กทม.2 ก.ค.-รองเจ้าคณะกรุงเทพมหานคร เผย ‘สมเด็จพระพุทธชินวงศ์’ ปฏิบัติศาสนกิจจวบจนวาระสุดท้าย นับเป็นการสูญเสียพระมหาเถระที่มีความรู้ เชี่ยวชาญ ด้านการศึกษาพระบาลี และด้านการวิปัสสนาภาวนา
พระเทพสุวรรณเมธี (สุชาติ กิตฺติปญฺโญ) เจ้าอาวาสวัดสุวรรณาราม รองเจ้าคณะกรุงเทพมหานคร ในฐานะผู้ช่วยอธิการบดีฝ่ายวิชาการ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (มจร) วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม เปิดเผยว่า การมรณภาพของสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโม) เจ้าอาวาสวัดพิชยญาติการาม กรรมการมหาเถรสมาคม(มส.) เจ้าคณะใหญ่หนกลาง และรองอธิการบดี มจร วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม เมื่อวันที่ 28 มิ.ย.ที่ผ่านมา นับเป็นการสูญเสียพระมหาเถระที่มีความรู้ เชี่ยวชาญ ด้านการศึกษาพระบาลี และด้านการวิปัสสนาภาวนา
โดยเมื่อวันที่ 27มิ.ย.สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ได้เดินทางปฏิบัติศาสนกิจเป็นประธานเปิดโครงการปฏิบัติธรรมเจ้าสำนักปฏิบัติธรรมคณะสงฆ์หนกลาง ณ พุทธมณฑล อ.พุทธมณฑล หลังจากนั้นเยี่ยมผู้บริหาร คณาจารย์ เจ้าหน้าที่และนิสิตในวันเปิดการเรียนการสอนสัปดาห์แรก ประจำปีการ ศึกษา2562 ชมการเรียนการสอนหลักสูตรปริญญาเอก สาขาวิชาพระไตรปิฎกศึกษา วิปัสสนาภาวนา โครงการศึกษาพระบาลีภาษาพระพุทธเจ้าและเป็นประธานสงฆ์ร่วมฉันภัตตาหารเพลพร้อมด้วยคณาจารย์ผู้บริหาร เจ้าหน้าที่ และพระนิสิตวิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม
บ่ายวันเดียวกันเป็นประธานประชุมคณะกรรมการบริหารวิทยาเขต 1.รับทราบสภามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยอนุมัติหลักสูตร และให้เปิดการเรียนการสอนหลักสูตรปริญญาเอกสาขาวิชาบาลีพุทธศาสตร์ ซึ่งเป็นหลักสูตรที่รับเปรียญธรรม 9 ประโยคเข้าศึกษา เป็นหลักสูตรในฝันของสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ เพราะตั้งแต่เริ่มก่อตั้งสถาบันตลอดระยะเวลา 32 ปี เปิดการเรียนการสอนในระดับปริญญาตรีเท่านั้น วาระดังกล่าวนี้ได้รับฟังและพูดเสนอแนะการเรียนการสอนปริญญาเอก ด้วยใบหน้าสดชื่น เสียงดังฟังชัด
2.รับทราบความก้าวหน้าโครงการขยายที่ตั้งวิทยาเขต โดยการจัดสร้างสถาบันวิปัสสนานานาชาติ ‘สมเด็จพระพุทธชินวงศ์’ โครงการดังกล่าวนี้ วิทยาเขตจัดซื้อที่ดิน 5 ไร่ เป็นเงิน 17 ล้านบาท จ่ายทำสัญญาซื้อขายแล้ว 5 ล้านบาทยังเหลือต้องชำระทั้งหมดทั้งสิ้นภายใน 2 ปี อีก 12 ล้านบาท ซึ่งเงิน12 ล้านบาทดังกล่าวนี้ มีผู้บริจาคแล้ว2 ล้าน 2 แสนบาท เห็น สมควรจัดทำงบฯจัดสร้างอาคารเข้าในแผนงบของมหาวิทยาลัย ในปีงบฯ2564 ในวาระดังกล่าวนี้ได้พูดในที่ประชุมว่าอยากให้งานนี้เป็นงานของคณะสงฆ์ร่วมกันพัฒนาและให้แจ้งญาติโยมที่เคยอุปถัมภ์ให้มาช่วยกันสร้างเพื่อการศึกษาบาลี วิปัสสนาและพระพุทธศาสนาสำหรับลูกหลานไทยในอนาคต
พระเทพสุวรรณเมธี เปิดเผยด้วยว่าสมเด็จพระพุทธชินวงศ์อาพาธด้วยโรคไต ตั้งแต่ปี2554 และเข้ารับการรักษาตามลำดับสภาพอาการของโรคเป็นลำดับเรื่อยมาก็ยังคงปฏิบัติศาสนกิจเป็นปกติ ตลอดระยะเวลา 8 ปี แม้วันสุดท้ายในการปฏิบัติศาสนกิจ ก่อนพบแพทย์ตามนัดในวันศุกร์ ที่28 มิ.ย.และเข้ารับการรักษาตามนัดหมายแพทย์ในเวลา14.00 น. ณ รพ.กรุงเทพ เกิดอาการหัวใจขาดโลหิตเฉียบพลัน และถึงแก่มรณภาพด้วยอาการสงบในเวลา 17.24น. สิริรวมอายุได้ 78ปี 4 เดือน 58 พรรษา
รศ.ดร.เวทย์ บรรณกรกุล ลูกศิษย์ที่เคยทำหน้าที่เลขานุการตั้งแต่สมัยเป็นพระมหาเวทย์ วรัญญู ยุคดำริเริ่มจัดตั้งสถาบันบาฬีศึกษาพุทธโฆส กล่าวว่า ผลงานชิ้นสำคัญในชีวิตการทำงานด้านภาษาบาลีวิปัสสนาและพระ พุทธศาสนา คือการจัดทำ ‘คัมภีร์สัททานุกรมพระไตรปิฏก’ ซึ่งได้เริ่มงานนี้มาเมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์พระราชาคณะชั้นราชที่ ‘พระราชปริยัติโมลี’ เมื่อเกือบ30 ปีมาแล้ว ตั้งเป้าจัดทำให้ครบทุกตัวอักษรจัดพิมพ์ในภาคภาษา ไทยจำนวน 69 เล่มและทำงานนี้ตลอดทั้งชีวิตด้วยความละเอียดอ่อนพิถี พิถันเพื่อสร้างบรรทัดฐานวิชา การบาลีพระไตรปิฏก ดำเนินการปริวรรตแปลจัดพิมพ์เสร็จสมบูรณ์เพียง 4 เล่มเท่านั้น เมื่อวันที่27มิ.ย.ก่อนวันมรณภาพ 1 วัน หลังเลิกประชุมได้กำชับให้ผู้รับผิดชอบโครงการจัดทำสัททานุกรมพระไตรปิฎกเชิงวิจัยฉบับบาลี-ไทย ให้นำเล่มที่5 ที่ได้ตรวจเป็นรอบสุดท้ายพบว่ามีอักษรคลาดเคลื่อนอยู่บ้าง ขอให้นำไปแก้ไข และมอบให้พระเทพสุวรรณเมธีทำหน้าที่รับผิดชอบ จัดทำ และพิมพ์เผยแผ่ต่อไป
สำหรับประวัติโดยสังเขป มีนามเดิมว่า สมศักดิ์ ชูมาลัยวงศ์ เกิดเมื่อวันที่ 2 ก.พ.2484 เป็นบุตรของนายเหลี่ยม นางสำลี ชูมาลัยวงศ์ เป็นชาวอำเภอนครหลวง จ.พระนครศรีอยุธยา อุปสมบทเมื่ออายุ 20 ปี ณ วัดละมุด ต.ปากจั่น อ.นครหลวง จ.พระนครศรีอยุธยา ได้ศึกษาเล่าเรียนพระธรรมวินัย สอบได้เปรียญธรรม 9 ประโยค และสำเร็จการศึกษาปริญญาเอก สาขาประวัติศาสตร์เอเซียโบราณ จากมหาวิทยาลัยมคธ ประเทศอินเดีย
ดำรงตำแหน่งงานด้านการศึกษาที่สำคัญๆ ของคณะสงฆ์คือครูสอนพระปริยัติธรรม แผนกบาลี ชั้นเปรียญธรรม6 ประโยค และ7ประโยค สำนักเรียนวัดชนะสงคราม,ชั้นเปรียญธรรม 5 ประโยค และ 6 ประโยค สำนักเรียนวัดดาวดึงษาราม,ชั้นเปรียญธรรม 8 ประโยค และ 9 ประโยค สำนักเรียนคณะสงฆ์ส่วนกลางวัดสามพระยาและเคยดำรงตำแหน่งคณบดี คณะพุทธศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
