เส้นทางการต่อสู้ Fake News ช่วงเลือกตั้งในออสเตรเลีย

13 พฤษภาคม 2566
แปลและเรียบเรียงบทความ : อดิศร สุขสมอรรถ
ตรวจทานและพิสูจน์อักษร : คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ในแต่ละประเทศต่างมีกฎหมายควบคุมสินค้าและบริการต่าง ๆ จากการผลิตโฆษณาเกินจริง

ออสเตรเลียบังคับใช้กฎหมาย Australian Consumer Law (ACL) มาตั้งแต่ปี 1974 เพื่อควบคุมไม่ให้เจ้าของกิจการโฆษณาสินค้าและบริการไม่ตรงกับความเป็นจริง หรือทำให้ผู้บริโภคเกิดความเข้าใจผิด

เช่น ตัวแทนซื้อขายอสังหาริมทรัพย์ที่โฆษณาว่าอาคารที่ขายอยู่ติดกับทะเล แต่ความจริงไม่เป็นเช่นนั้น จะถือว่าผิดกฎหมาย Consumer Law

ร้านอัญมณีที่ประกาศลดราคานาฬิกาจาก 200 ดอลลาร์ออสเตรเลียเหลือ 100 ดอลลาร์ออสเตรเลีย จะถือว่าทำผิดกฎหมาย หากพิสูจน์ได้ว่านาฬิกาเรือนดังกล่าว ไม่เคยถูกขายด้วยราคา 200 ดอลลาร์มาตั้งแต่ต้น

เมื่อปีที่แล้ว Trivago เว็บไซต์ค้นหาที่พักโรงแรมชื่อดัง ถูกศาลรัฐบาลกลางของออสเตรเลียปรับเงินสูงถึง 45 ล้านดอลลาร์ออสเตรเลีย จากการฝ่าฝืนกฎหมาย Consumer Law เมื่ออ้างว่าเว็บไซต์สามารถหาที่พักราคาถูกที่สุด แต่กลายเป็นว่า 2 ใน 3 ของรายชื่อที่พักที่แสดงด้านบนลิสต์ค้นหามีแต่ห้องพักราคาสูง

อย่างไรก็ดี ตลอด 3 ปีที่ผ่านมา Trivago ทำเงินจากความเข้าใจผิดดังกล่าวไปแล้ว 92 ล้านดอลลาร์ออสเตรเลีย ถือเป็นรายได้ที่มากกว่าค่าปรับถึง 2 เท่า

ส่วนการเผยแพร่ข้อมูลเท็จระหว่างหาเสียงของนักการเมือง นอกจากจะไม่มีมาตรการควบคุมที่ชัดเจนแล้ว หากผู้สมัครได้รับการเลือกตั้ง ผลประโยชน์มหาศาลที่รออยู่ข้างหน้า คือเหตุผลมากพอที่ผู้สมัครจะเลือกทำทุกวิถีทางเพื่อชัยชนะ

แม้แต่การหาเสียงเพื่อสร้างจุดสนใจด้วยข้อมูลที่ไม่เป็นจริงก็ตาม

ย้อนกลับไปเมื่อเดือนกุมภาพันธ์ปี 1984 ประเทศออสเตรเลียเคยออกกฎหมายห้ามการเผยแพร่ข้อมูลเท็จผ่านโฆษณาทางการเมือง พร้อมโทษปรับสูงสุดที่ 1,000 ดอลลาร์ออสเตรเลีย และโทษจำคุกสูงสุดเป็นเวลา 6 เดือน ส่วนองค์กรสื่อที่เผยแพร่ข้อมูลเท็จมีโทษปรับ 5,000 ดอลลาร์ออสเตรเลีย

อย่างไรก็ดี กฎหมายดังกล่าวมีผลบังคับใช้เพียงแค่ 8 เดือน หลังถูกยกเลิกในเดือนตุลาคมปี 1984 หรือแค่ 6 สัปดาห์ก่อนการเลือกตั้งทั่วไปในออสเตรเลียจะเริ่มขึ้นเท่านั้น

เสียงส่วนใหญ่ของคณะกรรมาธิการของรัฐสภาออสเตรเลียที่โหวตยกเลิกกฎหมายดังกล่าวชี้แจงว่า ตัวกฎหมายจะสร้างความกังวลให้กับหลายฝ่าย เมื่อการแสดงความคิดเห็นธรรมดา ๆ อาจถูกมองว่าเป็นการให้ข้อมูลเท็จ สื่อสิ่งพิมพ์และสถานีโทรทัศน์ก็จะต้องปรึกษาฝ่ายกฎหมายอย่างเข้มงวด ก่อนจะอนุมัติการเผยแพร่โฆษณาทางการเมืองแต่ละชิ้น

