กรุงเทพฯ 6 ก.ค. – กรมการแพทย์แผนไทยฯ จัดงานมหกรรมสมุนไพรแห่งชาติฯ ครั้งที่ 19 ภายใต้แนวคิด “สร้างเศรษฐกิจไทย ด้วยกัญชาไทย นวดไทย อาหารไทย” หวังใช้สมุนไพรดูแลประชาขนทั้งประเทศ พร้อมมอบรางวัลหมอไทยดีเด่นแห่งชาติ 2565 “พ่อหมอเอียะ สายกระสุน” แห่งเทือกเขาพนมดงรัก หมอพื้นบ้านจิตอาสาชายแดน รักษางูพิษกัด ทำงานร่วมกับโรงพยาบาลในพื้นที่จนพัฒนาไปสู่ตำรับยาโลดทะนงแดงในรูปแบบยาปัจจุบัน
พ่อหมอเอียะ สายกระสุน เป็นคนอำเภอจอมพระ จังหวัดสุรินทร์ ไม่เคยมีโอกาสบวชเรียนเพราะต้องทำงานหนัก ช่วยพ่อแม่ทำนามาตลอด และในชุมชนบ้านเกิดเป็นป่าดงรกชัฏ มีงูพิษ และสัตว์พิษชุกชุม เมื่อครั้งวัยรุ่น หมอเอียะต้องสูญเสียน้องสาวถูกงูพิษกัดและเสียชีวิต เป็นภาพจำที่เจ็บปวดฝังใจมายาวนาน หมอเอียะ จึงเรียนวิชารักษาคนถูกงูพิษกัดจากลุงเขยจนแตกฉานและมีโอกาสรักษาคนไข้รายแรกซึ่งถูกงูเห่ากัด หมดสติ เข้าไปรักษาที่โรงพยาบาลแต่อาการไม่ดีขึ้น ญาติขอให้พ่อหมอเอียะลองรักษา ปรากฏว่า รักษาจนฟื้นและหายเป็นปกติ ปัจจุบันยังมีชีวิตอยู่ จึงเป็นจุดตั้งต้นทำให้พ่อหมอเอียะเป็นที่พึ่งของชาวบ้านสืบมา
จนกระทั่ง พ.ศ. 2531 นพ.เอกชัย ปัญญาวัฒนานุกูล มาเป็นผู้อำนวยการโรงพยาบาลกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ ได้เห็นประจักษ์ ถึงความรู้ความสามารถของพ่อหมอเอียะ ซึ่งได้ช่วยชีวิตคนถูกงูพิษกัด ได้อย่างน่าอัศจรรย์ จึงได้เชิญพ่อหมอเอียะมาช่วยรักษาคนไข้ และศึกษาตำรับยาของพ่อหมอเอียะ เพื่อขยายผลต่อไปทำให้พ่อหมอเอียะ ได้รับการยอมรับ และได้รับเชิญไปให้บริการในสถานบริการสาธารณสุขของรัฐและหน่วยงานอื่น เช่น โรงพยาบาลพนมดงรักเฉลิมพระเกียรติ ๘๐ พรรษา จังหวัดสุรินทร์ หน่วยเสนารักษ์ในศูนย์อพยพชายแดน ไทย-กัมพูชา ยังไม่นับรวมการถ่ายทอดองค์ความรู้ในหน่วยงานต่าง ๆ ของภาครัฐและเอกชน ทั้งในประเทศและต่างประเทศ
หมอเอียะ เปิดเผยว่า ตำรับยารักษางูพิษกัด คือ ยาฝนสำหรับดื่ม ให้ฝนรากโลดทะนงแดงและหมากแห้งกับหินลับมีดจนกระทั่งน้ำเป็นสีขาวขุ่น ผสมน้ำครึ่งแก้ว กรณีใช้ในเด็ก ให้ลดปริมาณลง การฝนยาสำหรับทาให้บีบน้ำมะนาวก่อนสัก 2-3 หยด จากนั้น ฝนรากโลดทะนงแดง ฝนหมากแห้ง ให้ได้น้ำข้นค่อนข้างหนืด แล้วจึงทาลงบริเวณแผลที่ถูกงูกัด โดยรากโลดทะนงแดงและผลหมากแห้ง ทั้งสองอย่างต้องใช้คู่กันไม่สามารถแยกใช้ได้ มะนาวจะช่วยดูดพิษงูออกมาที่ปากแผล หากไม่มีมะนาวใช้มะกรูดแทนในรักษาได้เหมือนกัน
