ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : รู้จักกระดูกสันหลังคด

กระดูกสันหลังคด เกิดจากสาเหตุใด บุคคลใดมีความเสี่ยง และพฤติกรรมใดบ้าง ที่เสี่ยงทำให้กระดูกสันหลังคด

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ รศ.ดร.กภ.มัณฑนา วงศ์ศิรินวรัตน์ อาจารย์คณะกายภาพบำบัด มหาวิทยาลัยมหิดล

โรคกระดูกสันหลังคด (Scoliosis) คือ ความผิดปกติกระดูกสันหลังที่ผิดรูปมีการคดโค้งออกไปด้านข้าง

กระดูกสันหลังของคนปกติควรจะต้องตรงตั้งแต่ศีรษะลงมาจนถึงกระดูกก้นกบ แต่กระดูกสันหลังอาจจะเอียงได้นิดหน่อยเกี่ยวข้องกับการใช้ชีวิตประจำวันของแต่ละคน

ใครก็ตามที่กระดูกสันหลังมีความเอียงมากกว่า 10 องศา ถือว่า “มีภาวะกระดูกสันหลังคด” แล้ว

กระดูกสันคด สังเกตได้จากสิ่งต่าง ๆ ดังต่อไปนี้

1. ตัวเอียงไปข้างใดข้างหนึ่ง (ให้ยืนตรง)

2. หัวไหล่ ทั้ง 2 ข้างไม่เท่ากัน

3. สะบัก กระดูกโก่งนูนมากขึ้น

4. เอวเบี้ยว ร่องเอว 2 ข้างไม่เท่ากัน

5. สะโพก 2 ข้าง สูง-ต่ำไม่เท่ากัน

6. แนวกระดูกสันหลังไม่ตรง (ดูจากการก้มตัว)

สาเหตุ “กระดูกสันหลังคด” เกิดจากอะไร ?

 กระดูกสันหลังคด เกิดได้จากหลายสาเหตุ พบว่าคนส่วนใหญ่ที่เป็นโรคกระดูกสันหลังคดเกิดจากการเติบโตของกระดูกที่ผิดปกติ

กระดูกสันหลังคดเป็นลักษณะเฉพาะบุคคล พบมากในคนที่กำลังก้าวเข้าสู่วัยรุ่น ซึ่งเป็นช่วงที่กระดูกสันหลังกำลังเจริญเติบโต

เด็กผู้หญิง ก่อนมีประจำเดือนประมาณ 1-2 ปี ซึ่งเป็นช่วงที่กระดูกกำลังงอกอย่างรวดเร็ว และถ้ากระดูกกำลังเริ่มคดจะยิ่งเพิ่มความโค้งเร็วมาก

เด็กผู้ชาย กระดูกเจริญเติบโตช้ากว่าเด็กผู้หญิงเล็กน้อย (ประมาณ 1-2 ปี) ก่อนเสียงแตก ก่อนเข้าสู่วัยรุ่น

ดังนั้น ช่วงที่พบบ่อยที่สุด เร็วที่สุด ผู้ปกครองมักสังเกตเห็น คือช่วงก้าวเข้าสู่วัยรุ่นตอนต้น (มัธยมต้น หรือประถมปลาย)

ในคนที่เป็นกรรมพันธุ์ กระดูกสันหลังจะคดมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับพฤติกรรมการใช้งานของร่างกาย และความแข็งแรงของกล้ามเนื้อร่างกายแต่ละคนด้วย

บางคนที่กล้ามเนื้อร่างกายไม่แข็งแรง มีลักษณะ “ตัวย้วย” กระดูกสันหลังจะคดเร็วมาก แตกต่างจากคนที่มีกล้ามเนื้อร่างกายแข็งแรงดี การเพิ่มมุมคดจะน้อยหรือเกิดขึ้นช้ากว่า

การพบ “กระดูกสันหลังคด” เร็ว นักกายภาพบำบัดจะแนะนำให้เพิ่มความแข็งแรงร่างกายด้วยการเร่งสร้างกล้ามเนื้อ ลำตัว เช่น พีลาทิส โยคะ ก็ช่วยได้ ด้วยการดูว่าท่าใดเหมาะสมบ้าง เพราะมีบางท่าเพิ่มความคด หรือบางท่าต้านความคด   

พฤติกรรมการใช้งาน เพิ่มกระดูกสันหลังคดได้

ในคนที่กระดูกสันหลังคดจากพฤติกรรมจะใช้เวลานานหลายเดือนหรือมากกว่า 1 ปี ที่มีพฤติกรรมหรือกิจกรรมที่ใช้ร่างกายในท่าทางเอียงไปข้างใดข้างหนึ่งนาน ๆ จึงจะมองเห็นว่ากระดูกสันหลังคดได้

นอกจากนี้ ในนักกีฬาเทนนิสหรือแบดมินตัน จะใช้ร่างกายข้างหนึ่งหนักกว่าร่างกายอีกข้างหนึ่ง รวมถึงนักกีฬาวอลเลย์บอล ที่มีกระดูกสันหลังคดมากกว่าคนที่ใช้ร่างกายสมดุล

การใช้ร่างกายที่ไม่สมดุลเป็นแรมเดือนแรมปีก็ทำให้เกิดกระดูกสันหลังคดได้เช่นกัน

ป้องกันกระดูกสันหลังคดได้อย่างไร ?

 กระดูกสันหลังคดที่เกิดจากการใช้งานสามารถป้องกันได้ ด้วยการระมัดระวังท่าทางการใช้งานในชีวิตประจำวันให้อยู่ในท่าทางที่สมดุล สามารถป้องกันกระดูกสันหลังคดได้

กลุ่มที่เกิดกระดูกสันหลังคดจากรรมพันธุ์อาจจะยาก แต่ต้องดูแลกล้ามเนื้อลำตัวให้แข็งแรง ซึ่งจะทำให้ความคดของกระดูกสันหลังไม่เพิ่มขึ้นเร็วมากเกินไป ถือเป็นการป้องกันไม่ให้เป็นมากขึ้น

1. รักษาท่าทางให้ตรง ไม่ไหล่ห่อ ไม่คอยื่น เก็บสะโพก ยกไหล่ให้เท่ากัน ด้วยการส่องกระจกดูท่าทางให้ตรงที่สุด

2. ออกกำลังกายที่เน้นความแข็งแรงของกล้ามเนื้อลำตัว (ทำให้สมดุลมากขึ้น)

สำหรับคนที่กระดูกสันหลังคดจากกรรมพันธุ์ จะต้องดูแลความโค้งของกระดูกสันหลังให้ไม่เกิน 30 องศา และไม่ต้องผ่าตัด เพราะถ้าผ่าตัดก็จะต้องใส่เหล็กตั้งแต่วัยรุ่นไปตลอดชีวิต

สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : รู้จัก กระดูกสันหลังคด