สุขสันต์ วันตรวจสอบข้อเท็จจริง 2 เมษายน 2566 | ชัวร์ก่อนแชร์

บทความ โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์

สืบเนื่องจากกระแสทั่วโลกที่ “ข่าวปลอม” “ข่าวลวง” ข้อมูลเท็จโหมกระหน่ำ และ ลามไปถึงการหลอกลวงในรูปแบบภัยไซเบอร์ ซึ่งไม่เพียงสร้างความความเข้าใจผิดทางสุขภาพ การเมือง กฎหมาย ข่าวสาร  แต่ยังสร้างความเดือดร้อนถึงตัวตนและทรัพย์สินแก่ผู้คนมากมาย

วันที่ 2 เมษายน 2566 จึงถูกกำหนดไว้ให้เป็น International Fact-Checking Day หรือ วันตรวจสอบข้อเท็จจริงสากล ซึ่งวัตถุประสงค์ของการกำหนดวันนี้ขึ้นมา ก็ตรงไปตรงมาตามชื่อ นั่นคือ วันที่จะร่วมกันรณรงค์ให้เห็นความสำคัญของการตรวจสอบข้อเท็จจริง หรือ Fact-Checking หรือถ้าแปลเป็นไทยง่าย ๆ คือ การตรวจสอบข่าวปลอม การจับข่าวลวง เราจึงได้ยินการเรียกขานวันนี้ว่า “วันตรวจสอบข่าวลวงโลก” หรือแม้แต่ “วันชัวร์ก่อนแชร์”

วันตรวจสอบข้อเท็จจริงสากล นับเป็น “วันตั้งใหม่” เมื่อไม่นานมานี้ ข้อมูลของเครือข่ายตรวจสอบข้อเท็จจริงสากล (International Fact-Checking Network หรือ IFCN) บันทึกไว้ว่า วันตรวจสอบข้อเท็จจริงสากล หรือ IFCD ถูกกล่าวถึงในการประชุมเครือข่ายเมื่อปี 2557 ก่อนจะมีการสรุปกำหนดเป็นทางการใน 2559 และ มีการรณรงค์อย่างเป็นทางการครั้งแรก เมื่อวันที่ 2 เมษายน 2560 ดังนั้นในปี 2566 จึงนับเป็นการจัดงานวันตรวจสอบข้อเท็จจริงสากล ครั้งที่ 7

“April 1 is a day for fools. April 2 is a day for facts.”
“1 เมษายน เป็นวันแห่งการโกหกหลอกลวง 2 เมษายน ก็เป็นวันแห่งข้อเท็จจริง”INTERNATIONAL FACT-CHECKING NETWORK

IFCN เชิญชวนสื่อและหน่วยงานด้านการตรวจสอบข้อเท็จจริงทั่วโลก ร่วมกันรณรงค์และเฉลิมฉลองในวันที่ 2 เมษายน ด้วยการจัดสรรทรัพยากรเพื่อตรวจสอบข้อเท็จจริง เขียนบทความ สร้างบทเรียนสำหรับนักเรียนและประชาชน เพื่อเรียนรู้วิธีการตรวจจับข่าวปลอม ข้อมูลเท็จ ซึ่งจะมีแนวคิดในแต่ละปีที่แตกต่างกันไป

ดูคลิปรณรงค์ International Fact-Checking Day ปีแรก

---

ชัวร์ก่อนแชร์ ร่วมรณรงค์ IFCD 2017

สำหรับประเทศไทย “ชัวร์ก่อนแชร์” โดยศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ สำนักข่าวไทย อสมท ได้ร่วมรณรงค์ International Fact-Checking Day มาตั้งแต่ปี 2560 โดยในวันที่ 2 เมษายน 2560 มีการผลิตเนื้อหาพิเศษเผยแพร่ทางโทรทัศน์และออนไลน์ พร้อมทั้งยังผลิตหนังสือดิจิทัลฉบับพิเศษ “99 เรื่องมั่ว ที่ควรเลิกเชื่อ และ หยุดแชร์” ซึ่งท่านยังสามารถรับชมและดาวน์โหลดได้

ย้อนชมคลิปชัวร์ก่อนแชร์ เนื่องในวันตรวจสอบข้อเท็จจริงสากล ครั้งแรก เมื่อ 2 เมษายน 2560

ส่วนในปี 2566 นี้ ชัวร์ก่อนแชร์ มีสิ่งที่เตรียมให้ท่าน เป็น “5 คำถาม 3 เคล็ดลับ รับมือภัยไซเบอร์และข้อมูลเท็จในยุค A.I.” พร้อมทั้งผลิตภัณฑ์ใหม่ที่จะเปิดตัวเร็ว ๆ นี้

---

เฉกเช่นเดียวกับอีกหลาย ๆ วันสำคัญของโลก การกำหนดให้เป็นวันใดวันหนึ่ง เพื่อวัตถุประสงค์หนึ่งใดนั้น ไม่ได้แปลว่า ตลอดทั้งปีจะไม่ต้องให้ความสำคัญ แต่เป็นวันที่เราจะได้มีโอกาสตรวจสอบว่า ตลอดทั้งปีที่ผ่านมา เราให้ความสำคัญกับสิ่งนั้นมากพอหรือยัง และ ในปีข้างหน้า เราจะทำอย่างไรอีกหรือไม่

ขอให้ทุกท่านมีทักษะและความพร้อม
เพื่อจะไม่ตกเป็น “เหยื่อ” และไม่ตกเป็น “เครื่องมือ”
ของข้อมูลข่าวสารอันตราย และมนุษย์วายร้ายที่กำลังบงการ

สุขสันต์ วันตรวจสอบข้อเท็จจริง 2 เมษายน 2566– ชัวร์ก่อนแชร์

ที่มา/อ่านเพิ่มเติม

https://en.wikipedia.org/wiki/Fact-checking#International_Fact-Checking_Day

https://www.poynter.org/fact-checking/2019/dont-be-fooled-third-annual-international-fact-checking-day-empowers-citizens-around-the-world-to-sort-fact-from-fiction/

https://www.poynter.org/fact-checking/2019/how-the-world-celebrated-the-third-international-fact-checking-day/

• สำหรับท่านที่ต้องการฝึกฝนทักษะการตรวจสอบข้อเท็จจริง เพื่อรับมือกับข้อมูลเท็จและภัยไซเบอร์ สามารถเรียนรู้กับหลักสูตรออนไลน์ FCDA101 ได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ที่ https://www.SUREcology.com
• และ เร็ว ๆ นี้ เตรียมพบกับผลิตภัณฑ์ด้านการเรียนรู้เท่าทันใหม่จาก ชัวร์ก่อนแชร์ ติดตามรายละเอียดได้ที่เพจ ชัวร์ก่อนแชร์ และ นักสืบสายชัวร์ x ชัวร์ก่อนแชร์สโมสร

– ทีมข่าวรู้เท่าทัน ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ –