โควิด 19

8 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Stop Fake (ยูเครน)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ทำให้เข้าใจผิด บทสรุป: เป็นการทดลองกับผู้รับวัคซีนที่ติดเชื้อโควิด 19 อยู่แล้ว จึงไม่อาจสรุปได้ว่าวัคซีน Pfizer ทำให้ติดโควิด 19 สายพันธุ์เบต้าได้มากกว่าคนทั่วไป ผู้วิจัยย้ำว่าการฉีดวัคซีนเป็นการป้องกันโควิด 19 กลายพันธุ์ที่ดีที่สุด ข้อมูลที่ถูกแชร์: มีคลิปวิดีโอสร้างความเข้าใจผิดต่อประสิทธิผลของวัคซีนโควิด 19 เผยแพร่ในประเทศยูเครน โดยอ้างว่าผู้ที่ฉีดวัคซีนโควิด 19 ของบริษัท Pfizer จะมีโอกาสติดเชื้อโควิด 19 สายพันธุ์เบต้าหรือแอฟริกาใต้ (B.1.351) มากกว่าคนที่ไม่ฉีดวัคซีนถึง 8 เท่า FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: คลิปดังกล่าวอ้างงานวิจัยของมหาวิทยาลัย Tel Aviv University ที่ทำการตรวจสอบประสิทธิผลในการป้องกันโควิด 19 กลายพันธุ์ของวัคซีนโควิด 19 ทีมวิจัยได้แบ่งกลุ่มตัวอย่างเป็น 2 กลุ่ม กลุ่มละประมาณ 400 […]

8 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Animal Politico (เม็กซิโก)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ทำให้เข้าใจผิด บทสรุป: เป็นการนำภาพเหตุชุลมุนในตลาดนัดมาเชื่อมโยงกับวัคซีนอย่างไม่ถูกต้อง ภาพดังกล่าวคือการขับไล่เจ้าหน้าที่ตำรวจที่มาระงับการรวมตัวของคนในหมู่บ้าน ข้อมูลที่ถูกแชร์: มีการเผยแพร่ข้อความเท็จพร้อมคลิปวิดีโอที่ระบุว่า ชาวบ้านในอินเดียขับไล่บุคลากรทางการแพทย์พร้อมวัคซีน เนื่องจากมีผู้เสียชีวิตจากการฉีดวัคซีนในประเทศจำนวนมาก FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: จากการตรวจสอบข้อมูลของ Animal Politico พบคลิปว่าคลิปดังกล่าวเกิดขึ้นในประเทศอินเดียตามที่กล่าวอ้าง แต่เป็นการชุลมุนที่เกิดขึ้นในตลาดนัด และไม่เกี่ยวข้องกับวัคซีนแต่อย่างใด จากรายงานข่าวของ Times Of India และทีมผู้ตรวจสอบของ India Today ระบุว่าเหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 23 เมษายน 2021 ที่หมู่บ้านแห่งหนึ่งในรัฐฌารขัณฑ์ โดยเจ้าหน้าที่ตำตรวจต้องเดินทางไประงับการรวมตัวของชาวบ้านจำนวน 200 คนที่มาร่วมงานตลาดนัดของหมู่บ้าน ซึ่งเป็นการละเมิดคำสั่งห้ามรวมตัวในที่สาธารณะท่ามกลางการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด 19 ส่งผลให้ชาวบ้านที่ไม่พอใจลุกฮือขึ้นขับไล่เจ้าหน้าที่ตำรวจด้วยการขว้างปาก้อนหินและทุบตีด้วยท่อนไม้ ชาวอินเดียที่จะเข้ารับการฉีดวัคซีนโควิด 19 จะต้องลงทะเบียนกับกระทรวงสาธารณสุขของอินเดียก่อน การบังคับให้ชาวบ้านฉีดวัคซีนด้วยการส่งทีมแพทย์ไปตามหมู่บ้านอย่างที่กล่าวอ้างจึงไม่เป็นความจริง ข้อมูลจากเว็บไซต์ Worldometers เมื่อวันที่ 8 กรกฎาคม […]

