ชัวร์ก่อนแชร์ : 9 ผลข้างเคียงของยาลดคอเลสเตอรอล จริงหรือ ?

บนสื่อสังคมออนไลน์มีการแชร์ 9 ผลข้างเคียงของยาลดคอเลสเตอรอล มีตั้งแต่อาจทำให้ไตวายไปจนถึงเป็นมะเร็ง จริงหรือ ?

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ รศ.ดร.ภก.อรัมษ์ เจษฎาญานเมธา คณบดีคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ผลข้างเคียงของยาลดคอเลสเตอรอล 9 ข้อที่แชร์กัน โดยภาพรวมบอกได้ว่า ปัจจุบันยาลดคอเลสเตอรอลที่ใช้กันทางการแพทย์มากก็คือ ยาลดคอเลสเตอรอลกลุ่มสแตติน (Statin)

มีบางส่วนที่แชร์เป็นความจริง แต่ยังไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ทีเดียว ไม่ได้บอกอัตราการเกิดผลข้างเคียงเหล่านั้น ทำให้เกิดความหวั่นวิตก ขณะเดียวกันก็มีข้อมูลบางส่วนที่ไม่สามารถหาการศึกษาทางการแพทย์มาสนับสนุนได้อย่างชัดเจน

ข้อ 1. ยาลดคอเลสเตอรอล “ทำให้เจ็บกล้ามเนื้อและเป็นตะคริว” ?

ยาลดคอเลสเตอรอลทำให้บางคนเจ็บกล้ามเนื้อและเป็นตะคริวได้ แต่อัตราการเกิดค่อนข้างน้อย

มีการศึกษาขนาดใหญ่พบว่าอัตราการเกิดน้อยกว่า 0.1% แต่ชีวิตจริงอาจจะพบได้มากกว่านั้น เนื่องจากคนที่ใช้ยากลุ่ม Statin อาจจะมีการใช้ยาชนิดอื่นร่วมด้วย หรือเป็นคนที่มีลักษณะทางพันธุกรรมบางอย่างทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะกล้ามเนื้ออักเสบได้ง่ายขึ้น แต่อย่างไรก็ตาม โดยรวมแล้วอัตราการเกิดค่อนข้างน้อย

ข้อที่ 2. ยาลดคอเลสเตอรอล “ทำให้อัตราการเป็นเบาหวานสูงขึ้น 20%” ?

มีส่วนจริงที่ยาลดคอเลสเตอรอลทำให้อัตราการเป็นเบาหวานสูงขึ้น แต่ตัวเลขที่แชร์บอกว่า 20% อาจจะทำให้เกิดความเข้าใจคลาดเคลื่อนได้

นั่นคือคนจะเข้าใจว่า 20% หมายถึงคนที่กินยากลุ่ม Statin จะมีความเสี่ยงเป็น 1.2 เท่าของคนที่ไม่ได้กินยาลดคอเลสเตอรอล

ถ้าแปลงเป็นภาษาตัวเลขก็คือเพิ่มขึ้น 20% แต่ทางการแพทย์ถ้าต้องการจะดูว่ายานั้นก่อให้เกิดโรคมากน้อยแค่ไหน จะต้องดูจากการเพิ่มความเสี่ยงสัมบูรณ์ ก็คือเปรียบเทียบกับคนที่ได้ยาหลอก ซึ่งพบว่ามีความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นประมาณ 0.2% ต่อปี

ข้อที่ 3. ยาลดคอเลสเตอรอล “ทำให้ตับทำงานหนักและอักเสบได้” ?

การกินสารเคมีใด ๆ เข้าสู่ร่างกาย ตับเป็นอวัยวะสำคัญในการกำจัดสิ่งแปลกปลอม ย่อมต้องทำงานเพิ่มมากขึ้น

ที่บอกว่ายาลดคอเลสเตอรอลทำให้ตับทำงานมากขึ้นก็คงเป็นจริง แต่ว่าทำงานมากขึ้นจนถึงภาวะตับอักเสบหรือเปล่า เกิดขึ้นในอัตราที่ต่ำมาก ๆ แล้วก็รุนแรงจนเกิดภาวะตับวายนั้นยิ่งน้อยลงไปใหญ่

ข้อที่ 4. ยาลดคอเลสเตอรอล “ทำให้ค่าไตแย่ลงและทำให้ไตวาย” ?

ยาลดคอเลสเตอรอลไม่ได้ทำให้ค่าไตแย่ลง และไม่ได้ทำให้ไตวายด้วย

การทำให้เกิดภาวะไตวาย ยิ่งมีความเป็นจริงน้อยกว่าภาวะตับอักเสบอีก ก่อนที่ยาแต่ละตัวจะถูกนำออกจำหน่ายในท้องตลาดได้ องค์การอาหารและยาจะต้องพิจารณาข้อมูลอย่างรอบคอบก่อน

ข้อที่ 5. ยาลดคอเลสเตอรอล “ทำให้สมองเสื่อม และอาการอัลไซเมอร์แย่ลง” ?