ด้านการปกครองคณะสงฆ์ ดำรงตำแหน่งงานที่สำคัญๆคือเป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดชนะสงคราม เป็นรองเจ้าคณะภาค 13 ต่อมาได้รับพระบัญชาให้ไปดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส วัดพิชยญาติการาม เมื่อพุทธศักราช 2540และได้รับตำแหน่งทางการปกครองคณะสงฆ์ตามลำดับ คือดำรงตำแหน่งเจ้าคณะภาค 15, เจ้าคณะภาค 1, ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่หนกลาง, กรรมการมหาเถรสมาคม, ประธานกรรมการเผยแผ่พระพุทธศาสนาแห่งชาติ และประธานพัฒนาปรับปรุงพุทธมณฑล โดยงานสุดท้ายที่สำคัญ คือการจัดสร้างอาคารปฏิบัติธรรม “โพธิญาณวิชชาลัย” ณ พุทธมณฑล ด้วยงบประมาณ 135 ล้านบาท
นอกจากนี้เป็นผู้ดำริจัดตั้งสถาบันบาฬีศึกษาพุทธโฆสเพื่อจัดกาเรียนการสอนคัมภีร์พื้นฐานบาลีพระไตรปิฎก ได้แก่ คัมภีร์ศัพทศาสตร์ นิฆัณฑุศาสตร์ ฉันทศาสตร์ เกฏุภศาสตร์ ซึ่งต่อมามหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยได้ยกสถานภาพขึ้นเป็นวิทยาเขต ลำดับที่ 10 ชื่อมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม ซึ่งจัดการเรียนการสอนสาขาวิชาบาลีพุทธศาสตร์, พระพุทธ ศาสนา,พระไตรปิฎกศึกษาและวิปัสสนาภาวนา ตั้งแต่ชั้นปริญญาตรี จนถึงชั้นปริญญาเอก ปัจจุบันมีนิสิตทุกสาขาวิชา จำนวน 490 รูป
นอกจากนั้นยังได้สร้างผลงาน วรรณกรรมวิชาการบาลี และวิปัสสนาไว้มากมาย เช่น สัททานุกรมพระไตรปิฎกเชิงวิจัย ฉบับบาลีไทย การศึกษาเชิงวิเคราะห์พระคาถาธรรมบท ตรวจชำระคัมภีร์สัททนีติเป็นต้น จนได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าให้ดำรงตำแหน่ง “ศาสตราจารย์พิเศษ” ซึ่งเป็นตำแหน่งสูงสุดทางวิชาการด้านภาษาบาลี นอกจากนั้น รัฐบาลสหภาพเมียนมาได้ถวายตำแหน่ง “อัครมหาบัณฑิต” เพื่อเชิดชูเกียรติคุณพระมหาเถระผู้มีผลงานทางภาษาบาลีและวิปัสสนาภาวนา
สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ นับเป็นพระมหาเถระผู้เป็นแบบอย่างของพระนักวิชาการ นักปฏิบัติ ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์มาตามลำดับ คือ พระศรีสุทธิพงศ์ พระราชปริยัติโมลี พระเทพปริยัติโมลี พระธรรมโมลี พระพรหมโมลีและได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าสถาปนา ให้ดำรงตำแหน่งสมเด็จพระราชาคณะชั้นสุพรรณบัฏ ที่ “สมเด็จพระพุทธชินวงศ์” เมื่อพุทธศักราช 2554.-สำนักข่าวไทย
