ชัวร์ก่อนแชร์: แนวคิดโลกกลมเผยแพร่มาจากวงการภาพยนตร์ จริงหรือ?

13 พฤษภาคม 2568
แปลและเรียบเรียงบทความ : อดิศร สุขสมอรรถ
ตรวจทานและพิสูจน์อักษร : คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ข้อมูลที่ถูกแชร์ :

มีข้อมูลเท็จเกี่ยวกับทฤษฎีโลกแบนเผยแพร่ทางสื่อสังคมออนไลน์ โดยอ้างว่าแนวคิดโลกกลมแท้จริงแล้วมีต้นกำเนิดมาจากวงการภาพยนตร์ฮอลลีวูด เนื่องจาก Universal Pictures บริษัทผู้ผลิตและจัดจำหน่ายภาพยนตร์ชื่อดัง นำภาพลูกโลกทรงกลมหมุนรอบตัวเองมาใช้เป็นสัญลักษณ์ของบริษัทในปี 1927 ทั้ง ๆ ที่องค์การ NASA เพิ่งจะเริ่มต้นโครงการ Apollo ในทศวรรษที่ 1960’s และภาพถ่ายโลกจากอวกาศเป็นครั้งแรกในปี 1972 เท่านั้น

บทสรุป :

1.มนุษย์ค้นพบว่าโลกมีสัณฐานเป็นทรงกลมหลายพันปี
2.หลักฐานถ่ายภาพโลกทรงกลมจากอวกาศมีมาตั้งแต่ปี 1946

FACT CHECK : ตรวจสอบข้อเท็จจริง :

อย่างไรก็ดี การค้นพบว่าโลกมีสัณฐานเป็นทรงกลม เป็นความรู้ที่มนุษยชาติค้นพบมาตั้งแต่สมัยก่อนคริสตกาลหลายร้อยปี

โฆษกของศูนย์อวกาศ จอห์น เอฟ. เคนเนดี องค์การ NASA ยืนยันต่อสำนักข่าว Reuters ว่า ชาวกรีกโบราณส่วนใหญ่เชื่อว่าโลกเป็นทรงกลมตั้งแต่ 500 ปีก่อนคริสตกาล

แม้ในสมัย 600 ปีก่อนคริสตกาล นักปราชญ์ชาวกรีกในปรัชญายุคก่อนโสกราตีสยังมีความเชื่อว่าโลกแบน แต่ พีทาโกรัส นักปราชญ์ผู้ได้ชื่อว่าเป็นบิดาแห่งตัวเลข คือหนึ่งในนักคิดคนแรกในยุคก่อนโสกราตีสที่เสนอแนวคิดว่าโลกมีสัณฐานเป็นทรงกลม

ต่อมายุครุ่งเรืองของปรัชญากรีกยุคคลาสสิก อริสโตเติล นักปราชญ์ชาวกรีกอ้างถึงหลักฐานทางทฤษฎีและการสังเกตการณ์ที่เชื่อว่าโลกเป็นทรงกลม จากการสังเกตเงาทรงกลมที่บดบังดวงจันทร์ในปรากฏการณ์จันทรุปราคา ซึ่งเป็นเงามืดที่เกิดขึ้นเมื่อโลกบดบังแสงของดวงจันทร์ที่เคลื่อนที่มาอยู่ในเงามืดของโลกนั่นเอง

กระทั่งในปี 240 ก่อนคริสตกาล เอราโตสเทนีส นักปราชญ์ชาวกรีกในสมัยเฮลเลนิสต์ ผู้ได้ชื่อว่าเป็นบิดาแห่งภูมิศาสตร์ ได้เผยแพร่หลักฐานว่าโลกมีสัณฐานเป็นทรงกลม ด้วยการใช้ความรู้ด้านเรขาคณิตและตรีโกณมิติในขณะนั้น คำนวณเส้นรอบวงของโลกได้อย่างแม่นยำเป็นครั้งแรก (คำนวณได้ 40,320 กิโลเมตร คลาดเคลื่อนจากค่าจริงที่ 40,075 และ 40,007 กิโลเมตร) และยังเป็นบุคคลแรกที่คำนวณความเอียงของแกนโลกอย่างแม่นยำอีกด้วย

