Screenshot โรคข้าวผัด หรือ Fried Rice Syndrome คืออะไร เกี่ยวข้องอะไรกับข้าวผัด จะมีอาหารอื่นเป็นสาเหตุอีกหรือไม่ และจะเป็นอันตรายอย่างไร ?
🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ รศ.ดร.วันทนีย์ เกรียงสินยศ สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล
เคยมีกรณีทิ้งข้าวผัดไว้ในอุณหภูมิห้องเป็นเวลานาน เผอิญข้าวผัดมีการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus (บาซิลลัส ซีเรียส) เมื่อนำมาอุ่นก็ยังไม่สามารถทำลายเชื้อแบคทีเรียให้หมดไปได้ กินแล้วอาจเกิดผลเสียต่อสุขภาพ เช่น ท้องเสีย
การปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus อาจเกิดจากสุขาภิบาลอาหารไม่ดีพอ เช่น ล้างมือไม่สะอาดก่อนปรุงอาหาร และ/หรือ ก่อนกินอาหาร การปนเปื้อนวัตถุดิบปรุงอาหาร และรวมถึงเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus ที่ลอยอยู่ในอากาศตกลงในจานข้าวผัด
การทิ้งอาหารไว้ ณ อุณหภูมิห้องเป็นเวลานาน เกี่ยวข้องอย่างไร ?
อาหารปรุงเสร็จแล้ววางไว้ ณ อุณหภูมิห้องนานมากกว่า 2 ชั่วโมง และอาหารมีการปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus มีโอกาสที่เชื้อแบคทีเรียสร้างสปอร์เจริญเติบโต และเมื่อนำมากินก็มีความเสี่ยงที่สูงขึ้นและได้รับอันตราย
การปรุงอาหารที่มีสุขาภิบาลดี ปรุงเสร็จแล้วใส่ภาชนะสะอาดเก็บในตู้เย็น ความเสี่ยงจากเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus ก็จะน้อยลง
แบคทีเรีย Bacillus cereus เกิดกับอาหารทุกชนิด หรือไม่ ?
เชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะกับข้าวผัดเท่านั้น
พบว่าแบคทีเรีย Bacillus cereus ชอบอาหารกลุ่ม “ข้าว แป้ง” เช่น เส้นพาสต้า เส้นก๋วยเตี๋ยว
การกำจัดเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus จะต้องใช้ความร้อนที่สูงมากถึงจะทำลายเชื้อแบคทีเรียได้
หลังจากอาหารมีการปนเปื้อนแล้ว การอุ่นปกติ อุณหภูมิไม่สูง และระยะเวลาไม่นานมากพอ อาจจะไม่สามารถทำลายเชื้อแบคทีเรีย Bacillus cereus ได้ ก็จะทำให้เกิดความเสี่ยง รวมถึงคนที่กินอาหารมีภูมิต้านทานน้อยก็มีความเสี่ยงสูงทำให้เกิดอาการ “ท้องเสีย” และ “ขาดน้ำ” ถ้าไม่ได้รับการรักษาอย่างทันเวลาก็อาจเสียชีวิตได้
“ท้องเสีย” เป็นอาการถ่ายอุจจาระกะปริบกะปรอย ถ่ายบ่อยและถ่ายเหลวกว่าปกติ รู้สึกระคายเคืองในกระเพาะอาหารและลำไส้แต่ไม่รุนแรง มักเกิดจากการกินอาหารเผ็ดหรือเปรี้ยวมากเกินไป หรือกินอาหารผิดสำแดง ทำให้ลำไส้บีบตัวมากขึ้น จึงถ่ายอุจจาระบ่อย
ป้องกันไม่ให้เกิดภาวะ “อาหารเป็นพิษ” ได้อย่างไร ?
โรคข้าวผัด หรือที่เรียกกันว่า “Fried Rice Syndrome” เป็นภาวะอาหารเป็นพิษจากเชื้อแบคทีเรีย แบคทีเรีย ที่อยู่ในอาหารกินเหลือแล้วเก็บรักษาผิดวิธี พบบ่อยในอาหารกลุ่มแป้ง (ข้าว, พาสต้า) มีสารพิษที่ทนต่อความร้อน การอุ่นในเตาอบไมโครเวฟไม่สามารถทำลายสารพิษได้ เมื่อกินเข้าไปก็ได้รับสารพิษ
กรณีที่ประกอบอาหารกินเอง บรรดาวัตถุดิบที่ใช้ประกอบอาหาร ถ้ามีเหลือควรแยกเก็บให้เหมาะสม ทั้งเนื้อสัตว์ ผัก และกรณีเนื้อสัตว์ควรเก็บไว้ในช่องแช่แข็งด้วย
ในส่วนของคนที่กินอาหารจากนอกบ้าน ควรสังเกตคนทำอาหาร สภาพแวดล้อมต่าง ๆ เพื่อป้องกันความเสี่ยงจากการกินอาหาร และควรซื้ออาหารปรุงสำเร็จปริมาณพอกินในมื้อนั้น ๆ จะได้ไม่ต้องมีอาหารตกค้างและนำมาอุ่นกินซ้ำ ซึ่งอาจเกิดอันตรายได้
มีบางคนกินอาหารแล้วเกิดภาวะ “อาหารเป็นพิษ” ควรดูแลตนเองให้มั่นใจว่าไม่ขาดน้ำ ถ้าเป็นมากก็ควรดื่มผงน้ำตาลเกลือแร่ เพื่อป้องกันการขาดน้ำ จะช่วยลดความรุนแรงได้
การกินอาหารสะอาด สุก ถูกหลักอนามัย และจัดเก็บอาหารให้ปลอดภัยจากแบคทีเรีย ช่วยลดความเสี่ยงอันตรายจากการกิน
สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์
เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล
ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : โรคข้าวผัด
หากได้รับอะไรมา อย่าเพิ่งแชร์ต่อ ส่งมาตรวจสอบกับ “ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์”
LINE :: @SureAndShare หรือคลิก http://line.sure.guru
FB :: https://www.facebook.com/SureAndShare
YouTube :: https://www.youtube.com/@SureAndShare
Twitter :: https://www.twitter.com/SureAndShare
IG :: https://instagram.com/SureAndShare
Website :: http://www.ชัวร์ก่อนแชร์.com
TikTok :: https://www.tiktok.com/@sureandshare
สมัครรับฟรี ชัวร์ก่อนแชร์ Newsletter ส่งถึงกล่องอีเมลของคุณทุกสัปดาห์ :: https://i.sure.guru/sureandshareNewsletter
