ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : นอนหลับตาไม่สนิท หรือตากระต่าย

ตากระต่าย หรือนอนหลับตาไม่สนิท เกิดจากสาเหตุใด

อันตรายหรือไม่ และมีวิธีการรักษาอย่างไร

🎯 ตรวจสอบกับ ศาสตราจารย์วุฒิคุณ นพ.ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ ประธานวิชาการ ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย

“ตากระต่าย” คือการเรียกลักษณะของคนบางคนที่เวลานอนหลับหรือหลับตาแล้ว เปลือกตาบนและเปลือกตาล่างไม่ลงมาประกบกันสนิท จะทำให้เห็นบริเวณที่เป็นตาขาวหรือตาดำ

“นอนหลับตาไม่สนิท” หรือ “ตากระต่าย” ศัพท์ทางการแพทย์เรียกว่า Lagophthalmos

การเรียกว่า “ตากระต่าย” น่าจะเป็นลักษณะเฉพาะอย่างหนึ่งของกระต่าย ที่บางครั้งเวลานอนหลับเปลือกตาบนและเปลือกตาล่างอาจจะหลับไม่สนิท ทำให้คนสมัยก่อนเรียกภาวะนี้ว่า “ตากระต่าย”

ลักษณะ “ตากระต่าย” เกิดขึ้นเอง ไม่ได้ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ และภาวะตากระต่ายนี้อาจจะเป็นทุกคน บางคนอาจจะเป็นมาก บางคนอาจจะเป็นน้อย หรือบางคนอาจจะเป็นนาน ๆ ครั้ง เพราะเราอาจจะไม่ได้สังเกตตัวเองว่าตื่นมาตอนเช้ามีอาการเคืองตา หรือมีคนทักว่าเวลานอนหลับแล้วหลับตาไม่สนิท บ่งบอกว่าเกิดภาวะตากระต่าย

ภาวะตากระต่ายเกิดจากอะไร

 ภาวะตากระต่ายสามารถเกิดได้กับทุกคนที่การทำงานของกล้ามเนื้อบริเวณรอบเปลือกตาไม่แข็งแรง

“ตากระต่าย” อาจเกิดขึ้นได้จากภาวะแทรกซ้อนหลังผ่าตัดทำตา 2 ชั้น หรือทำศัลยกรรมเปลือกตา โดยเฉพาะช่วงแรกหลังผ่าตัดใหม่ ๆ จะมีปัญหาเรื่องหลับตาไม่สนิท ถ้ามีอาการเคืองตา ตาแดง ต้องรีบกลับไปพบจักษุแพทย์หรือแพทย์ที่ทำการผ่าตัดเปลือกตาให้ เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นได้

เด็กทารกกับภาวะตากระต่าย

เด็กทารกมีโอกาสเกิดภาวะตากระต่ายได้ ช่วงแรกอาจเกิดจากกล้ามเนื้อบริเวณรอบ ๆ เปลือกตาทำงานได้ไม่เต็มที่เมื่อเด็กโตขึ้นแล้วมีอาการเคืองตาช่วงเวลาที่ตื่น แสดงว่าเริ่มเกิดปัญหา จะต้องหาทางแก้ไขด้วยการปรึกษาจักษุแพทย์

ภาวะตากระต่ายพบได้ในคนที่มีปัญหาระบบสมองหรือเส้นประสาทตา รวมถึงคนที่มีอุบัติเหตุบริเวณเปลือกตา อาจทำให้การปิดตาข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้ง 2 ข้างทำได้ไม่สมบูรณ์

ภาวะตากระต่าย อันตรายหรือไม่

ภาวะ “ตากระต่าย” ถ้าไม่ได้เกิดอาการเคืองตา ตาแดง หรือมีการอักเสบของดวงตา ถือเป็นภาวะปกติที่เกิดขึ้นได้ แต่คนไหนที่มีปัญหาตื่นเช้าแล้วมีอาการเคืองตา ตาแดง แสบตาค่อนข้างมาก เป็นภาวะที่บอกว่าอนาคตอาจเกิดความรุนแรงหรือเกิดการอักเสบของกระจกตาได้ แนะนำว่าควรรีบไปพบจักษุแพทย์ดีกว่า

ป้องกันตาแห้งจากการนอนหลับตาไม่สนิท

ในคนที่ตาแห้งจากการนอนหลับตาไม่สนิท แนะนำให้ใช้เจลป้ายตาทาก่อนนอนเพื่อป้องกันตาแห้ง ด้วยการทาบริเวณเปลือกตาบนกับเปลือกตาล่างที่ประกบกันไม่สนิท

ถ้ายังมีปัญหาเคืองตาตอนตื่นอยู่ ให้ใช้เทปดึงเปลือกตาบนกับเปลือกตาล่างปิด เป็นการปะทังชั่วคราวสำหรับคนที่ปัญหายังไม่รุนแรง แต่โดยธรรมชาติจะมีการป้องกันปัญหาที่จะไม่ให้เกิดการอักเสบ หรือการแห้งของบริเวณกระจกตาดำ โดยร้อยละ 95 ของคนทั่วไป เวลาหลับตา ลูกตาดำจะลอยขึ้นข้างบน เพื่อไม่ให้กระจกตาดำแห้ง

กรณีคนที่ปัญหารุนแรง จำเป็นต้องได้รับการแก้ไขด้วยการผ่าตัดแก้ไขบริเวณเปลือกตา เพื่อแก้ภาวะตากระต่าย

ควรหลีกเลี่ยงการนอนท่ามกลางสภาพแวดล้อมที่มีลมเป่าถูกบริเวณดวงตาและเข้าตาโดยตรง ไม่ว่าจะเป็นลมจากธรรมชาติ จากพัดลม จากแอร์ เพราะจะทำให้เกิดภาวะตาแห้งและเคืองตาตอนเช้า โดยเฉพาะคนที่มีภาวะตากระต่ายอยู่ด้วย

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : นอนหลับตาไม่สนิท หรือตากระต่าย

สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล