สธ.24 พ.ค.-เนื่องในวันที่ 24 พ.ค.ของทุกปีเป็นวันจิตเภทโลก รพ.จิตเวชนครราชสีมาฯ เผยโรคจิตเภทเป็นการเจ็บป่วยทางจิตที่รุนแรง มีปัญหาฆ่าตัวตายสูงถึงร้อยละ15 เสี่ยงทำร้ายตัวเองสูงกว่าคนทั่วไป 12 เท่าตัว จากอาการจิตหลอน หูแว่วของตัวเอง เร่งป้องกันโดยพัฒนาเทคโนโลยีชื่อ“เจวีเคเอสทูไฟว์” เป็นแบบคัดกรอง 5 สัญญาณอาการหูแว่วและความคิดที่เสี่ยงต่อการฆ่าตัวตาย ผลการทดลองใช้ในรพ.จิตเวชฯให้ผลป้องกันได้ดีมาก
นพ.กิตต์กวี โพธิ์โน ผู้อำนวยการโรงพยาบาล(รพ.) จิตเวชนครราชสีมาราชนครินทร์ จ.นครราชสีมา ให้สัมภาษณ์ว่าวันที่ 24 พฤษภาคมทุกปี องค์การอนามัยโลกกำหนดให้เป็นวันจิตเภทโลก( World Schizophrenia Day) ซึ่งโรคจิตเภทเป็นการเจ็บป่วยทางจิตที่รุนแรงเรื้อรังพบมากที่สุดประมาณร้อยละ70ในกลุ่มผู้ป่วยโรคจิตทั้งหมด สาเหตุเกิดจากสารสื่อประสาทในสมองทำงานผิดปกติ ทำให้ผู้ป่วยมีความผิดปกติทั้งความคิด การรับรู้ที่ไม่ตรงกับความเป็นจริง จึงทำให้มีอาการมีหูแว่วและประสาทหลอน เกิดความทุกข์ทรมาน ส่งผลเสียต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน ตลอดช่วงชีวิตของประชาชนจะพบอัตราป่วยโรคนี้ได้ประมาณร้อยละ 1 มักพบในช่วงอายุ 15-35 ปี ในพื้นที่ 4 จังหวัดในเขตสุขภาพที่ 9 ได้แก่นครราชสีมา ชัยภูมิ บุรีรัมย์และสุรินทร์ ซึ่งอยู่ในความดูแลของรพ.จิตเวชนครราชสีมาฯ คาดจะมีผู้ป่วยประมาณ 35,000 คน อัตราการเข้าถึงบริการขณะนี้สูงขึ้น ครอบคลุมผู้ป่วยร้อยละ 83
“ปัญหาสำคัญที่พบในผู้ป่วยโรคจิตเภทที่ต้องเร่งแก้ไขป้องกันขณะนี้คือ การฆ่าตัวตาย จากการวิเคราะห์ข้อมูลการฆ่าตัวตายในประเทศที่มีปีละประมาณ 4,000 ราย พบว่าร้อยละ 15 เป็นผู้ป่วยโรคจิตเภท โดยผลวิจัยทั่วโลกพบว่าผู้ป่วยโรคนี้มีความเสี่ยงทำร้ายตัวเองสูงกว่าคนทั่วไป 12 เท่าตัว สาเหตุเกิดมาจากอาการหูแว่วและประสาทหลอนของผู้ป่วยเอง เช่นได้ยินเสียงคนสั่งให้ฆ่าตัวตายหรือดุด่าอย่างรุนแรง ซึ่งเป็นลักษณะที่พบเฉพาะผู้ป่วยทางจิต และบางรายอาจมีประวัติพยายามทำร้ายตัวเองด้วย” นายแพทย์กิตต์กวีกล่าว
พญ.กรองกาญจน์ แก้วชัง รองผู้อำนายการด้านการแพทย์ และประธานทีมนำทางคลินิก ของโรงพยาบาลฯ กล่าวว่า จากการทบทวนหารากเหง้าของปัญหาการฆ่าตัวตายของผู้ป่วยโรคจิตเภท พบว่าขาดเครื่องมือในการคัดกรองความเสี่ยงการฆ่าตัวตายที่เกิดจากอาการทางจิตโดยเฉพาะ และใช้เครื่องมือที่ไม่ตรงกับโรค รพ.