7 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Myth Detector (จอร์เจีย)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ข้อมูลเท็จบางส่วน บทสรุป: แม้วัคซีนโควิด 19 ในปัจจุบันจะยังไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อและแพร่เชื้อได้ 100% แต่งานวิจัยหลายชิ้นยืนยันตรงกันว่าการฉีดวัคซีนช่วยลดโอกาสการแพร่เชื้อได้อย่างมาก ข้อมูลที่ถูกแชร์: มีการนำวิดีโอรายการโทรทัศน์ที่เผยแพร่ข้อมูลเท็จเกี่ยวกับวัคซีนโควิด 19 มาแชร์ทาง Facebook ในประเทศจอร์เจีย โดยอ้างว่าผู้ที่ฉีดวัคซีนโควิด 19 จะกลายเป็นผู้แพร่เชื้อแบบไม่มีอาการ (asymptomatic transmitters) เนื่องจากวัคซีนโควิด 19 ยังไม่สามารถป้องกันการแพร่เชื้อหรือติดเชื้อได้ 100% ดังนั้นผู้รับวัคซีนโควิด 19 จึงมีความเสี่ยงต่อการแพร่เชื้อไปยังผู้ที่ยังไม่ได้รับวัคซีน FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: แม้วัคซีนโควิด 19 หลายยี่ห้อจะสามารถป้องกันการติดเชื้อแบบมีอาการ แต่ประสิทธิผลในการป้องกันการติดเชื้อและแพร่เชื้อแบบไม่มีอาการยังคงอยู่ในระหว่างการศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม แต่การวิจัยหลายชิ้นที่ออกมาในปี 2021 พบว่าวัคซีนโควิด 19 ของบริษัท Pfizer, Moderna, และ AstraZeneca สามารถลดโอกาสการแพร่เชื้อแบบไม่มีอาการได้ วารสารการแพทย์ Nature […]

7 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Newtral (สเปน)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ข้อมูลเท็จ บทสรุป: วารสารการแพทย์ The Lancet ยืนยันว่าวัคซีนโควิด 19 ไม่ใช่สาเหตุการเกิดโควิด 19 สายพันธุ์เดลต้า ต้นเหตุการแพร่ระบาดในอินเดียมาจากปัญหาสุขอนามัยและการฉีดวัคซีนที่ไม่ทั่วถึง ข้อมูลที่ถูกแชร์: มีข้อมูลเท็จเผยแพร่ทางสื่อสังคมออนไลน์ในอินเดีย โดยเนื้อหาอ้างว่านับตั้งแต่รัฐบาลอินเดียเริ่มฉีดวัคซีนโควิด 19 ให้กับประชาชน สถานการณ์การแพร่ระบาดมีแต่เลวร้ายลงเรื่อยๆ ทั้งตัวเลขผู้ติดเชื้อที่เพิ่มขึ้นและการอุบัติของไวรัสโควิด 19 สายพันธุ์เดลต้า (B.1.617.2) แสดงว่าสาเหตุทั้งหมดมาจากวัคซีนโควิด 19 พร้อมนำบทสัมภาษณ์ของ อมาเยีย ฟอร์เซส แพทย์หญิงชาวสเปนที่เคยทำงานในอินเดียมาสนับสนุนการกล่างอ้าง โดยอ้างว่าแพทย์หญิงให้ความเห็นว่ามีแต่ผู้ที่ฉีดวัคซีนโควิด 19 เท่านั้นที่ติดเชื้อโควิด 19 FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: องค์การยาและผลิตภัณฑ์ทางการแพทย์สเปน (AEMPS) ยืนยันว่าวัคซีนโควิด 19 ที่ผ่านการตรวจสอบด้านประสิทธิผลและความปลอดภัย ไม่มีทางก่อให้เกิดโรคหรือแพร่เชื้อโควิด 19 AEMPS ยังไม่พบความสัมพันธ์ระหว่างวัคซีนโควิด 19 กับการเกิดไวรัสกลายพันธุ์ […]