คณะกรรมาธิการของรัฐสภาออสเตรเลียให้ความเห็นว่า การโฆษณาทางการเมืองเต็มไปด้วยเรื่องที่จับต้องไม่ได้ เช่น แนวคิด, นโยบาย, ภาพลักษณ์ ซึ่งไม่สามารถใช้ตรวจสอบความจริง (truth) ได้ แม้แต่การนิยามความหมายโดยแท้ของความจริง (truth) ก็ยังเป็นเรื่องยากที่จะอธิบาย

จึงเป็นหน้าที่ของผู้ใช้สิทธิ์ เพื่อแยกแยะให้ได้ว่า สิ่งที่นักการเมืองหาเสียงก่อนเลือกตั้ง เรื่องใดเป็นเรื่องจริง เรื่องใดเป็นเรื่องหลอกลวง

รัฐเซาท์ออสเตรเลีย หนึ่งในรัฐที่มีความก้าวหน้าด้านการบังคับใช้กฎหมายมากที่สุดในโลก (เป็นรัฐที่ 4 ที่ให้ผู้หญิงมีสิทธิเลือกตั้งตั้งแต่ปี 1894) ได้ออกกฎหมาย Electoral Act ปี 1985 เพื่อควบคุมการเผยแพร่ข่าวปลอมระหว่างการเลือกตั้งในรัฐของตนเองโดยเฉพาะ

แทนที่จะเน้นการพิสูจน์ความจริง (truth) ในโฆษณาทางการเมือง Electoral Act ของรัฐเซาท์ออสเตรเลียเน้นไปที่การตรวจสอบข้อมูลเท็จ (false) ที่อยู่ในโฆษณาทางการเมือง

ใจความสำคัญที่อยู่ในกฎหมาย Electoral Act ของรัฐเซาท์ออสเตรเลียระบุว่า ผู้ใดรับผิดชอบ, สร้าง หรืออนุมัติการเผยแพร่โฆษณาทางการเมืองจะมีความผิด หากนำเสนอเนื้อหาที่เป็นข้อเท็จจริง (fact) อย่างไม่ถูกต้องและทำให้เกิดความเข้าใจผิด

โทษปรับอยู่ที่ 5,000 ดอลลาร์ออสเตรเลียสำหรับบุคคลที่กระทำผิด และ 25,000 ดอลลาร์ออสเตรเลียสำหรับองค์กรที่กระทำผิด หากพิสูจน์ได้ว่ามีการบิดเบือนข้อเท็จจริงอย่างมาก และส่งผลต่อการเลือกตั้งอย่างชัดเจน ก็สามารถประกาศให้การเลือกตั้งเป็นโมฆะได้อีกด้วย

Electoral Act ถูกบังคับใช้อย่างต่อเนื่องในรัฐเซาท์ออสเตรเลีย เมื่อปี 2022 พรรค Labor ของออสเตรเลียถูกสั่งให้ถอนโฆษณาที่กล่าวถึงปัญหา Ambulance Ramping หรือการส่งตัวคนไข้จากรถแพทย์ฉุกเฉินไปรักษาตัวในห้องฉุกเฉินที่โรงพยาบาล โดยอ้างว่าปีที่แล้วเวลาที่สูญไปกับปัญหา Ambulance Ramping เพิ่มขึ้นเป็นประวัติการณ์ แต่ข้อมูลของหน่วยงานสาธารณสุขเซาท์ออสเตรเลียยืนยันว่า การส่งตัวคนไข้จากรถแพทย์ฉุกเฉินไปรักษาตัวในโรงพยาบาลใช้เวลาลดลงถึง 47% เมื่อเทียบกับช่วงพีคของเดือนตุลาคมปี 2021

อย่างไรก็ดี โฆษณาหาเสียงที่ผิดกฎหมายในเซาท์ออสเตรเลีย ยังสามารถเผยแพร่ได้อย่างเสรีในรัฐอื่น ๆ โดยเฉพาะระหว่างการเลือกตั้งทั่วไปในออสเตรเลีย

เช่นนโยบายประชานิยมของพรรค United Australia Party เมื่อปี 2022 ที่สัญญาว่าจะตรึงดอกเบี้ยสินเชื่อบ้านที่ 3% เป็นเวลา 5 ปี ซึ่ง เปาลีน แฮนสัน ผู้นำพรรค One Nation โต้แย้งว่าเป็นการหาเสียงที่ไม่อยู่บนพื้นฐานของความเป็นจริง เพราะเป็นไปไม่ได้ทางกฎหมาย

การสำรวจโดย The Australia Institute สถาบันที่ศึกษานโยบายสาธารณะ พบว่าชาวออเสตรเลียส่วนใหญ่สนับสนุนการออกกฎหมายควบคุมความถูกต้องในโฆษณาหาเสียงของนักการเมือง คิดเป็น 87% ของผู้สนับสนุนพรรค LNP 88% ของพรรค Labor 82% ของพรรค Greens และ 87% ของพรรค One Nation

ข้อมูลอ้างอิง :

https://www.abc.net.au/news/2022-04-23/qld-federal-election-2022-political-advertising-scare-campaigns/101009470