ชัวร์ก่อนแชร์: โควิดกลายพันธุ์เป็นพันชนิด สายพันธุ์ใหม่แค่ให้คนกลัว จริงหรือ?

15 ธันวาคม 2564
ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย: Politifact (สหรัฐอเมริกา)
แปลและเรียบเรียงบทความโดย: พีรพล อนุตรโสตถิ์, อดิศร สุขสมอรรถ

ประเภทข่าวปลอม: ข้อมูลเท็จ

บทสรุป:

แม้ไวรัสโควิด 19 จะมีหลายพันสายพันธุ์ แต่หน่ายงานด้านสาธารณสุขจะให้ความสำคัญกับสายพันธุ์ที่มีความน่ากังวลจริงๆ เท่านั้น
มีคำเตือนไม่ให้ประชาชนตื่นกลัวเกินจำเป็น ก่อนที่การศึกษาข้อมูลไวรัสกลายพันธุ์แต่ละชนิดจะมีความชัดเจนยิ่งขึ้น

ข้อมูลที่ถูกแชร์:

มีข้อมูลเท็จเผยแพร่ทาง Facebook ในสหรัฐอเมริกา โดยอ้างว่าประชาชนกำลังถูกหลอกให้หวาดกลัวโควิด 19 สายพันธุ์ใหม่ เพราะแท้จริงแล้วโควิด 19 มีสายพันธุ์ที่แตกต่างกันหลายพันสายพันธุ์ ทั้งหมดคือแผนการปล่อยข่าวการระบาดสายพันธุ์ใหม่ๆ ไปเรื่อยๆ เพื่อให้ความหวาดกลัวยังคงอยู่ในสังคมต่อไป

FACT CHECK: ตรวจสอบข้อเท็จจริง:

ในข้อความที่กล่าวอ้าง ผู้โพสต์ได้นำข้อมูลจาก Nextstrain ฐานข้อมูลรหัสพันธุกรรมโรคระบาดที่รวบรวมโดยนักวิจัยทั่วโลก มาใช้ยืนยันถึงความหลากหลายของสายพันธุ์ไวรัสโควิด 19

แต่ทาง Nextstrain ชี้แจงว่าข้อความที่กล่าวอ้างคือตัวอย่างหนึ่งของการนำข้อมูลรหัสพันธุกรรมไวรัสไปใช้เพื่อสร้างความเข้าใจผิดต่อสาธารณชน

เป็นจริงที่ว่าโควิด 19 มีสายพันธุ์ที่แตกต่างกันหลายพันสายพันธุ์ แต่ส่วนใหญ่จะไม่นำไปสู่การแพร่ระบาดในวงกว้าง

ดร.สจ๊วร์ต เรย์ จากมหาวิทยาลัย Johns Hopkins Medicine อธิบายว่ามีการตรวจพบสายพันธุ์ใหม่ๆ ของไวรัส SARS-CoV-2 ทุกๆ สัปดาห์ แต่ส่วนใหญ่จะดับสูญไปตามธรรมชาติ

หน่วยงานด้านสาธารณสุขทั้งองค์การอนามัยโลก (WHO) หรือหน่วยงานป้องกันโรคติดต่อแห่งชาติสหรัฐอเมริกา (CDC) มีหน้าที่เฝ้าระวังไวรัสสายพันธุ์ใหม่ที่มีแนวโน้มจะเกิดการระบาดใหญ่ในอนาคต โดยพิจารณาจากคุณสมบัติด้านการแพร่เชื้อที่เร็วขึ้น, ก่อให้เกิดอาการป่วยที่รุนแรงยิ่งขึ้น, หรือทำให้การวินิจฉัยโรค, การป้องกันด้วยวัคซีน และการรักษาเป็นไปได้ยากขึ้น

สายพันธุ์ที่มีคุณสมบัติข้อใดข้อหนึ่ง จะถูกจัดให้เป็นสายพันธุ์ที่น่ากังวล (variants of concern) ส่วนสายพันธุ์ที่มีแนวโน้มว่าจะมีคุณสมบัติที่น่ากังวล จะถูกจัดให้อยู่ในสายพันธุ์ที่ต้องให้ความสนใจ (variants of interest)

ซินดี พรินส์ รองศาสตราจารย์คลินิกภาควิชาระบาดวิทยา มหาวิทยาลัย University of Florida ชี้แจงว่า เหตุผลที่มีเพียงบางสายพันธุ์ที่ได้รับความสนใจ เพราะแต่ละสายพันธุ์มีความสำคัญไม่เท่ากัน สายพันธุ์ที่จะกลายเป็นข่าวดังไปทั่วโลกคือสายพันธุ์ที่มีแนวโน้มสร้างปัญหาด้านสาธารณสุขในวงกว้าง

และไม่เป็นจริงที่ว่า การให้ความสำคัญกับไวรัสสายพันธุ์ใหม่ คือการจงใจสร้างความตื่นตระหนกให้กับสังคม แม้แต่ไวรัส Omicron เอง เพราะวงการวิทยาศาสตร์และสาธารณสุต่างวิงวอนไม่ให้ประชาชนตื่นกลัวมากเกินจำเป็น เพราะยังมีข้อมูลเกี่ยวกับไวรัส Omicron อีกหลายประเด็นที่ต้องรอการพิสูจน์

ข้อมูลอ้างอิง:

https://www.politifact.com/factchecks/2021/dec/01/facebook-posts/facebook-post-wrongly-suggests-variants-are-fake-r/