6 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Factcheck (สหรัฐอเมริกา)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ทำให้เข้าใจผิด บทสรุป: เป็นการนำอัตราการรอดชีวิตจากโควิด 19 มาสร้างความเข้าใจผิด แม้เปอร์เซนต์การเสียชีวิตจากโควิด 19 จะน้อย แต่ชาวโลกต้องเสียชีวิตจากโควิด 19 แล้วกว่า 4 ล้านคน ทางการอังกฤษเปิดเผยว่า วัคซีนช่วยชีวิตผู้สูงอายุในอังกฤษนับหมื่นคน ข้อมูลที่ถูกแชร์: เป็นการเผยแพร่ข้อมูลเท็จผ่านมีมใน Instagram ที่สหรัฐอเมริกา เป็นการแสดงภาพ รอน เดอแซนติส ผู้ว่าการรัฐฟลอริด้าจากพรรครีพับลิกัน กำลังถือป้ายแสดงตารางที่ระบุว่าโอกาสเสียชีวิตของผู้ติดเชื้อโควิด 19 ในแต่ละช่วงอายุมีไม่ถึง 1% รวมถึงข้อความที่ตั้งคำถามถึงความปลอดภัยของวัคซีน FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: ภาพต้นฉบับของมีมดังกล่าว ถูกถ่ายขึ้นเมื่อครั้งที่ รอน เดอแซนติส รณรงค์ให้ยกเลิกมาตรการล็อกดาวน์ในสหรัฐอเมริกาเมื่อช่วงเดือนกันยายนปีที่แล้ว แต่ข้อมูลโจมตีความปลอดภัยของวัคซีนเป็นข้อความที่ตัดต่อขึ้นมาใหม่ โดยปัจจุบัน รอน เดอแซนติส เข้ารับการฉีดวัคซีนโควิด 19 แล้ว และยังรณรงค์ให้ประชาชนร่วมฉีดวัคซีนอีกด้วย ดร.สเทน […]

6 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Facta (อิตาลี)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ข้อมูลเท็จ บทสรุป: เป็นบทสัมภาษณ์ของ สุจริต ภักดี แพทย์ชาวเยอรมันเชื้อสายไทย ที่อ้างว่าวัคซีนโควิด 19 ป้องกันการติดเชื้อไม่ได้และเป็นอันตราย สวนทางกับข้อเท็จจริงทางวิทยาศาสตร์ที่ยืนยันว่าวัคซีนด้วยป้องกันการป่วยและเสียชีวิตจากโควิด 19 ได้จริง ข้อมูลที่ถูกแชร์: มีการนำข้อมูลเท็จเกี่ยวกับวัคซีนโควิด 19 ไปเผยแพร่บนสื่อออนไลน์ทั้งในหลายประเทศ โดยเป็นความเห็นของ สุจริต ภักดี นักจุลชีววิทยาชาวเยอรมันเชื้อสายไทย ระหว่างให้สัมภาษณ์กับเว็บไซต์ New American สื่อแนวคิดอนุรักษ์นิยมของสหรัฐอเมริกาเมื่อวันที่ 15 เมษายน 2021 จากการสำรวจของเว็บไซต์ CrowdTangle พบว่าจนถึงวันที่ 4 พฤษภาคม มีผู้รับชมการสัมภาษณ์รวมกันกว่าล้านครั้ง และมียอดแชร์ไปแล้วกว่า 53,000 ครั้ง FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: อย่างไรก็ดี คำกล่าวอ้างของ สุจริต ภักดี เกี่ยวกับวัคซีนโควิด 19 […]

5 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Science Feedback (สหรัฐอเมริกา)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ข้อมูลเท็จ บทสรุป: เป็นความเข้าใจผิดว่าไวรัสที่ทำให้เกิดโรคงูสวัดทำให้เกิดเริมที่อวัยวะเพศ โรคอีสุกอีใส, โรคงูสวัด หรือเริมที่อวัยวะเพศ ล้วนไม่ใช่อาการข้างเคียงจากวัคซีนโควิด 19 ทั้งสิ้น ข้อมูลที่ถูกแชร์: มีข้อมูลเท็จที่เผยแพร่บนสื่อสังคมออนไลน์ในสหรัฐอเมริกาที่อ้างว่า วัคซีนโควิด 19 ทำให้เป็นเริมที่อวัยวะเพศ และสามารถติดต่อผ่านทางเพศสัมพันธ์ FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: โดยผู้โพสต์อ้างบทความของหนังสือพิมพ์ New York Post เมื่อวันที่ 20 เมษายน 2021 ที่อ้างว่า โรคงูสวัดอาจเป็นอาการข้างเคียงจากวัคซีนโควิด 19 นอกจากจะไม่เป็นความจริงแล้ว ในบทความยังสร้างความเข้าใจผิดแก่ผู้อ่านให้เชื่อว่า ไวรัสวาริเซลลา ซอสเตอร์ (Varicella Zoster Virus) ที่ทำให้เกิดโรคอีสุกอีใสและโรคงูสวัด เป็นไวรัสที่ก่อให้เกิดเริมที่อวัยวะเพศด้วย ซึ่งแท้จริงแล้วเริมที่อวัยวะเพศเกิดมาจากการติดเชื้อไวรัสเริม (HSV) แม้ ไวรัสวาริเซลลา ซอสเตอร์ และ […]

5 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Science Feedback (สหรัฐอเมริกา)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ทำให้เข้าใจผิด บทสรุป: ผู้ที่จะเป็นโรคงูสวัด ต้องเคยป่วยเป็นโรคอีสุกอีใสมาก่อนเท่านั้น โดยมีสาเหตุจากภูมิคุ้มกันอ่อนแอ งานวิจัยไม่อาจยืนยันได้ว่าวัคซีนโควิด 19 มีส่วนกระตุ้นไวรัสที่ทำให้เกิดโรคงูสวัดหรือไม่ ข้อมูลที่ถูกแชร์: ข้อมูลจากเว็บไซต์หนังสือพิมพ์ New York Post เมื่อวันที่ 20 เมษายน 2021 อ้างว่าโรคงูสวัดอาจเป็นอาการข้างเคียงจากวัคซีนโควิด 19 จนกลายเป็นไวรัลที่มียอดแชร์, ยอดไลค์ และคอมเมนต์ ผ่านทาง Facebook และ Instagram รวมกันหลายแสนครั้ง ตามรายงานจากเว็บไซต์ Crowdtangle FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: บทความของ New York Post อ้างงานวิจัยของฟิวเรอร์และคณะที่ตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์ Rheumatology จุดประสงค์ของงานวิจัยเพื่อรวบรวมข้อมูลด้านความปลอดภัยของวัคซีนโควิด 19 ต่อผู้ป่วยที่เป็นโรครูมาติกจากภูมิคุ้มกันตนเอง (autoimmune inflammatory rheumatic […]

