4 เม.ย. – การระบาดของโรคพิษสุนัขบ้าเมื่อปีที่แล้ว มีผู้เสียชีวิต 11 คน แต่เพียง 3 เดือนแรกของปีนี้ มีผู้เสียชีวิตไปแล้ว 7 คน จึงมีการตรวจสอบโดยเฉพาะขั้นตอนการจัดซื้อและคุณภาพของวัคซีนที่นำมาใช้ ขณะที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหลายแห่งยังไม่สามารถจัดหาวัคซีนได้ ซึ่งอดีตผู้ว่าการ สตง. พบข้อมูลการใช้งบประมาณจัดซื้อวัคซีนที่อาจทำให้รัฐเสียหาย ติดตามรายงานพิเศษ “พิษสุนัขบ้า พิษวัคซีนขาดแคลน”
นี่เป็นตัวอย่างของวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า นำเข้าโดยบริษัทที่ชนะการประมูลกับกรมปศุสัตว์ และถูกส่งมาใช้ฉีดให้กับสุนัขและแมวในพื้นที่ที่เกิดการระบาด กรมปศุสัตว์จัดซื้อวัคซีนจากการประมูลแข่งขันกันของบริษัทเอกชนทุกปี เพื่อแจกจ่ายให้แก่ปศุสัตว์จังหวัดและสำรองไว้เมื่อมีการระบาด ไทยนำเข้าวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าจากผู้ผลิตในต่างประเทศ กว่า 10 ล้านโดสต่อปี จัดซื้อโดยกรมปศุสัตว์ 1 ล้านโดส อีก 8-9 ล้านโดส เป็นของคลินิกเอกชน โรงพยาบาลสัตว์ และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
ในปี 2559-2560 คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และกรมปศุสัตว์ ตรวจพบวัคซีนที่ไม่ได้มาตรฐาน จึงเรียกคืนวัคซีนในลอตนั้นประมาณ 3 ล้านโดส ทำให้วัคซีนหายไปจากระบบ ขณะที่การจัดหามาทดแทนต้องเปิดประมูลใหม่และต้องใช้เวลา ส่วนปีงบประมาณปี 2560 กรมจะต้องจัดซื้อวัคซีน 1 ล้านโดส แต่ไม่มีผู้ประสงค์จะยื่นประมูล จึงไม่มีการจัดซื้อในปีนั้นด้วย
อธิบดีกรมปศุสัตว์ระบุว่า มีการนำสุนัขและแมวมาฉีดวัคซีนอย่างมากในปีนี้ ทั้งที่บางตัวยังไม่ครบกำหนดฉีด ทำให้วัคซีนที่มีจำกัดอยู่แล้วยิ่งไม่เพียงพอ ในไทยมีสุนัขและแมวกว่า 10 ล้านตัว ตั้งแต่เดือนมกราคม อย.แจ้งว่ามีการขอนำเข้าวัคซีนทั้งหมด 8 ล้านโดส ปัญหาที่พบคือเกิดการใช้วัคซีนเกินกว่าประมาณการนำเข้าตามแผนในแต่ละเดือนมาก ส่วนการผลิตวัคซีนใช้เองในประเทศก็ยังไม่เกิดขึ้น
อดีตผู้ว่า สตง. ซึ่งตรวจสอบงบประมาณและท้วงติงการจัดซื้อวัคซีนขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เมื่อปี 2557 พบข้อมูลว่าท้องถิ่นบางแห่งใช้งบไม่เหมาะสม เช่น จัดซื้อราคาแพง ซื้อมากเกินความจำเป็น บางแห่งไม่มีที่จัดเก็บจนเสื่อมคุณภาพ และยังพบมีการจัดซื้อวัคซีนฉีดฟรีให้กับสุนัขที่มีเจ้าของ ทั้งที่ไม่ใช่พื้นที่ระบาด เพื่อหวังผลทางการเมือง จนอาจทำให้รัฐเสียหาย
ปีนี้มีการประกาศพื้นที่ระบาดโรคพิษสุนัขบ้าแล้ว 39 จังหวัด องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นหลายแห่ง ยังไม่สามารถหาซื้อวัคซีนได้ ต้องขอสนับสนุนจากวัคซีนจากปศุสัตว์ และวัคซีนที่ใช้ในไทย นำเข้าจากต่างประเทศทั้งหมด ยังผลิตใช้เองไม่ได้
กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้ตั้งกรรมการตรวจสอบข้อเท็จจริง โดยเฉพาะขั้นตอนการจัดซื้อวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของกรมปศุสัตว์ เพื่อตรวจสอบว่ามีใครในกรมได้รับประโยชน์หรือไม่ ตรวจสอบการจัดซื้อย้อนหลัง 10 ปี รวมทั้งตรวจสอบคุณภาพของวัคซีนและอายุการใช้งาน โดยกำหนดกรอบเวลา 30 วัน. – สำนักข่าวไทย
