กรุงเทพฯ 13 ส.ค. – กระทรวงเกษตรฯ ยังคงขับเคลื่อนการ Zoning ปรับเปลี่ยนการผลิตภาคเกษตรให้เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ตาม Agri-Map หลังจากปี 64 สนับสนุนให้เกษตรกรปรับเปลี่ยนพื้นที่นาปีใน 51 จังหวัดไปผลิตสินค้าอื่นที่เหมาะสมกับพื้นที่และมีมูลค่าทางเศรษฐกิจสูงกว่า สามารถสร้างกำไรเพิ่มขึ้นรวม 27 ล้านบาท ปี 65 กำหนดพื้นที่เป้าหมายเพิ่ม โดยเน้นสนับสนุนแหล่งน้ำและปัจจัยการผลิตเพื่อสร้างแรงจูงใจ คาดสร้างผลตอบแทนได้ถึง 49 ล้านบาท
นางสาวทัศนีย์ เมืองแก้ว รองเลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) เปิดเผยว่า ในปี 2565 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์จะยังคงเดินหน้าการดำเนินโครงการบริหารจัดการการผลิตสินค้าเกษตรตามแผนที่เกษตรเพื่อการบริหารจัดการเชิงรุก (Zoning by Agri-Map) เพื่อปรับโครงสร้างการผลิตในพื้นที่เหมาะสมน้อย (S3) หรือไม่เหมาะสม (N) ให้เกษตรกรปรับเปลี่ยนไปผลิตสินค้าอื่นที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ มีศักยภาพและสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจสูงกว่าชนิดเดิม
จากการติดตามประเมินผลการดำเนินโครงการในปีงบประมาณ พ.ศ. 2564 ซึ่งกำหนดพื้นที่เป้าหมาย 95,000 ไร่ พบว่า ได้รับการสนับสนุนการปรับเปลี่ยนการผลิตสินค้าเกษตรในพื้นที่ไม่เหมาะสม 98,305 ไร่ (ร้อยละ 103 ของเป้าหมาย) รวม 51 จังหวัด เกษตรกรเข้าร่วมโครงการ 8,985 ราย โดยส่วนใหญ่ปรับเปลี่ยนจากข้าวนาปีเป็นการเลี้ยงปลา ปลูกหม่อน และเกษตรผสมผสาน ผักสวนครัว สมุนไพร ร่วมกับการปลูกข้าว หรือไม้ผล และไม้ยืนต้น ส่งผลให้มีพื้นที่สร้างผลผลิตสินค้าเกษตรได้แล้วร้อยละ 55 ได้แก่ ปลาตะเพียน ปลานิล หม่อน พืชอายุสั้นหรือพืชผักสวนครัวเช่น กล้วย ตะไคร้ พริก ผักกาดขาว ถั่วฝักยาว มะเขือ เป็นต้น ที่เหลือยังอยู่ในช่วงทยอยเก็บเกี่ยวและยังไม่ได้รับผลผลิตเนื่องจากเป็นการปลูกไม้ผล ไม้ยืนต้น เช่น ทุเรียน มะยงชิด พุทรา มะม่วง ขนุน มะนาว น้อยหน่า ฝรั่ง ลำไย เป็นต้น ซึ่งต้องใช้เวลามากกว่า 2 ปีขึ้นไป จึงจะให้ผลผลิต สามารถสร้างผลตอบแทนให้เกษตรกรได้เฉลี่ย 8,744 บาท/ไร่ คิดเป็นผลตอบแทนสุทธิเฉลี่ย (กำไร) 3,258 บาทต่อไร่ เพิ่มขึ้นจากการปลูกข้าวนาปี 2563/64 จำนวน 2,591 บาทต่อไร่
หากจำแนกผลตอบแทนสุทธิตามกิจกรรมที่ปรับเปลี่ยนได้ พบว่า ปลา สามารถสร้างผลตอบแทนสุทธิเพิ่มขึ้นจากเดิม 1,178 บาทต่อไร่ หม่อนไหมเพิ่มขึ้น 2,827 บาทต่อไร่ เกษตรผสมผสานเพิ่มขึ้น 2,932 บาทต่อไร่ เมื่อคิดเป็นภาพรวมโครงการทั้ง 51 จังหวัด รวมพื้นที่ 98,305 ไร่ (ไม่รวมไม้ผล ไม้ยืนต้น) สามารถสร้างผลตอบแทนสุทธิ 27 ล้านบาท