หมอเอียะ เล่าว่า ตำรับยารักษาพิษงูกัดใช้รักษาผู้ป่วยมากว่า 40 ปี เป็นการช่วยเพื่อนมนุษย์ทั้งในประเทศและต่างประเทศ อาทิ กัมพูชา ลาว มาเลเซีย อินเดีย เยอรมัน ที่เคยเดินทางมารักษาอาการบาดแผลจากพิษงูกัดและซื้อตำรับยากลับประเทศ เพื่อนำไปใช้แก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย นับเป็นการต่อชีวิตเพื่อนมนุษย์ โดยให้ประชาชนบูชาเพียงชุดละ 100 บาทเท่านั้น ซึ่งก่อนหน้านี้จะให้ผู้ป่วยหรือชาวบ้านฟรี แต่ทุกวันนี้ว่านโลดทะนงแดง ในเขตพื้นที่ชายแดนเริ่มจะหายากมาก ต้องขออนุญาตในเขตพื้นที่ของทหารที่อยู่ติดกับเขตชายแดนประเทศเพื่อนบ้าน
นอกจากตำรับการรักษาพิษงูกัด หมอเอียะยังมีองค์ความรู้ยาพื้นบ้านด้านการรักษาโรคอื่น ๆ ทั่วไป ได้แก่ โรคผิดสำแดง โรคริดสีดวง โรคนิ่ว ไส้เลื่อน ไข้ทับระดูและการดูแลแลสตรีหลังคลอด เช่น การขับน้ำคาวปลาและการบำรุงน้ำนม เป็นต้น
ปัจจุบัน โรงพยาบาลกาบเชิง จังหวัดสุรินทร์ มีการพัฒนาตำรับยาโลดทะนงแดงของ หมอเอียะ สายกระสุน ในรูปแบบยาปัจจุบันของในตำรับยารับประทานและยาทาเพื่อความสะดวก รวดเร็วในการรักษา โดยบดรากโลดทะนงแดง และหมากแห้งเป็นผง สามารถนำมาผสมกับน้ำและน้ำมะนาวใช้ได้ทันท่วงทีเมื่อมีผู้ป่วยเข้ารับการรักษา
กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก มีหลักเกณฑ์และแนวทางการคัดเลือก หมอไทยดีเด่น แห่งชาติ ปี 2565 ดังนี้ 1. เป็นผู้มีสัญชาติไทย 2. เป็นผู้ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นผู้ประกอบวิชาชีพการแผนไทยหรือแพทย์แผนไทยประยุกต์ 3. ปฏิบัติงานดีเด่นที่เป็นแบบอย่างที่ดีได้ (ไม่น้อยกว่า 10 ปี) 4. เป็นคนดีมีจริยธรรม เมตตาธรรม ตามหลักศาสนา และ 5.เป็นผู้มีความรู้ความชำนาญในการดูแลผู้เจ็บป่วยและถ่ายทอดความรู้
สำหรับการคัดเลือกเริ่มการคัดเลือกจากหมอไทยดีเด่นระดับจังหวัดเพื่อคัดเลือกตัวแทนหมอไทยดีเด่นระดับภาค ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ของกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข คณะทำงานพิจารณาคัดเลือกหมอไทยดีเด่นแห่งชาติ พ.ศ. 2565 จะคัดเลือกผู้ที่มีคะแนนดีที่สุดจากหมอไทยดีเด่นระดับภาคทั้ง 4 ภาคเพื่อนำเสนอคณะกรรมการการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านสุขภาพแห่งชาติพิจารณาตัดสิน
ประชาชนที่สนใจสามารถร่วมงานมหกรรมสมุนไพรแห่งชาติฯ ครั้งที่ 19 ระหว่างวันที่ 6-10 ก.ค. 65 เวลา 10.00-20.00 น. ณ ศูนย์การแสดงสินค้าและการประชุมอิมแพ็ค เมืองทองานี ฮอล์ 11-12 พบกับกิจกรรมต่าง ๆ อาทิ โซนจัดแสดงสินค้าและจำหน่ายผลิตภัณฑ์สมุนไพรไทยที่มีมาตรฐาน การแจกต้นพันธุ์สมุนไพรหายาก ตลาดนัดความรู้ เป็นต้น สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติม กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก โทร. 0-2149-5649, Facebook Fanpage มหกรรมสมุนไพรแห่งชาติ หรือ Website: https://natherbexpo.dtam.moph.go.th. -สำนักข่าวไทย
