ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ภาวะการมองเห็นภาพตรงกลางผิดปกติ

ภาวะการมองเห็นภาพตรงกลางผิดปกติเกิดจากสาเหตุใด เป็นสัญญาณบ่งบอกโรคหรือไม่ ?

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ รศ.นพ.ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ ประธานวิชาการ ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย

ภาวะมองเห็นภาพผิดปกติตรงส่วนกลางของภาพ เป็นความผิดปกติของลานสายตา ทางการแพทย์เรียกว่า สโกโทมา (Scotoma)

สโกโทมา คือ คุณภาพการมองเห็นภาพแย่ลง มองเห็นภาพบริเวณส่วนกลางเปลี่ยนไป อาจมืดลงกว่าเดิม หรือเห็นแสงบางชนิดปรากฏขึ้นมา

สาเหตุของการมองเห็นภาพตรงกลางผิดปกติ เกี่ยวข้องกับความผิดปกติของดวงตาและสมอง ?

โดยทั่วไป การมองเห็นภาพที่ผิดปกติหรือการมองเห็นภาพแย่ลง ถ้าสาเหตุเกิดจากดวงตา อาการมองเห็นภาพแย่ลงหรือผิดปกติ มักจะคงอยู่ตลอด เช่น ถ้ามองเห็นภาพเบี้ยว ก็เป็นอยู่ตลอดเวลา ต่อให้ผ่านไปสักพักก็ไม่หาย หรือกะพริบตาอย่างไรก็ไม่หาย ส่วนใหญ่เป็นสาเหตุจากโรคของดวงตา ตั้งแต่กระจกตาด้านนอกไปจนถึงจอประสาทตา   

กรณีที่เป็น ๆ หาย ๆ อาจเกิดจากสาเหตุที่นอกเหนือจากดวงตาของเรา เช่น ความผิดปกติของสมองที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการมองเห็นภาพ หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงบริเวณส่วนการมองเห็นภาพนั้นมีความผิดปกติ (ขาดเลือด) หรือมีอาการเกร็งชั่วคราว มองเห็นภาพมืดไปหลายวินาทีแล้วค่อย ๆ กลับมามองเห็นปกติ อาการเหล่านี้มักไม่ได้เกิดจากสาเหตุดวงตาโดยตรง

การมองเห็นกลางภาพผิดปกติ พบได้บ่อยเกี่ยวข้องกับอะไร ?

กรณีเห็นแสงวาบบริเวณตรงกลางภาพ ที่พบได้บ่อย ๆ อาจเกี่ยวข้องกับการเกร็งตัวหรือบีบตัวของหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงบริเวณสมอง ที่รับผิดชอบเกี่ยวกับการมองภาพบริเวณนั้น ทำให้ระบบประสาทบริเวณนั้นเห็นภาพผิดเพี้ยนไปจากปกติ ซึ่งอาการนำมาก่อนอาการปวดศีรษะไมเกรน มักจะเรียกว่าเป็นอาการ “ออร่า”

การมีอาการทางประสาท “ออร่า : Aura” จะกระทบกับการมองเห็นชั่วขณะ

โดยทั่วไปการมองเห็นภาพแปลก ๆ ก่อนมีอาการปวดศีรษะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งอาการปวดศีรษะแบบตุ้บ ๆ เหมือนปวดตามจังหวะการเต้นของชีพจรหรือหลอดเลือด แสดงว่าอาจเป็นอาการนำของคนที่ปวดศีรษะไมเกรน และไม่ได้ทำให้สูญเสียการมองเห็นอย่างถาวร เพียงแต่อาจทำให้มีอาการลักษณะนี้บ่อย ๆ

การสัมผัสสิ่งกระตุ้นอาการปวดศีรษะไมเกรน เช่น ถูกกระตุ้นโดยกาเฟอีนในกาแฟ ก็อาจทำให้มีอาการแบบนี้ได้บ่อย ๆ เมื่อหลอดเลือดบริเวณนั้นคลายตัว ระบบประสาทกลับมาทำงานปกติ การมองเห็นภาพก็จะเป็นปกติเช่นกัน

ใครก็ตามที่มีความผิดปกติหรือพยาธิสภาพโรคสมองเกี่ยวกับการมองเห็น ไม่ว่าจะเป็นอุบัติเหตุสมองส่วนนั้นเป็นเนื้องอก หลอดเลือดตีบหรือหลอดเลือดแตกบริเวณนั้น ก็อาจจะทำให้ความสามารถในการมองเห็นภาพเสียไป แม้จะไม่ใช่โรคที่บริเวณดวงตาโดยตรง แต่ว่าสมองส่วนที่รับการมองเห็นอาจจะเสียไปได้

สังเกตอาการด้วยตนเองอย่างไรได้บ้าง ?

ใครก็ตามที่การมองเห็นภาพผิดปกติ โดยเฉพาะบริเวณกลางภาพ การมองเห็นเป็นแบบชั่วคราวนานหลักวินาทีหรือหลักนาที แล้วอาการหายเป็นปกติ ก็อาจจะไม่ได้เป็นสาเหตุจากดวงตาโดยตรง

ขอให้พึงตระหนักว่า อาการเหล่านี้อาจเป็นอาการเตือนถึงความผิดปกติของโรคระบบสมอง หรือเป็นอาการเตือนของโรคระบบอื่น ๆ ที่มีผลกับสมองส่วนการมองเห็น เช่น โรคปวดศีรษะไมเกรน แนะนำว่าถ้ามีอาการผิดปกติเหล่านี้อย่านิ่งนอนใจ ควรไปพบจักษุแพทย์ สังเกตอาการ สังเกตลักษณะช่วงเวลาที่เกิด นานแค่ไหน มีอะไรเป็นตัวกระตุ้นบ้าง จะได้เล่าให้แพทย์ฟังอย่างครบถ้วน เพื่อการวินิจฉัยอย่างถูกต้องว่าสาเหตุเกิดจากดวงตาโดยตรง หรือจากโรคอื่นที่ไม่เกี่ยวข้องกับดวงตาแต่มีผลกระทบกับการมองเห็น

สังเกตความผิดปกติและอาการที่อาจเป็นสัญญาณบอกโรค อย่าปล่อยไว้ รีบปรึกษาแพทย์ และรักษาให้ถูกต้อง

สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ภาวะการมองเห็นภาพตรงกลางผิดปกติ