ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : รู้จักและเข้าใจหลอดเลือด

ระบบหลอดเลือดทำงานอย่างไร มีความสำคัญอย่างไร เราควรดูแลให้หลอดเลือดทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพได้อย่างไร

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ รศ.นพ.เทิดภูมิ เบญญากร สาขาวิชาศัลยศาสตร์หลอดเลือด ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คนเรามีระบบหลอดเลือดหลัก 2 ระบบคือ หลอดเลือดดำ และหลอดเลือดแดง โดยมีหลอดเลือดฝอยอยู่ระหว่างกลาง

หลอดเลือดแดง (artery) รับเลือดดีจากหัวใจ ส่งไปยังอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย เช่น กล้ามเนื้อ สมอง

หลอดเลือดดำ (vein) รับเลือดที่มีออกซิเจนต่ำกลับเข้าสู่ปอด เพื่อไปฟอกและส่งคืนหัวใจ

หลอดเลือดฝอย (capillary) ทำหน้าที่รับเลือดจากเซลล์เล็ก ๆ และส่งเข้าหลอดเลือดใหญ่ต่อไป

“หลอดเลือด” สำคัญกับร่างกาย อย่างไร ?

ถ้าเปรียบร่างกายเสมือนบ้าน หลอดเลือดก็เหมือนท่อน้ำที่ส่งสารอาหาร ส่งอุปกรณ์ต่าง ๆ เข้าไปในบ้านให้ทำหน้าที่ได้ปกติ

หลอดเลือดเปรียบเสมือนท่อน้ำเลี้ยงหลัก ถ้าขาดเลือดทำให้อวัยวะต่าง ๆ มีปัญหาขึ้นมาได้

โรคที่เกี่ยวกับหลอดเลือด มีอะไรบ้าง ?

โรคของหลอดเลือดมีหลายโรค เช่น หลอดเลือดตีบ ทำให้อวัยวะต่าง ๆ ทำงานมีประสิทธิภาพแย่ลง หรือหลอดเลือดมีการตีบตันก็ทำให้เสื่อมสภาพไปเลย แต่ในบางรายพบหลอดเลือดที่โป่งพองขึ้นก็ทำให้มีการฉีกขาดของหลอดเลือดได้

หลอดเลือดแดง โรคหลัก ๆ ที่พบก็คือ หลอดเลือดแดงตีบ หลอดเลือดแดงตัน และหลอดเลือดแดงใหญ่ในช่องท้องที่โป่งพอง

หลอดเลือดดำที่น่ากลัวคือ ลิ่มเลือดอาจหลุดไปยังหลอดเลือดบริเวณปอดและทำให้เสียชีวิตได้

หลอดเลือดตีบตันที่ขา ส่งผลต่อหลอดเลือดอื่น ๆ ในร่างกายได้

หลายคนคิดว่าหลอดเลือดตีบตันที่ขาไม่ได้ส่งผลต่ออวัยวะอื่น ๆ ของร่างกาย

จากการศึกษาที่ผ่านมาพบว่า การมีหลอดเลือดที่ขาตีบตันส่งผลต่อหลอดเลือดหัวใจและหลอดเลือดสมองอย่างมีนัยสำคัญ อาจทำให้เกิดหัวใจขาดเลือด หรือบางรายสมองขาดเลือด

โรคทางหลอดเลือดเป็นโรคที่ค่อยเป็นค่อยไป ทำให้คนเราคุ้นชินกับสภาวะนั้น หลายรายคิดว่าเพราะอายุมากขึ้นมีอาการปวดขาเป็นเรื่องปกติ แต่ปล่อยทิ้งไว้เรื่อย ๆ โดยไม่ได้ดูแลรักษา อาการก็จะเป็นมากขึ้น มีการตีบตันหลอดเลือดที่มากขึ้น จึงควรสังเกตตัวเอง เช่น มีอาการปวดน่อง ตึงน่อง เดินได้น้อยลง

ในรายที่เป็นมากขึ้น จะเริ่มมีอาการปวดบริเวณนิ้วเท้า (ตอนนอน) หรือบางรายมีแผลที่ปลายนิ้วเท้าไม่หาย นี่คืออาการเริ่มต้นของขาขาดเลือด แนะนำให้พบแพทย์เพื่อตรวจร่างกาย

การตรวจสุขภาพของหลอดเลือด

หลอดเลือดมีอายุเท่า ๆ กับอายุของคนเราเหมือนกัน ยิ่งอายุมากก็จะมีความเสี่ยงที่มากขึ้น และมีการตีบตันของสารตะกอนตะกรันมากขึ้น

แนะนำให้คนที่มีอายุมากกว่า 45 ปีขึ้นไปมีการตรวจสมรรถภาพหลอดเลือด โดยเฉพาะคนที่สูบบุหรี่และมีความดันเลือดสูงควรตรวจทุกปี เพื่อดูว่าหลอดเลือดมีความแข็งตัวจากความยืดหยุ่นที่สูญเสียไปหรือไม่

กรณีไม่สูบบุหรี่ ไม่มีโรคเบาหวาน และไม่เป็นโรคความดันเลือดสูง อาจจะตรวจสมรรถภาพหลอดเลือดที่อายุ 60 ปีได้

การสูบบุหรี่ หรือผู้ป่วยความดันเลือดสูง หลอดเลือดเสื่อมสภาพได้ง่ายขึ้น จากหลอดเลือดที่มีความยืดหยุดก็จะแข็งตัว ทำให้มีโอกาสอุดตันในหลอดเลือดได้ง่ายขึ้น

นอกจากนั้น ผู้ป่วยเบาหวาน ผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง ก็ควรตรวจสุขภาพหลอดเลือดอย่างสม่ำเสมอ

สำหรับการดูแลหลอดเลือดก็เหมือนกับการดูแลสุขภาพร่างกายทั่วไป นั่นคือ การออกกำลังกายสม่ำเสมอ ไม่ให้มีความดันเลือดสูง และกินอาหารที่มีประโยชน์สำหรับการบำรุงหลอดเลือด ได้แก่อาหารที่มีไขมันต่ำ ก็จะทำให้หลอดเลือดแข็งแรงดีขึ้น

สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : รู้จักและเข้าใจหลอดเลือด