“การเรียนรู้เรื่องภัยไซเบอร์ไม่จำเป็นต้องน่าเบื่อเสมอไป”
นี่คือแนวคิดหลักของนิทรรศการสุดสร้างสรรค์ “ชำแหละเบื้องหลังกับดักไซเบอร์” (Behind the Trap: The Exhibition)
นิทรรศการนี้เป็นส่วนสำคัญของโครงการ “นักสืบสายชัวร์ 404: ถอดสลักกับดักไซเบอร์” โดยมีเป้าหมายเพื่อเปลี่ยนเรื่องราวกลโกงออนไลน์ที่ซับซ้อนให้กลายเป็นประสบการณ์ที่สนุกสนานและจับต้องได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับกลุ่มนักเรียน เพื่อให้พวกเขากลายเป็น “นักสืบสายชัวร์” ที่จะนำความรู้ไปปกป้องคนในครอบครัวต่อไป
เบื้องหลังการออกแบบ: เมื่อความรู้ต้องสนุกและพกพาได้
โจทย์สำคัญของนิทรรศการนี้คือการออกแบบที่กระตุ้นความสนใจและสร้างความสนุกสนานให้กับนักเรียนที่ไม่ชอบอ่านเนื้อหาเยอะ ๆ นอกจากนี้ยังต้องสะดวกต่อการเคลื่อนย้ายเพื่อจัดแสดงตามโรงเรียนต่าง ๆ
คำตอบที่ลงตัวคือการออกแบบบูทในรูปแบบ ป๊อปอัป (Pop-up Booth) ซึ่งง่ายต่อการพับเก็บและกางออก โดยจัดวางพื้นที่เป็นวงกลมคล้าย พายชาร์ต (Pie Chart) แบ่งเป็น 4 ห้องหลัก เพื่อให้ผู้ชมได้สำรวจไปทีละขั้นตอนเสมือนการเดินทางเข้าสู่กับดักจริง ๆ
เจาะลึก 4 ห้องแห่งกับดักไซเบอร์ (T-R-A-P)
หัวใจของนิทรรศการคือการจำลองขั้นตอนการทำงานของมิจฉาชีพผ่านห้องจัดแสดง 4 ห้อง ที่เต็มไปด้วยกิจกรรมอินเทอร์แอคทีฟ ซึ่งชื่อของแต่ละห้องยังซ่อนนัยสำคัญ เพราะเมื่อนำอักษรตัวแรกมารวมกัน ก็จะกลายเป็นคำว่า TRAP ที่แปลว่า “กับดัก” นั่นเอง
1. ห้องล่อลวง (Tempt)
ผู้ชมจะได้เผชิญหน้ากับด่านแรกของกับดักที่เต็มไปด้วยเหยื่อล่อสารพัดรูปแบบ ที่นี่ท่านจะได้พบกับ ตู้โทรศัพท์สีแดงสด ซึ่งเมื่อยกหูขึ้นจะได้ยินเสียงจริงของแก๊งคอลเซ็นเตอร์, ป้ายคำล่อลวง ที่มิจฉาชีพนิยมใช้, และ สมุดหน้าโจร ที่รวบรวมเบอร์มิจฉาชีพไว้เป็นเล่มหนา เพื่อสร้างความตระหนักรู้ถึงภัยใกล้ตัว
(โดยศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ได้รับความอนุเคราะห์ “สมุดหน้าโจร” นี้ จากบริษัท โกโกลุก จำกัด ผู้พัฒนาแอปพลิเคชัน Whoscall)
2. ห้องอำพราง (Ruse)
ห้องจัดแสดงนี้เผยให้เห็นกลโกงของมิจฉาชีพที่มักสร้างความน่าเชื่อถือด้วยการปลอมตัวเป็นเจ้าหน้าที่จากหน่วยงานต่าง ๆ โดยมีการจัดแสดงชุดตำรวจและชุดบริษัทขนส่งแขวนไว้เป็นตัวอย่าง เพื่อแสดงให้เห็นว่าการลงทุนกับการปลอมแปลงเพียงเล็กน้อย สามารถสร้างความเสียหายร้ายแรงได้อย่างมหาศาล
นอกจากนี้ ยังมีคลิปวิดีโอที่ฉายภาพมิจฉาชีพแสดงบทบาทเป็นตำรวจได้อย่างแนบเนียน ทั้งฉากหลังและท่าทาง เพื่อหลอกให้เหยื่อหลงเชื่ออย่างสนิทใจ
3. ห้องขย้ำ (Attack)
ถึงจุดพลิกผันที่เหยื่อเริ่มติดกับและกำลังจะตกเป็นผู้เสียหาย บรรยากาศภายในห้องจะถูกเน้นด้วย โทนสีแดง เพื่อสื่อถึงอันตราย พร้อมด้วยสัญลักษณ์ “คันเบ็ด” ที่เกี่ยวโทรศัพท์มือถือ iPhone ไว้ ซึ่งบ่งบอกถึงการใช้ของมีค่ามาล่อลวง และการที่ทุกอย่างทั้งข้อมูลและเงิน ถูกรวมไว้ที่ปลายนิ้วบนสมาร์ทโฟนของเรา
4. ห้องกักขัง (Prison)
ห้องสุดท้ายจัดแสดงสถานการณ์ที่เหยื่อถูกมิจฉาชีพควบคุม ไม่สามารถติดต่อใครได้ และอาจถูกหลอกซ้ำ กิจกรรมสำคัญในห้องนี้คือ ประตู 6 บาน ซึ่งแต่ละบานมีคำเชิญชวน เช่น “คุณคือผู้โชคดี” แต่เมื่อเปิดออกจะพบกับความจริงที่น่าเจ็บใจว่า “คุณเสียทรัพย์แล้ว”
