กทม. 21 ก.ย.-อธิบดีกรมศิลปากร เล่าย้อนอดีตประวัติเมืองโบราณศรีเทพ ที่มีอายุเก่าแก่นับพันปี ถือเป็นเมืองโบราณยุคแรกของไทย ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัว จนเป็นที่ยอมรับจากเวทีโลก ด้านวัฒนธรรม
กองบรรณาธิการข่าววิทยุ สำนักข่าวไทย พาย้อนรอยประวัติศาสตร์เมืองโบราณศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ ซึมซับแหล่งอารยธรรมโบราณเก่าแก่ที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศไทย ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งใหม่จากยูเนสโก เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2566 โดยการขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกครั้งนี้ เป็นการขึ้นทะเบียนโครงสร้างโบราณ 3 ส่วน ที่เชื่อมต่อกัน ได้แก่ เมืองโบราณศรีเทพ โบราณสถานเขาคลังนอก และโบราณสถานถ้ำเขาถมอรัตน์
นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร เล่าย้อนไปในอดีตว่า เมืองโบราณศรีเทพ เป็นเมืองโบราณที่มีอายุประมาณ 1,100-1,500 ปี มีร่องรอยหลักฐานทางวัฒนธรรมที่เรียกว่า ทวารวดี ซึ่งวัฒนธรรมทวารวดีเป็นเสมือนอรุณรุ่งของอารยธรรมไทยในช่วงเข้าสู่ยุคประวัติศาสตร์ จึงถือว่าวัฒนธรรมทวารวดีเป็นวัฒนธรรมแรกของไทย และจัดให้อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพเป็นเมืองโบราณยุคแรกของประเทศไทยด้วย
เมืองโบราณศรีเทพมีความโดดเด่นด้านวัฒนธรรมทวารวดีที่มีการผสมผสานความเชื่อระหว่างศาสนาพุทธ กับศาสนาพราหมณ์ หรือฮินดู ของอินเดียเข้าด้วยกัน ดูจากหลักฐานที่ปรากฏหลงเหลือให้เห็น เช่น เจดีย์ พระพุทธรูป พระพิมพ์ หรือพระเครื่อง โดยพบเทวรูปพระวิษณุพระกฤษณะ สุริยเทพ หรือพระอาทิตย์ พระโพธิสัตว์ ที่ไม่เหมือนใครทั้งในประเทศไทย และในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นับเป็นลักษณะโดดเด่นเฉพาะตัว จึงเรียกว่า ศิลปกรรมใน “สกุลช่างศรีเทพ”
เมืองศรีเทพมีการตั้งถิ่นฐานอาศัยของมนุษย์มายาวนานตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ โดยอยู่มาตั้งแต่สมัยทวาราวดี (1,100-1,500 ปี) ต่อเนื่องมา 700-800 ปี จนถึงสมัยลพบุรี สิ่งนี้เป็นองค์ประกอบหนึ่งที่ทำให้เข้าเกณฑ์คณะกรรมการมรดกโลก เพราะเป็นการแสดงให้เห็นถึงพัฒนาการอารยธรรมของมนุษย์ อีกความโดดเด่นของเมืองศรีเทพที่มีอัตลักษณ์เป็นของตัวเอง คือ ลักษณะการวางผังเมืองเป็นเมืองแฝด หรือ เมืองขยาย คือ เมืองใน และเมืองนอก ที่มีทั้งรูปไข่ และรูปผืนผ้า มีวัฒนธรรมแบบขอมโบราณซ้อนกันอยู่
ส่วน สถูป หรือเจดีย์ ที่เราเรียกว่า “เขาคลังนอก” ซึ่งตั้งอยู่นอกเมืองราว 2 กิโลเมตร เป็นเนินดินที่มีขนาดใหญ่กลางป่า จนชาวบ้านคิดว่าเป็นภูเขา และคิดว่าเป็นภูเขาที่มีสมบัติจึงเรียกว่า “เขาคลัง” นับเป็นสถูป หรือ เจดีย์ที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่พบในประเทศไทย แสดงให้เห็นถึงอิทธิพลสถาปัตยกรรมแบบอินเดีย ส่วน “ถ้ำเขาถมอรัตน์” เป็นถ้ำที่มีภาพสลักรูปพระโพธิสัตว์ รูปพระพุทธรูป ซึ่งอยู่นอกเมืองศรีเทพ แต่อยู่ในวัฒนธรรมเดียวกัน
เมืองโบราณศรีเทพทิ้งร่องรอยอารยธรรม และวัฒนธรรมจากอดีตมาถึงปัจจุบัน ที่สำคัญยังคงไว้ซึ่งความเป็นของแท้ดั้งเดิมปรากฏหลงเหลือให้คนรุ่นหลังได้เห็น นับเป็นโบราณสถานที่เก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย ด้วยหลายองค์ประกอบเหล่านี้จึงทำให้เมืองโบราณศรีเทพเข้าเกณฑ์คุณค่าโดดเด่นเป็นสากลเป็นที่ยอมรับของเวทีโลกด้านวัฒนธรรม.-สำนักข่าวไทย
