ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : เบาหวานขึ้นตา

มีคำอธิบายจากผู้เชี่ยวชาญ ศาสตราจารย์วุฒิคุณ นพ.ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ ประธานวิชาการ ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย

ภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา คืออะไร

โรคเบาหวาน คือภาวะผิดปกติที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงเกินค่าทั่วไป

ปัจจุบัน มีคนไทยเป็นโรคเบาหวานประมาณ 5-6 ล้านคน

โรคเบาหวานจะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนขึ้นมากับอวัยวะต่าง ๆ ทั่วร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งอวัยวะที่มีหลอดเลือดเล็ก ๆ ไปเลี้ยง เพราะว่าโรคเบาหวานจะทำให้หลอดเลือดเล็ก ๆ เหล่านั้นมีความผิดปกติ  และเกิดการอุดตันหรือแตกได้

อวัยวะของผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีภาวะแทรกซ้อนพบได้บ่อย และเป็นสาเหตุตาบอดอันดับต้น ๆ ของคนไทย คือภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา 

ภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา พบได้ในคนอายุเท่าไหร่

โรคเบาหวานพบในกลุ่มคนอายุน้อย และกลุ่มที่เป็นหลังอายุ 40 ปี และทั้ง 2 กลุ่มมีความเสี่ยงที่จะทำให้โรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตาได้ รวมทั้งอาจจะทำให้คนที่เป็นเบาหวานเกิดการเสื่อมของส่วนต่าง ๆ ของดวงตาได้เร็วขึ้น

ภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา แบ่งได้ 3 ระยะ

1.ระยะที่ยังไม่มีอาการอะไร อาจจะยังไม่มีความผิดปกติของหลอดเลือดที่จอประสาทตาหรือเริ่มมีความผิดปกติแล้ว จะทราบได้จากการตรวจโดยจักษุแพทย์เท่านั้น ซึ่งโดยทั่วไปยังไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาอะไร แต่จำเป็นต้องได้รับการตรวจ อาจจะต้องถี่ขึ้น (ทุก 3 เดือน หรือทุก 6 เดือน)

2.เริ่มมีหลอดเลือดผิดปกติงอกหรือเกิดขึ้นที่บริเวณจอประสาทตา สำหรับเบาหวานขึ้นตาในระยะที่ 2 นี้สำคัญมาก ๆ เพราะว่าคุณหมอจะแนะนำให้ได้รับการรักษาด้วยเลเซอร์จอประสาทตา เพื่อป้องกันไม่ให้โรคเบาหวานขึ้นตาลุกลามต่อไปในระยะที่ 3

3.หลอดเลือดที่ผิดปกติอาจจะเกิดการแตก ทำให้ผู้ป่วยสูญเสียการมองเห็น การรักษาค่อนข้างยาก ผลการรักษาก็ไม่ดี

ปัจจัยอะไรบ้าง ที่ทำให้เกิดภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา

ปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เบาหวานขึ้นจอประสาทตา มี 4 ข้อใหญ่ ๆ

1.ระยะเวลาเป็นเบาหวาน คนที่เป็นเบาหวานมานาน หลอดเลือดบริเวณนั้นถูกอาบด้วยเลือดที่มีน้ำตาลสูงมาเป็นระยะเวลานาน

2.ในคนที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ดี

3.ในคนที่ระดับน้ำตาลสวิงมาก ๆ ค่าน้ำตาลขึ้น ๆ ลง ๆ จะทำให้เกิดความเสียหายกับหลอดเลือดที่บริเวณจอประสาทตาได้มากขึ้น

4.ในผู้หญิงที่ตั้งครรภ์จะมีการเพิ่มขึ้นและลดลงของฮอร์โมนหลายชนิดในร่างกาย อาจจะมีความเสี่ยงต่อการเป็นเบาหวานขึ้นจอประสาทตาได้มากขึ้น

เบาหวานขึ้นจอประสาทตา อาจจะทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนทางตาได้

ภาวะแทรกซ้อนหรือความผิดปกติกับดวงตา แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ ๆ

1.ระยะเฉียบพลัน พบว่ามีการเปลี่ยนแปลงของค่าระดับสายตาในแต่ละวัน

2.เบาหวานขึ้นจอประสาทตา ทำให้สูญเสียการมองเห็นได้

3.คนที่เป็นเบาหวานอาจจะทำให้เสี่ยงต่อการเกิดโรคอื่น ๆ ของดวงตา ได้มากขึ้นหรือเร็วขึ้นกว่าอายุที่ควรจะเป็น เช่น โรคต้อกระจก โรคต้อหิน

สามารถป้องกันภาวะเบาหวานขึ้นจอประสาทตา ได้หรือไม่ ?

การป้องกันภาวะแทรกซ้อนเบาหวานขึ้นจอประสาทตา

1.การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในระดับประมาณ 100 ต้น ๆ ก็จะทำให้ความเสี่ยงเบาหวานขึ้นจอประสาทตาลดน้อยลง

2.ที่สำคัญมาก ๆ ก็คือการไปตรวจจอประสาทตากับจักษุแพทย์เป็นระยะ อย่างน้อยปีละ 1-2 ครั้ง

ผู้ป่วยเบาหวานที่มีความกังวลเรื่องดวงตา มีคำแนะนำดังนี้

ผู้ป่วยที่เป็นโรคเบาหวาน ต้องสังเกตตัวเองว่ามีความความผิดปกติอะไรของดวงตาหรือไม่

แม้ว่ายังไม่มีความผิดปกติของดวงตา โรคเบาหวานขึ้นจอประสาทตาสามารถป้องกันไม่ให้ตาบอดได้ โดยจำเป็นต้องไปพบจักษุแพทย์ ตรวจจอประสาทตาอย่างน้อยปีละ 1-2 ครั้ง

นอกจากนั้น การควบคุมระดับน้ำตาลให้ดีอย่างสม่ำเสมอสามารถช่วยลดโอกาสที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อนกับอวัยวะต่าง ๆ ทั่วร่างกาย รวมทั้งที่บริเวณดวงตาด้วย

การใส่ใจและดูแลร่างกายให้แข็งแรงอยู่เสมอ ลดความเสี่ยงการเกิดโรคได้

ดูเพิ่มเติม “รายการชัวร์ก่อนแชร์” https://www.youtube.com/watch?v=VOOujf8gD24