1492 ปีแห่งการพิสูจน์โลกกลม

ปีค.ศ. 1492 นับเป็นปีที่มีเหตุการณ์สำคัญที่มีอิทธิพลต่อการเผยแพร่แนวคิดโลกกลมเกิดขึ้นพร้อมกันถึง 2 เหตุการณ์ ได้แก่การออกเดินทางสำรวจโลกใหม่ของ คริสโตเฟอร์ โคลัมบัส นักเดินเรือชาวอิตาเลียน และการสร้างแผนที่โลกทรงกลมครั้งแรก โดย มาร์ติน บีไฮม์ นักวาดแผนที่ชาวเยอรมัน

ต่อมาในปี 1519 เฟอร์ดินานด์ มาเจลแลน นักเดินเรือชาวโปรตุเกส คือผู้นำแผนการเดินเรือรอบโลกเป็นครั้งแรก ซึ่งการเดินทางสำเร็จลงในปี 1522 หรือ 1 ปีหลังการเสียชีวิตของเขา

โลโกลูกโลกของ Universal Pictures

Universal Pictures ก่อตั้งในปี 1912 เป็นบริษัทภาพยนตร์ที่เก่าแก่ที่สุดในสหรัฐฯ ที่ยังดำเนินกิจการอยู่จนถึงปัจจุบัน

Universal Pictures นำลูกโลกมาใช้เป็นสัญลักษณ์ของบริษัทตลอด 112 ปี เพื่อสื่อถึงอิทธิพลของสื่อภาพยนตร์ฮอลลีวูดที่เผยแพร่ไปทั่วโลก

สาเหตุที่ Universal Pictures นำเสนอลูกโลกทรงกลมได้ถูกต้องก่อนยุคการสำรวจอวกาศนับครึ่งศตวรรษ เป็นเพราะความเข้าใจต่อรูปทรงที่แท้จริงของโลก ถือเป็นที่รับรู้อย่างกว้างขวางตั้งแต่ช่วงต้นศตวรรษที่ 20 นั่นเอง

ภาพโลกจากอวกาศ

ครั้งแรกที่มีการถ่ายภาพโลกจากอวกาศ คือภาพที่ถ่ายจากจรวด V-2 No. 13 ซึ่งถูกยิงออกจากชั้นบรรยากาศไปสู่อวกาศเป็นครั้งแรกเมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 1946

ภาพโลกที่ถ่ายโดยมนุษย์อวกาศเป็นครั้งแรกเป็นผลงานของ วิลเลียม แอนเดอร์ส นักบินอวกาศชาวอเมริกันที่เดินทางไปถึงวงโคจรของดวงจันทร์กับยานอวกาศ Apollo 8 ในปี 1968

ส่วนภาพถ่ายลูกโลกที่โด่งดังที่สุดได้แก่ The Blue Marble ผลงานการถ่ายภาพของลูกเรือยานอวกาศ Apollo 17 ที่ถ่ายภาพโลกเต็มใบจากระยะทาง 29,400 กิโลเมตรจากพื้นโลก เมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 1972 และนับเป็นภารกิจสุดท้ายของโครงการ Apollo ในการส่งมนุษย์เดินทางไปดวงจันทร์อีกด้วย

ข้อมูลอ้างอิง :

https://www.reuters.com/fact-check/humans-knew-earth-was-round-before-satellite-imagery-2023-12-14/
https://leadstories.com/hoax-alert/2024/06/fact-check-earth-as-globe-was-not-concept-introduced-by-hollywood-was-documented-by-ancient-greeks.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Timeline_of_first_images_of_Earth_from_space
https://en.wikipedia.org/wiki/Flat_Earth