เรียนรู้ผ่านการลงมือทำ: กิจกรรมอินเทอร์แอคทีฟที่ทุกคนมีส่วนร่วม
นอกจากการจัดแสดงใน 4 ห้องหลักแล้ว นิทรรศการยังมีอีก 2 กิจกรรมเสริมที่ส่งเสริมการมีส่วนร่วมและความคิดสร้างสรรค์ กิจกรรมแรกคือ “ถักทอเส้นใยป้องกันภัยไซเบอร์” (Data Knitting) ซึ่งเปลี่ยนคำตอบของผู้เข้าชมให้เป็นงานศิลปะข้อมูลขนาดใหญ่ ผู้เข้าร่วมจะได้ตอบคำถามสำคัญ เช่น “หากถูกหลอกจะบอกใครก่อน ?” หรือ “ข้อมูลส่วนตัวใดที่หวงที่สุด ?” โดยการโยงเส้นด้ายไปยังคำตอบที่เลือก การถักทอเส้นด้ายทั้งหมดเข้าด้วยกันจะสะท้อนความคิดของนักเรียนในแต่ละโรงเรียนออกมาเป็นภาพที่สวยงามและมีความหมายลึกซึ้ง
กิจกรรมสุดท้ายที่สร้างความตื่นเต้นคือ “จุ่ม แจก แลก รางวัล” ผู้ชมจะได้สนุกกับการกดรับการ์ดเตือนภัยไซเบอร์ 1 ใน 12 แบบจากเครื่องกดอัตโนมัติ เพื่อเก็บสะสมเป็นที่ระลึก เช่น การ์ด “อย่าเชื่อมต่อ Wifi สาธารณะ” หรือ “อย่าโอนเงิน” นอกจากนี้ยังมีสิทธิ์ลุ้นรับรางวัลพิเศษในแต่ละโรงเรียน ทำให้การเรียนรู้เรื่องภัยไซเบอร์จบลงด้วยความทรงจำที่ดีและของรางวัลติดมือกลับบ้าน
ของที่ระลึกสุดล้ำ: สูจิบัตรฉบับจิ๋ว
นอกเหนือจากกิจกรรมภายในงาน ผู้เข้าชมยังจะได้รับ สูจิบัตร (Souvenir Booklet) ซึ่งเป็นไฮไลต์สำคัญ สูจิบัตรนี้ไม่ได้เป็นเพียงแผ่นพับทั่วไป แต่ได้รับการออกแบบมาอย่างพิถีพิถันให้เป็น นิทรรศการฉบับจิ๋ว ที่สามารถพับประกอบกันเป็นรูปทรง 4 ห้องได้เหมือนของจริง ภายในไม่เพียงแต่มีภาพและองค์ประกอบครบถ้วน แต่ยังมีข้อมูลสำคัญที่เป็นประโยชน์ เช่น เบอร์โทรศัพท์สายด่วนและเบอร์ธนาคารสำหรับแจ้งเหตุฉุกเฉิน นี่คือนวัตกรรมการพิมพ์ที่ผสมผสานความรู้และความประทับใจไว้ในชิ้นเดียว
ทั้งหมดนี้คือเบื้องหลังของนิทรรศการ “ชำแหละเบื้องหลังกับดักไซเบอร์” ที่มุ่งเน้นการให้ความรู้และสร้างประสบการณ์ร่วมที่น่าจดจำ เปลี่ยนเรื่องไกลตัวให้กลายเป็นบทเรียนที่ใกล้ใจ เพื่อเตรียมความพร้อมให้ทุกคนรับมือกับกลลวงในโลกดิจิทัลได้อย่างเท่าทัน
หมายเหตุ: บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของบทความชุด “Sure” Cyber Unlock ถอดสลักกับดักไซเบอร์ อันเป็นส่วนหนึ่งของโครงการ “นักสืบสายชัวร์ 404: ถอดสลักกับดักไซเบอร์”
ติดตามรายละเอียดเพิ่มเติมของโครงการได้ทาง Facebook เพจ “ชัวร์ก่อนแชร์” หรือเพจ “นักสืบสายชัวร์ ชัวร์ก่อนแชร์สโมสร”
27 สิงหาคม 2568
ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์
สำนักข่าวไทย อสมท
ทีมข่าวไซเบอร์ กฤษณา กาญจนเพ็ญ
หากได้รับอะไรมา อย่าเพิ่งแชร์ต่อ ส่งมาตรวจสอบกับ “ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์”
LINE :: @SureAndShare หรือคลิก http://line.sure.guru
FB :: https://www.facebook.com/SureAndShare
YouTube :: https://www.youtube.com/@SureAndShare
Twitter :: https://www.twitter.com/SureAndShare
IG :: https://instagram.com/SureAndShare
Website :: http://www.ชัวร์ก่อนแชร์.com
TikTok :: https://www.tiktok.com/@sureandshare
สมัครรับฟรี ชัวร์ก่อนแชร์ Newsletter ส่งถึงกล่องอีเมลของคุณทุกสัปดาห์ :: https://i.sure.guru/sureandshareNewsletter