1 กรกฎาคม 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Vox Check (ยูเครน)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ข้อมูลเท็จ บทสรุป: EMA ตั้งใจฟ้องร้องบริษัท Astrazeneca จากปัญหาการส่งมอบวัคซีนโควิด 19 ล่าช้า ความขัดแย้งไม่เกี่ยวกับปัญหาประสิทธิผลและความปลอดภัยของวัคซีน Astrazeneca แต่อย่างใด ข้อมูลที่ถูกแชร์: มีคลิปวิดีโอเผยแพร่ข้อมูลเท็จในประเทศยูเครนอ้างว่า องค์การยาของสหภาพยุโรป (EMA) เตรียมฟ้องร้องบริษัท Astrazeneca จากปัญหาอาการข้างเคียงของวัคซีนโควิด 19 FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: การตรวจสอบข้อมูลโดย Vox Check พบว่าข้ออ้างดังกล่าวเป็นข้อมูลเท็จ เพราะเหตุผลที่ EMA ฟ้องร้องบริษัท Astrazeneca ไม่ใช่เพราะปัญหาอาการข้างเคียงของวัคซีนโควิด 19 แต่มาจากความล่าช้าของการส่งมอบวัคซีนให้กับประเทศในสหภาพยุโรป ซึ่งไม่เป็นไปตามสัญญาที่ทำไว้กับทาง EMA ตามข้อมูลขององค์การยาของสหภาพยุโรประบุว่า บริษัท Astrazeneca มีสัญญาส่งมอบวัคซีนโควิด 19 ให้กับชาติสมาชิกของสหภาพยุโรปจำนวน 300 ล้านโดสภายในปี 2021 […]

30 มิถุนายน 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Verafiles (ฟิลิปปินส์)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ข้อมูลเท็จ บทสรุป: เป็นการนำการคาดการณ์ยอดผู้ป่วยและเสียชีวิตจากการฉีดวัคซีนโควิด 19 ในประเทศอังกฤษมาสร้างข่าวปลอม การป่วยหรือเสียชีวิตหลังจากฉีดวัคซีนด้วยโรคประจำตัว ไม่นับว่าเป็นสาเหตุจากวัคซีน ข้อมูลที่ถูกแชร์: คลิปวิดีโอและข้อมูลเท็จที่เผยแพร่ของเพจ Facebook ที่ชื่อ Lynn Channel จากประเทศฟิลิปปินส์ ที่เตือนไม่ให้ชาวฟิลิปปินส์ไปฉีดวัคซีนโควิด 19 เข็มที่ 2 โดยอ้างการศึกษาของประเทศอังกฤษที่พบว่าสถิติการรักษาตัวในโรงพยาบาลและการเสียชีวิตของผู้ที่รับวัคซีนโควิด 19 เข็มที่ 2 คิดเป็น 60% และ 70% ตามลำดับ โดยคลิปวิดีโอดังกล่าวทำยอดผู้ชมได้ถึง 127,000 ครั้งและมียอดแชร์กว่า 9,200 ครั้ง ก่อนจะถูกลบไปจาก Facebook FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: คำกล่าวอ้างของ Lynn Channel นำมาจากรายงานของ Scientific Pandemic Influenza Group […]

30 มิถุนายน 2564ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Myth Detector (จอร์เจีย)แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ ประเภทข่าวปลอม: ข้อมูลเท็จ บทสรุป: ผลการทดลองเมื่อวันที่ 22 มี.ค. 2021 ระบุว่า วัคซีน AstraZeneca มีประสิทธิผลในการป้องกันโควิด 19 ในกลุ่มผู้ที่มีอายุ 65 ปีหรือมากกว่าที่เป็น 80% ข้อมูลที่ถูกแชร์: มีการนำวิดีโอรายการโทรทัศน์ที่เผยแพร่ข้อมูลเท็จเกี่ยวกับวัคซีนโควิด 19 มาแชร์ทาง Facebook ในประเทศจอร์เจีย โดยอ้างว่าวัคซีนโควิด 19 ของบริษัท AstraZeneca มีประสิทธิผลในการป้องกันโควิด 19 เพียง 8-10% ในกลุ่มผู้มีอายุ 60 ถึง 70 ปี ส่วนผู้รับวัคซีนอายุ 70 ปีขึ้นไป ประสิทธิผลในการป้องกันโควิด 19 เป็น 0% FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง: […]