จิตเวชนครราชสีมาฯจึงได้เร่งป้องกันปัญหา โดยพัฒนาเทคโนโลยีที่มีชื่อว่า เจวีเคเอสทูไฟว์ (JVKss5) เป็นแบบสัมภาษณ์คัดกรองสัญญาณอาการหลอนทางจิตของผู้ป่วยโรคจิตเภทและโรคจิตที่เสี่ยงฆ่าตัวตายหรือทำร้ายตัวเองเป็นการเฉพาะ ซึ่งที่ผ่านมายังไม่เคยมีใช้มาก่อน เพื่อให้บุคลากรทางการแพทย์ใช้ในการเฝ้าระวังผู้ป่วยได้อย่างทันท่วงที ประกอบด้วย 5 คำถามสั้นๆ เกี่ยวกับอาการหูแว่ว และความคิดที่ผิดปกติของผู้ป่วยว่ามีหรือไม่ ดังนี้ 1.มีเสียงสั่งให้ไปตาย/ทำร้ายตนเอง และ2.มีเสียงด่า ว่า ตำหนิ รุนแรง จนคิดถึงการทำร้ายตนเอง 3.กลัวคนทำร้าย หรือกลัวเสียงแว่ว หรือกลัวภาพหลอนที่เห็นเองคนเดียว 4. คิดว่าตนเองเป็นคนชั่ว เลว บาป อภัยไม่ได้ และ5.คิดว่ามีคนมาควบคุมให้ทำร้ายตนเอง รวมทั้งถามประวัติพฤติกรรมการทำร้ายตนเองในอดีตและในสองอาทิตย์ที่ผ่านมาประกอบด้วย
สำหรับในการแปลผลความเสี่ยงจะแบ่งเป็น 3 ระดับ คือระดับน้อย คือไม่มีอาการทางจิต ระดับปานกลางคือมีอาการทางจิตแต่ผู้ป่วยยังทนได้ และระดับมากคือมีอาการทางจิตและผู้ป่วยควบคุมอาการตัวเองไม่ได้ ผลทดลองใช้กับผู้ป่วยจิตเภทที่แผนกห้องฉุกเฉินในรพ.จิตเวชนครราชสีมาฯนอกเวลาราชการในปี 2560 จำนวน 480 คน พบผู้ป่วยอยู่ในกลุ่มเสี่ยงระดับน้อยคือไม่มีอาการทางจิตจำนวน 324 คนสามารถให้ยากลับไปรับประทานที่บ้านได้ และพบมีอาการทางจิตระดับปานกลางและมาก จำนวน 156 คนหรือร้อยละ 33 แพทย์ได้รับตัวไว้ดูแลในโรงพยาบาล จัดระบบดูแลเฝ้าระวังป้องกันเป็นพิเศษและใช้แบบสัมภาษณ์นี้ประเมินซ้ำอย่างต่อเนื่อง พบว่าผู้ป่วยที่ผ่านการคัดกรองด้วย “เจวีเคเอสทูไฟว์” ไม่พบว่าฆ่าตัวตายสำเร็จจากอาการทางจิต
ทั้งนี้ ในปี2562 นี้ได้ขยายผลใช้แบบคัดกรองที่กล่าวมาทั้งที่แผนกห้องฉุกเฉิน แผนกผู้ป่วยนอก และหอผู้ป่วยในทุกหอซึ่งมีผู้ป่วยจิตเภทอาการรุนแรงพักรักษาฟื้นฟูเฉลี่ยเดือนละ 140 คนหรือเกือบครึ่งของผู้ป่วยในทั้งหมด พบว่าการใช้ง่าย ได้ผลดีมาก สามารถป้องกันการฆ่าตัวตายได้ 100 เปอร์เซ็นต์ และยังได้ขยายผลใช้ป้องกันในเรือนจำ 12 แห่งในเขตสุขภาพที่ 9 ด้วย โดยจะประเมินผลแบบคัดกรองในปลายปีนี้ เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพ จากนั้นจะขยายผลใช้ในรพ.และชุมชนทุกแห่งในเขตสุขภาพที่ 9 ในปีหน้านี้ เพื่อเป็นแนวทางดูแลผู้ป่วยโรคจิตเภทและผู้ป่วยที่มีอาการทางจิตที่เสี่ยงฆ่าตัวตายเป็นมาตรฐานเดียวกันทั้งเขต ซึ่งเทคโนโลยีนี้สามารถนำไปใช้ในระดับประเทศได้เช่นกัน มั่นใจว่าจะทำให้จำนวนผู้ฆ่าตัวตายจากสาเหตุอาการทางจิตลดลง .-สำนักข่าวไทย
