำสงกรานต์ให้ปลอดภัยไว้ดังนี้

ก่อนเล่นน้ำ

• ใส่เสื้อผ้าสีอ่อน หลวม ระบายอากาศได้ดี
• พกน้ำดื่ม ป้องกันร่างกายขาดน้ำ
• สวมหมวก แว่นกันแดด ทาครีมกันแดด (SPF 15+)
• ใส่รองเท้าแตะ ลดความเสี่ยงเชื้อราที่เท้า

ระหว่างเล่นน้ำ

• ดื่มน้ำบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์ น้ำหวาน น้ำอัดลม
• งดเล่นกลางแดดช่วง 11.00–15.00 น.
• เล่นเป็นกลุ่ม สังเกตอาการผิดปกติ เช่น ตัวร้อนจัด มึนงง
• เลี่ยงเล่นน้ำแข็งหรือน้ำเย็นจัด

หลังเล่นน้ำ

• รีบอาบน้ำ เปลี่ยนเสื้อผ้า
• ใส่เสื้อผ้าที่โปร่งสบาย
• ดื่มน้ำให้เพียงพอ แม้ไม่กระหาย
• อยู่ในที่อากาศถ่ายเท ไม่เปิดพัดลมจ่อร่างกาย

13 เมษายน 2568
ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์
สำนักข่าวไทย อสมท
เขียนและรวบรวม โดย นัฐภรณ์ ผลพฤกษา

ดูคลิป ชัวร์ก่อนแชร์ เพิ่มเติม

สงกรานต์กับดวงตา

ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : แสงแดดกับการปกป้องดวงตา

สงกรานต์กับผิว

ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : เตรียมผิวก่อนสงกรานต์

– ฮีตสโตรก

ชัวร์ก่อนแชร์ LIVE : HEAT STROKE วิธีรับมือ โรคจากความร้อน

ชัวร์ก่อนแชร์ : เตือนสัญญาณฮีทสโตรกในคน จริงหรือ ?

– สงกรานต์กับอากาศร้อน

ชัวร์ก่อนแชร์ : อากาศร้อน ห้ามดื่มและอาบน้ำเย็น จริงหรือ?

อ้างอิง

โรคตาแดง ไม่ร้ายแรงแต่รำคาญใจ

https://www.siphhospital.com/th/news/article/share/conjunctivitis

โรคตาแดง ชนิดใดอันตรายมาก และชนิดใดอันตรายน้อย รู้จักไว้ป้องกันทัน !

https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%87-%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%81-%E0%B9%81%E0%B8%A5%E0%B8%B0

โรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน (Acute diarrhea)

กรมควบคุมโรค เตือนเข้าสู่ฤดูร้อนกลุ่มเสี่ยงและคนทำงานกลางแจ้งระวังโรคลมร้อนหรือฮีทสโตรก

https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=51051&deptcode=brc

โรคปอดบวม, ปอดอักเสบ (Pneumonia)

https://ddc.moph.go.th/disease_detail.php?d=21

https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1501520231123052757.pdf

สงกรานต์ เล่นน้ำอย่างไร ให้ปลอดภัย

https://multimedia.anamai.moph.go.th/infographics/info494_songkran1