ชัวร์ก่อนแชร์ : อังกฤษพบเชื้อโควิด “สายพันธุ์ไทย” จริงหรือ ?

28 พฤษภาคม 2564
ตรวจสอบข้อเท็จจริง / เรียบเรียง โดย : พีรพล อนุตรโสตถิ์, กลาง ณัฐนที

บนสังคมออนไลน์ แชร์ข้อมูลว่า “อังกฤษพบผู้ติดเชื้อโควิด-19 กลายพันธุ์ชนิดใหม่จากประเทศไทย สายพันธุ์ C.36.3” ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ ตรวจสอบข้อมูลดังกล่าว พบว่า “จริงเพียงบางส่วน”

บทสรุป : จริงเพียงบางส่วน ยังไม่ควรแชร์ต่อ
• “สายพันธุ์ไทย” เป็นการใช้คำของสื่อต่างชาติ โดยเอกสารการรายงานสถานการณ์การเฝ้าระวังสายพันธุ์ในอังกฤษไม่ได้ใช้คำนี้แต่อย่างใด
• สธ.ชี้ C.36.3 ไม่ควรเรียกว่า “สายพันธุ์ไทย” เพียงแต่ประเทศไทยเป็นประเทศแรกที่ตรวจพบในผู้ที่เดินทางมาจากอียิปต์ โดยไม่พบผู้ติดเชื้อสายพันธุ์นี้รายอื่นในประเทศไทยแต่อย่างใด

ข้อมูลที่ถูกแชร์
บนสังคมออนไลน์ มีการเผยแพร่ข้อมูลว่า เมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม 2564 สำนักงานสาธารณสุขของอังกฤษ (Public Health England – PHE) แถลงพบ ผู้ติดเชื้อโควิด-19 “สายพันธุ์ไทย” ในอังกฤษ จำนวน 109 ราย ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่พบครั้งแรกในประเทศไทย ในผู้ที่เดินทางมาจากประเทศอียิปต์ ⁣โดยตั้งชื่อว่า VUI-21MAY-02 หรือ C.36.3 ทั้งนี้ VUI เป็นตัวย่อของศัพท์ทางวิชาการว่า Variant Under Investigation หรือ สายพันธุ์ที่อยู่ระหว่างการสอบสวน

ข้อมูลดังกล่าวได้รับความสนใจ และถูกแชร์ต่อเป็นจำนวนมาก ทำให้มีผู้ส่งเรื่องเข้ามาสอบถามข้อเท็จจริงกับศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์

FACT CHECK : ตรวจสอบข้อเท็จจริง
ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ สำนักข่าวไทย อสมท ตรวจสอบแล้วพบว่า “สายพันธุ์ไทย” เป็นการใช้คำของสื่อต่างชาติ ด้านกระทรวงสาธารณสุข ยืนยันว่า C.36.3 ไม่ใช่สายพันธุ์ไทย เพียงแต่ประเทศไทยเป็นประเทศแรกที่ตรวจพบในผู้ที่เดินทางมาจากอียิปต์ โดยไม่พบผู้ติดเชื้อสายพันธุ์นี้รายอื่นในประเทศไทย

คำว่า “สายพันธุ์ไทย” หรือ “Thai variant” เป็นคำที่สื่อในต่างประเทศนำมาพาดหัวข่าว โดยนำมาจากเอกสารการรายงานสถานการณ์การเฝ้าระวังสายพันธุ์ในอังกฤษ ซึ่งเอกสารดังกล่าวไม่ได้ใช้คำว่า “สายพันธุ์ไทย” แต่อย่างใด

เอกสารดังกล่าวระบุว่า กำลังจับตา สายพันธุ์ C.36.3 ซึ่งพบการระบาดในอังกฤษแล้ว 109 ราย โดยระบุว่าสายพันธุ์นี้มีที่มาจาก Thailand-ex-Egypt เป็นการรายงานครั้งแรกในประเทศไทย แต่เป็นการพบในชาวต่างชาติที่เดินทางมาจากอียิปต์เข้ามากักตัวในประเทศไทย

ดังนั้น การเรียกว่า “สายพันธุ์ไทย” ยังเป็นคำที่สื่อใช้ในกรณีที่ค่อนข้างแตกต่างจากสายพันธุ์อังกฤษ หรือ สายพันธุ์อินเดีย ที่พบการระบาดเป็นครั้งแรก และระบาดเป็นวงกว้างในประเทศนั้น ๆ แล้ว

ขณะที่เอกสารดังกล่าวยังระบุว่า ในฐานข้อมูลพันธุกรรมไวรัส GISAID มีรายงานการพบ C.36.3 ใน 34 ประเทศ โดยมาจากเยอรมนี 148 ชุดข้อมูล ส่วนในไทยนั้นพบ 1 ชุดข้อมูล

