ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ตื่นกลางดึก

ทำไมเราต้องตื่นกลางดึก ?

ตื่นกลางดึกบ่อย ๆ เป็นอันตรายหรือไม่

ตื่นแล้วนอนต่อไม่ได้ควรทำอย่างไร ?

🎯 ตรวจสอบกับ นพ.ณภัทร์ ศิรินิ่มนวลกุล อาจารย์แพทย์ฝ่ายจิตเวชศาสตร์ และ ศูนย์นิทราเวช โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย

“ตื่นกลางดึก” เป็นเรื่องปกติ

มีการนำคนปกติที่ไม่เคยมีปัญหาเรื่องของการนอนมาตรวจคลื่นสมองระหว่างการหลับ พบว่าค่าเฉลี่ยของการตื่นปกติอยู่ที่ประมาณ 10-15 ครั้งต่อคืน นี่คือตัวเลขปกติ

บางคนรู้สึกว่าไม่น่าจะมากขนาดนั้น เพราะคนเรามีการตื่นกลางดึกตามคลื่นสมอง คือสมองตื่นแต่เราอาจจะจำไม่ได้ว่าเราตื่น

ถ้าเราตื่นประมาณ 2-3 นาที สมองไม่ได้จำว่าเราตื่น

ถ้าเราเริ่มตื่นนานกว่านั้น 5-10 นาที หรือตื่นแล้วลุกไปเข้าห้องน้ำ ลุกไปทำนู่นทำนี่ แล้วกลับมานอนต่อ อย่างนี้จะเป็นการตื่นที่สมองของเราจำได้

สมมุติตื่นกลางดึกแล้วกลับมานอนต่อ แต่ต้องใช้เวลาเกินครึ่งชั่วโมงขึ้นไป ระยะเวลา 3 วันต่อสัปดาห์ นานเป็นเดือนหรือหลายเดือนขึ้นไป อย่างนี้น่าจะมีปัญหาแล้ว

มีสาเหตุอะไรบ้าง ที่ทำให้ตื่นกลางดึกและไม่สามารถนอนต่อได้

ตื่นกลางดึกแล้วกลับไปนอนต่อไม่ได้ มีสาเหตุหลายอย่าง เช่น

1. เกิดจากปัญหาด้านอารมณ์ จิตใจ บางคนมีภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล ก็จะเกิดปัญหาการนอนที่ไม่ต่อเนื่อง

2. โรคต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการนอน เช่น ภาวะนอนกรน หยุดหายใจขณะหลับ หรือว่ามีการขยับเคลื่อนไหวผิดปกติระหว่างคืน

3. อื่น ๆ ความไม่สบายในร่างกายบางอย่างก็จะทำให้ตื่นกลางดึกได้ เช่น อาการปวด ไม่ว่าจะเป็นปวดตรงจุดไหนของร่างกายถ้ารบกวนขึ้นมาก็จะทำให้กลับไปนอนต่อยากเช่นกัน

อาการเฉพาะที่พบในเพศชาย มีปัญหาเกี่ยวกับโรคทางเดินปัสสาวะ เช่น ต่อมลูกหมากโต

สำหรับเพศหญิงก็อาจจะมีกระเพาะปัสสาวะไวกว่าปกติ หรือวัยใกล้หมดประจำเดือนก็จะมีอาการร้อนวูบวาบหรือคันตามร่างกาย บางคนก็จะรบกวนเรื่องการนอน เรื่องเหล่านี้สามารถตรวจประเมินและรักษาได้

มีพฤติกรรมบางอย่าง ทำให้นอนไม่หลับ

การที่คนเรายิ่งวิตกกังวลเรื่องนอนไหลับ ไม่ว่าจะเป็นตรงจุดไหนก็ตาม เช่น

บางคนนอนไม่หลับ ดูนาฬิกาตลอดเลย ว่าผ่านไปกี่นาทีแล้ว ผ่านไปนานแค่ไหนแล้ว

บางคนตื่นกลางดึก ดูนาฬิกา พยายามเพ่งสมาธิไปที่การตื่นกลางดึกของตัวเอง หรือเพ่งสมาธิไปที่การนอนไม่หลับ ยิ่งเป็นการเพิ่มความกังวล สิ่งเหล่านี้ยิ่งเป็นปัญหาสำหรับการนอน เพราะความกังวลจะเป็นอารมณ์ที่ทำให้รู้สึกนอนยากหรือนอนไม่หลับอยู่ดี

มีนาฬิกาอยู่ในห้องนอน

ห้องนอนที่ดีไม่ควรมีนาฬิกา

การมีนาฬิกาอยู่ในห้องนอน ทางเดินไปห้องน้ำ หรือในห้องน้ำ แนะนำว่าให้นำนาฬิกาออก แล้วตั้งนาฬิกาปลุก เพราะจะรู้ว่าเวลาที่ต้องตื่นก็คือช่วงนาฬิกาปลุก ซึ่งเป็นเวลาตื่นจริง ๆ แล้ว

“กลางดึก” หรือไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น กลางคืนตื่นมาไม่ได้ยินเสียงนาฬิกาปลุก ไม่ใช่เวลาที่จะตื่น นอนต่อได้เลยไม่ต้องรู้ว่ากี่โมง

มีบางคนตื่นกลางดึกแล้วนอนไม่หลับ ทำอย่างไรให้ผ่อนคลาย แนะนำให้ลุกขึ้นหากิจกรรมที่เบาและผ่อนคลายทำสักนิด เช่น การอ่านหนังสือสบาย ๆ ที่ไม่ต้องคิดอะไรมาก ฟังดนตรีบรรเลง ฟังเสียงธรรมชาติ สวดมนต์ นั่งสมาธิ กิจกรรมเหล่านี้ทำให้ใจที่เคยกังวลสงบลงได้ ใจที่ผ่อนคลายก็จะกลับมานอนหลับได้ง่ายขึ้น

 “ตื่นกลางดึก” ไม่ใช่เรื่องผิดปกติ ?

การตื่นกลางดึกเป็นเรื่องปกติ

สิ่งที่อาจจะต้องกังวลกับการตื่นกลางดึกก็คือกลับมานอนต่อใช้เวลามากกว่า 30 นาที

การกลับมานอนต่อแต่ต้องใช้เวลามากกว่า 30 นาที เป็นสิ่งที่บ่งบอกว่ามีอะไรรบกวนคุณภาพการนอนอยู่

แนะนำว่าควรปรึกษาแพทย์เพื่อแก้ไขสาเหตุ รักษาสาเหตุ เพราะตื่นกลางดึกแล้วนอนไม่พอ อาจมีผลต่อหัวใจกับหลอดเลือด เพิ่มความเสี่ยงของโรคต่าง ๆ ได้

บางครั้งเรื่องธรรมดาอย่างการตื่นกลางดึกที่ผิดปกติ อาจมีสาเหตุมาจากโรคและเพิ่มความเสี่ยงการเกิดโรคได้ ดังนั้น ควรสังเกตและแก้ไขก่อนจะสายเกินไป

ดูเพิ่มเติม “รายการชัวร์ก่อนแชร์”

ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย : พีรพล อนุตรโสตถิ์ เรียบเรียงโดย : คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล