ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ลักษณะของผู้ป่วย SLE หรือโรคแพ้ภูมิตนเอง

🎯 มีคำอธิบายจากผู้เชี่ยวชาญ นพ.กันย์ พงษ์สามารถ กุมารแพทย์โรคภูมิแพ้ และรูมาติสซั่ม สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข

ผู้ป่วย SLE พบมากมั้ย

โดยปกติ พบอุบัติการณ์ของโรค SLE ประมาณ 40-50 คน ในประชากร 1 แสนคน

ถ้าดูจำนวนประชากรเฉพาะพื้นที่ จะพบว่า คนเอเชีย แอฟริกา หรือกลุ่มฮิสแปนิก (Hispanic) ที่ใช้ภาษาสเปนในสหรัฐอเมริกา มีสัดส่วนเป็นโรค SLE มากกว่าคนผิวขาว

สัดส่วนระหว่างเพศหญิงกับเพศชาย ปรากฏว่าโรค SLE พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย 8-9 เท่า

กลุ่มโรค SLE ที่พบในเด็กก่อนวัยเจริญพันธุ์ พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย แต่สัดส่วนอาจจะน้อยลงมา อยู่ที่ 4 ต่อ 1

โรค SLE ที่ปรากฏเด่นชัดช่วงไหน

ส่วนใหญ่พบโรค SLE มากที่สุดช่วงเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ ส่วนหนึ่งผู้ป่วยอาจจะมีความสัมพันธ์กับเรื่องของฮอร์โมนเพศ คือในช่วงอายุ 12-40 ปี จะเป็นช่วงที่พบมากที่สุด

ถ้าเป็นโรค SLE จนกระทั่งผ่านพ้นไปถึงวัยหมดประจำเดือนแล้วก็จะพบน้อย แต่ถ้าเป็นลูปัสชนิดอื่นก็อาจจะพบได้ทุกกลุ่มอายุ แต่จริง ๆ แม้กระทั่งโรค SLE สามารถพบก่อนหน้านี้ก็ได้แต่ไม่บ่อยเท่านั้นเอง

ก่อนอายุ 5 ขวบพบน้อย เนื่องจากเกณฑ์การวินิจฉัย มีทั้งอาการและลักษณะภูมิคุ้มกันที่ผิดปกติ เพราะฉะนั้นเมื่อจะวินิจฉัย จะต้องมีอาการนำมาก่อนเสมอ

อาการแสดงของโรค SLE เกิดขึ้นที่อวัยวะใด

อาการที่ปรากฏ เกิดขึ้นที่ระบบอวัยวะใด ๆ ก็ได้และหลายอวัยวะด้วย

ที่พบบ่อย เช่น เรื่องของผื่นไวแสง อาการปวดตามข้อต่าง ๆ อาการบวม หลอดเลือดอักเสบชนิดอื่น ๆ ผมร่วง มีไข้ เป็นแผลตามเยื่อเมือกต่าง ๆ ก็มี 

จริง ๆ แล้ว นอกจากโรค SLE ที่คนส่วนใหญ่รู้จัก ยังมีกลุ่มโรคลูปัสชนิดอื่น ๆ อีก ไม่ว่าจะเป็น Cutaneous Lupus Erythematosus (ลูปัสใต้ผิวหนัง) Neonatal Lupus (ลูปัสในทารกแรกเกิด)  Drug-Induced Lupus (ยาหลายชนิดที่สามารถกระตุ้นให้เกิดภูมิคุ้มกันมาทำร้ายเนื้อเยื่อตัวเอง) ซึ่งโรค SLE พบมากที่สุดในกลุ่มโรคลูปัสทั้งหมด

เกณฑ์การวินิจฉัยโรค SLE 

แพทย์ตรวจจากอาการที่ปรากฏ โดยดูจากอาการจำเพาะของโรค SLE

ปรากฏว่าไม่มีอาการอะไรที่จำเพาะเจาะจงว่าเป็นโรค SLE สูงแม้แต่อาการเดียว แพทย์จึงต้องนำมารวมกันเป็นเกณฑ์การวินิจฉัย ว่าอาการไหนเข้าได้กับโรค SLE และอาการจำเพาะเจาะจงความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันที่สร้างภูมิต้านตนเอง โดยเฉพาะพวกโปรตีนที่อยู่ในนิวเคลียสของเซลล์ เวลาเกิดภูมิต้านทานประเภทนี้ขึ้น จะจับกับเนื้อเยื่อเกิดเป็น Immune Complex จากนั้นใช้โปรตีนอีกชนิดหนึ่งจากเลือด มีการตรวจพบการเปลี่ยนแปลงทางภูมิคุ้มกัน แพทย์ใช้สิ่งเหล่านี้เป็นเกณฑ์การวินิจฉัยโรค SLE ถ้าตรวจพบลักษณะเหล่านี้และมีอาการที่เข้ากันได้

อาการทางจิตใจของผู้ป่วยโรค SLE

เรื่องของภาวะจิตตก โรคซึมเศร้า พบอุบัติการณ์ทางด้านจิตใจของผู้ป่วยโรค SLE มากกว่าคนปกติทั่วไป

บางครั้ง โรค SLE ที่เล่นงานสมอง อาจจะทำให้เกิดภาวะต่าง ๆ ทางจิตและประสาท

จริง ๆ แล้วครอบครัวมีความสำคัญมาก เพราะต้องอยู่กับโรค SLE ที่รบกวนการดำเนินชีวิตหรือคุณภาพชีวิต ถ้าครอบครัวและคนรอบข้างให้การสนับสนุนและไม่ซ้ำเติม ทำให้มีกำลังใจที่จะต่อสู้กับโรค SLE ได้ดีขึ้น

รู้ทันโรครู้ทันสถานการณ์ ทำให้รับมือกับโรคที่ไม่อาจคาดเดาได้

ดูเพิ่มเติมรายการ “ชัวร์ก่อนแชร์” https://www.youtube.com/watch?v=zNgETGKgvtE