ยาลดคอเลสเตอรอลไม่ได้ทำให้สมองเสื่อม และไม่ทำให้อัลไซเมอร์แย่ลง

ยากลุ่ม Statin ที่ทำการศึกษาในผู้ป่วยกลุ่มอัลไซเมอร์ก็ไม่ได้ทำให้เกิดภาวะสมองเสื่อมเร็วขึ้น ในการศึกษาทางการแพทย์ก็ไม่พบว่าความสามารถทางความจำด้อยกว่ากลุ่มคนที่ใช้ยาหลอก

ข้อที่ 6. ยาลดคอเลสเตอรอล “ทำให้ฮอร์โมนสำคัญต่าง ๆ แปรปรวน” ?

คอเลสเตอรอลจำเป็นต่อการสร้างฮอร์โมนหลายชนิดในร่างกาย

ในทางทฤษฎี ถ้ายับยั้งการสังเคราะห์คอเลสเตอรอลที่ตับ ก็อาจจะไปยับยั้งการสร้างฮอร์โมนต่าง ๆ แต่จากการศึกษาทางการแพทย์ ถึงแม้จะพบว่ามีการลดลงของระดับฮอร์โมน แต่คนที่ใช้ยากลุ่ม Statin ไม่ได้มีลักษณะแสดงให้เห็นว่ามีผลที่เกิดจากการลดลงของฮอร์โมน คำกล่าวอ้างตรงนี้ค่อนข้างจะไม่เป็นความจริงทีเดียว

ข้อที่ 7. ยาลดคอเลสเตอรอล “ลดอัตราการสร้าง Coenzyme Q10 และเพิ่มอัตราหัวใจวาย” ?

การศึกษาทางการแพทย์พบว่ามีการลดระดับของ CoQ10 ในกระแสเลือด แต่เมื่อดูในเนื้อเยื่อไม่พบว่ามีการลดลง

ระดับของ CoQ10 ที่สำคัญก็คือในเนื้อเยื่อ เช่น กล้ามเนื้อ เพราะเป็นตัวที่ทำงาน

ถามว่ากินยากลุ่ม Statin แล้วทำให้เป็นโรคหัวใจวายเพิ่มขึ้นหรือไม่ ?

มีการศึกษาทางการแพทย์ขนาดใหญ่ ทดลองให้ยากลุ่ม Statin ในผู้ป่วยที่เป็นโรคหัวใจล้มเหลวเรื้อรัง ก็ไม่ได้พบว่าทำให้โรคหัวใจล้มเหลวเรื้อรังแย่ลง ถ้าคนที่เป็นโรคหัวใจล้มเหลวเรื้อรังอยู่แล้ว อาการก็ไม่ได้แย่ลง แล้วจะเป็นไปได้หรือที่กินยากลุ่ม Statin แล้วจะทำให้เกิดโรคหัวใจวาย

ข้อที่ 8. ยาลดคอเลสเตอรอล “เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็ง” ?

ไม่เป็นความจริงที่ยาลดคอเลสเตอรอลเพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคมะเร็ง

 ในอดีต ช่วงที่ยากลุ่ม Statin ออกมาใหม่ ๆ มีข้อมูลบางส่วนพบว่าผู้ป่วยที่กินยากลุ่ม Statin อาจจะเกิดมะเร็งมากกว่ากลุ่มคนที่กินยาหลอก จึงมีการเก็บข้อมูลมากขึ้นเรื่อย ๆ และการศึกษาต่อ ๆ มาไม่พบว่าการใช้ยาลดคอเลสเตอรอลมีความสัมพันธ์กับการเกิดมะเร็งมากกว่ากลุ่มที่ใช้ยาหลอก

ข้อที่ 9. กินยาลดคอเลสเตอรอลร่วมกับยาฆ่าเชื้อรามีอันตราย “ทำให้ฤทธิ์ของยารุนแรงมากขึ้น 10 เท่า” ?

ข้อนี้เป็นความจริง เพราะยาที่กินร่วมกันบางตัวมีผลยับยั้งการทำงานของสารบางอย่างในเซลล์ตับ ที่ลำไส้ และทางเดินน้ำดี แล้วยังมีผลเพิ่มระดับของยากลุ่ม Statin ได้

ยาที่มักจะทำให้ระดับยาของยากลุ่ม Statin สูงขึ้นได้ก็คือยาฆ่าเชื้อรา

ดังนั้น สรุปได้ว่าเรื่อง “9 ผลข้างเคียงของยาลดคอเลสเตอรอล” ที่แชร์กัน ถึงจะมีข้อมูลที่เป็นจริงบ้าง แต่ข้อมูลหลาย ๆ ส่วนไม่มีความเป็นจริง การที่จะเผยแพร่ข้อมูลเหล่านี้ ควรจะให้ข้อมูลที่ครบถ้วนสมบูรณ์ ไม่เช่นนั้นแล้วจะทำให้เกิดความเข้าใจผิด แล้วหยุดใช้ยากันเอง จะทำให้เกิดโรคที่แก้ไขไม่ได้ถ้าเกิดแล้ว

สัมภาษณ์โดย ณัฐี วัฒนกูล

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ : 9 ผลข้างเคียงของยาลดคอลเลสเตอรอล จริงหรือ ?