การดำเนินโครงการ Zoning by Agri-Map ปี 2565 มีพื้นที่เป้าหมาย 71,735 ไร่ จำแนกเป็นกิจกรรมปรับโครงสร้างพื้นที่การผลิตในพื้นที่ไม่เหมาะสม 67,590 ไร่ และสนับสนุนปัจจัยการผลิต 4,145 ไร่ ผลการติดตามการดำเนินงานรอบ9 เดือน (ตุลาคม 2564 – มิถุนายน 2565) พบว่า มีการปรับโครงสร้างพื้นที่การผลิตที่ไม่เหมาะสมแล้ว 65,685 ไร่ (ร้อยละ 97 ของเป้าหมาย 67,590 ไร่) สนับสนุนพันธุ์พืช พันธุ์ปลา รวมถึงปัจจัยการผลิตพื้นฐานเพื่อการปรับเปลี่ยนพื้นที่ของเกษตรกรแล้ว 2,652 ไร่ (ร้อยละ 64 ของเป้าหมาย 4,145 ไร่) และดำเนินกิจกรรมถ่ายทอดความรู้แก่เกษตรกร เป้าหมาย 3,145 รายซึ่งเกษตรกรได้รับการถ่ายทอดความรู้ด้านการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ การปลูกพืชชนิดใหม่ และการอบรมบัญชีต้นทุนอาชีพ รวม 3,135 ราย (ร้อยละ 99 ของเป้าหมาย 3,145 ราย)
จากผลการสำรวจเบื้องต้นในพื้นที่จังหวัดเพชรบูรณ์และลพบุรีพบว่า เกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการกับสถานีพัฒนาที่ดิน ร้อยละ 38 ได้รับการสนับสนุนการปรับโครงสร้างพื้นที่และปัจจัยการผลิตสำหรับการปรับเปลี่ยนเช่น วัสดุสำหรับการทำปุ๋ยหมักน้ำหมักชีวภาพ ซึ่งเกษตรกรร้อยละ 50 เริ่มมีการปรับเปลี่ยนการผลิตแล้วและคาดว่า ในปีงบประมาณ 2565 จะสามารถสร้างผลตอบแทนสุทธิได้รวมถึง 49 ล้านบาท
ทั้งนี้เกษตรกรพึงพอใจมากเนื่องจากได้ปรับปรุงโครงสร้างพื้นที่ สามารถกักเก็บน้ำหรือทำเกษตรผสมผสาน ได้รับการสนับสนุนปัจจัยการผลิต เกิดรายได้เสริม และลดค่าอาหารในครัวเรือนได้ อย่างไรก็ตาม ยังคงมีเกษตรกรบางส่วนที่ยังไม่ได้ปรับเปลี่ยนการผลิตเต็มพื้นที่เนื่องจากมีพื้นที่ถือครองน้อย จึงยังคงพื้นที่เพื่อปลูกข้าวไว้บริโภคในครัวเรือน รวมทั้งยังมีเกษตรกรบางรายที่ยังเคยชินกับการปลูกข้าวมานาน และไม่มีทุนในการปรับเปลี่ยนการผลิต ดังนั้น จำเป็นต้องเร่งสร้างความเข้าใจกับเกษตรกร รวมถึงให้การสนับสนุนเกษตรกร โดยพิจารณาปัจจัยต่างๆ เช่น แหล่งน้ำ รวมถึงปัจจัยการผลิต และสร้างความเข้าใจให้เกษตรกรเห็นถึงประโยชน์ต่อการปรับเปลี่ยนการผลิตให้เหมาะสมในพื้นที่
สำหรับโครงการ Zoning by Agri-Map เป็นโครงการสำคัญของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ มีกรมพัฒนาที่ดินเป็นหน่วยงานรับผิดชอบหลัก และมีหน่วยงานต่าง ๆ ในสังกัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ร่วมสนับสนุน ส่งเสริมการดำเนินงานในพื้นที่ได้แก่ การถ่ายทอดความรู้ การสนับสนุนปัจจัยการผลิต เช่น พันธุ์พืช พันธุ์ปลา ปุ๋ย น้ำหมักชีวภาพ อาหารและอุปกรณ์สำหรับเลี้ยงปลา รวมถึงการจัดทำระบบอนุรักษ์ดินและน้ำ และเงินอุดหนุนปัจจัยการผลิตสำหรับการปลูกหม่อนเลี้ยงไหม.-สำนักข่าวไทย