สธ. ชี้ C.36.3 ไม่ควรเรียกว่า “สายพันธุ์ไทย”
เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม 2564 นายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรค และ นายแพทย์ศุภกิจ ศิริลักษณ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ชี้แจงรายละเอียดของผู้ที่ตรวจพบเชื้อ ว่า ข้อมูลจากการสอบสวนโรค กองระบาดวิทยา พบการติดเชื้อโควิด-19 สายพันธุ์ C.36.3 ในชาย อายุ 33 ปี สัญชาติอียิปต์ อาชีพผู้ช่วยนักบิน มีประวัติอาศัยอยู่ที่ประเทศอียิปต์ โดยมี Timeline ดังนี้

25 มกราคม 2564 เดินทางไปฮ่องกงและกรุงเทพมหานคร โดยสายการบิน Egypt Airline

26 มกราคม 2564 เข้ากักตัวที่โรงแรม NOVOTEL สมุทรปราการ ซึ่งเป็นสถานกักกันทางเลือก (Alternative State Quarantine หรือ ASQ) และเก็บมีการตัวอย่างเพื่อตรวจเชื้อ ครั้งที่ 1 

29 มกราคม 2564 ที่สนามบินสุวรรณภูมิ ตรวจพบเชื้อโควิด-19 และเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลเอกชน ในจังหวัดสมุทรปราการ

31 มกราคม 2564 ส่งตัวอย่างไปตรวจหาสายพันธุ์พบว่า เป็นสายพันธุ์ B.1.1.1 ปัจจุบันคือ C.36.3

16 กุมภาพันธ์ 2564 ตรวจไม่พบเชื้อ บินกลับประเทศอียิปต์ทันที และไม่พบผู้ติดเชื้อสายพันธุ์นี้รายอื่นในประเทศไทยแต่อย่างใด

ดังนั้น ตามหลักการจึงไม่ควรเรียก “สายพันธุ์ไทย” เพราะเป็นผู้ติดเชื้อมาจากต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม ยังต้องติดตามรายละเอียดเพิ่มเติม

นอกจากนี้ น.พ.ศุภกิจ ศิริลักษณ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ได้ชี้แจงไว้อย่างชัดเจนว่า 

“ข้อเท็จจริงคือ สายพันธุ์ C.36.3 เป็นการตรวจพบในชายชาวอียิปต์ที่เดินทางมาประเทศไทย และถูกกักตัวในสถานกักกันทางเลือก (Alternative State Quarantine หรือ ASQ) ไม่ได้ตรวจพบในชุมชนประเทศไทย จึงยังไม่ใช่สายพันธุ์ไทย”

ทั้งนี้ จากการจัดระบบสายพันธุ์เชื้อกลายพันธุ์นั้น อักษร C ที่นำหน้าชื่อสายพันธุ์ จะเป็นตัวย่อของสายพันธุ์ B.1.1.1 ดังนั้น เชื้อสายพันธุ์ C.36.3 นั้น จึงนับเป็นเชื้อสายพันธุ์เดียวกับ B.1.1.1.36.3 (ดูเพิ่มเติม https://cov-lineages.org/lineages/lineage_B.1.1.1.html)

บทสรุป : จริงเพียงบางส่วน ยังไม่ควรแชร์ต่อ
สายพันธุ์ C.36.3 เป็นการตรวจพบในชายชาวอียิปต์ที่เดินทางมาประเทศไทย และถูกกักตัวในสถานกักกันทางเลือก (Alternative State Quarantine หรือ ASQ) โดยไม่พบผู้ติดเชื้อสายพันธุ์นี้รายอื่นในประเทศไทย ส่วนคำว่า “สายพันธุ์ไทย” เป็นการใช้คำของสื่อต่างชาติ โดยที่เอกสารการรายงานสถานการณ์การเฝ้าระวังสายพันธุ์ในอังกฤษไม่ได้ใช้คำนี้

ข้อมูลอ้างอิง
กระทรวงสาธารณสุข : https://bit.ly/3vyhIOS
สำนักข่าวไทย : https://tna.mcot.net/social-705696
ไทยรู้สู้โควิด : https://web.facebook.com/thaimoph/posts/317938736482703
Public Health England : https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/990177/Variants_of_Concern_VOC_Technical_Briefing_13_England.pdf
PANGO lineages : https://cov-lineages.org/lineages/lineage_B.1.1.1.html 

🎯 หากได้รับอะไรมา อย่าเพิ่งแชร์ต่อ ส่งมาตรวจสอบกับ “ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์”
LINE :: @SureAndShare หรือคลิก http://line.sure.guru
FB :: https://www.facebook.com/SureAndShare
Twitter :: https://www.twitter.com/SureAndShare
IG :: https://instagram.com/SureAndShare
Website :: https://www.ชัวร์ก่อนแชร์.com
TikTok :: https://www.tiktok.com/@sureandshare