Screenshot สมองเสื่อม เกิดขึ้นเพราะอะไร สมองเสื่อมเป็นภาวะปกติของผู้สูงอายุหรือไม่ และเราจะดูแลสมองให้ดีได้อย่างไร ?
🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ ผศ.พญ.สิรินทร ฉันศิริกาญจน สาขาวิชาเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
เซลล์สมองของคนเราเกิดขึ้นมาตั้งแต่ตัวเราอยู่ในท้อง
สิ่งที่พัฒนาให้คนเก่ง หรือมีความช่ำชองเชี่ยวชาญเรื่องต่าง ๆ ไม่ได้พัฒนาจากจำนวนเซลล์มากขึ้น
เชื่อกันว่าจำนวนเซลล์สมองมีอยู่แล้ว แต่การทำงานจะดีหรือไม่ดี อยู่ที่เซลล์เหล่านี้เกาะกลุ่มกัน ทำงานประสานกัน และการฝึกซ้อมมาก ๆ จะทำให้ระบบการทำงานไหลลื่นมากขึ้น เช่น นักกีฬาหลายชนิดที่ฝึกตั้งแต่เด็ก นักสกี นักสเกตช์ พบว่าลักษณะเซลล์สมองมีการเกาะเกี่ยวกันจนเกิดการพัฒนาและการฝึกซ้อมซ้ำ ๆ จะทำให้เซลล์กลุ่มนั้นทำงานเกือบเป็นอัตโนมัติ
เซลล์สมอง… ตาย ?
เซลล์สมองเหมือนกับเซลล์ชนิดอื่น ซึ่งการตายของเซลล์สมองขึ้นกับปัจจัยหลาย ๆ อย่าง เช่น แอลกอฮอล์ (เหล้า) แอมเฟตามีน (ยาบ้า) หรือแม้กระทั่งยาที่ดมเข้าไป บรรดาสารไอระเหยต่าง ๆ สิ่งเหล่านี้ทำลายเซลล์สมองโดยตรง
อาการที่เกิดขึ้นจากเซลล์สมองตาย พบว่าบริเวณที่เซลล์สมองตาย เดิมมีเซลล์สมอง 1 ล้านตัว ปัจจุบันเหลือไม่ถึง 1 ล้านตัว แต่อาจไม่เกิดอาการอะไรก็ได้ เพราะเซลล์สมองตัวที่เหลืออยู่ช่วยกันทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ
ถ้าเมื่อไหร่ เซลล์สมองร่อยหรอเหลือจุดหนึ่ง จะช่วยก็ช่วยไม่ไหวแล้ว เต็มพิกัด ก็จะแสดงอาการ
สมองเสื่อม ไม่ใช่สมบัติของผู้สูงอายุ
แต่ละคนไม่เหมือนกัน อาจารย์มีผู้ป่วยอายุมากกว่า 100 ปี เดินมาหาอาจารย์
บางคนอายุ 80 ปี นอนบนเตียง นอนในรถเข็นมาแล้ว เนื่องจากเซลล์สมองตาย
เซลล์สมอง… เกิดใหม่ ?
ยังไม่มีหลักฐานการเกิดใหม่ของเซลล์สมอง แต่พบว่าในผู้ป่วยที่มีความเศร้าอยู่ในใจ ทางการแพทย์เรียกว่า “ซึมเศร้า”
พบว่าปริมาณของฮิปโพแคมปัส (hippocampus) เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของสมองของมนุษย์และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่น ๆ ฮิปโปแคมปัสเป็นส่วนหนึ่งของระบบลิมบิก (limbic system) ซึ่งเป็นกลุ่มโครงสร้างของสมองที่ควบคุมกลิ่น อารมณ์ ความทรงจำ และพฤติกรรมอัตโนมัติ
แต่ฮิปโพแคมปัสเล็กลง (ฝ่อ ลีบ) เมื่อได้รับการดูแลรักษาอย่างดี และสแกนสมองด้วย CT Scan ดูพบว่าสมองส่วนฮิปโพแคมปัสกลับมาฟูกลับขึ้นมา
ที่ถามว่า เซลล์สมอง… เกิดใหม่ ? อธิบายได้ว่ามีหลักฐานว่าเซลล์สมองฟูกลับขึ้นมาใหม่ ถ้าได้รับการรักษาดูแลอย่างดี
ดูแลเซลล์สมอง อย่างไร ?
โดยธรรมชาติ เซลล์สมองต้องการเลือด… “เลือด” ชั้นดีที่มีสารอาหารเพียงพอ
ในสารอาหารเหล่านั้น ต้องมี “น้ำตาล” อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสม
เลือดชั้นดี ก็ต้องมี “ออกซิเจน” ดีด้วย
ในสารอาหาร ยังขาด “สารต้านอนุมูลอิสระ”
ถ้าอนุมูลอิสระมีมาก แต่ขาดสารต้านอนุมูลอิสระ ความเสี่ยงของสมองก็จะมีมากขึ้น
สมองต้องการ “น้ำ” ที่เพียงพอ
สิ่งที่รบกวนจิตใจทั้งหลาย มีผลกระทบกับการทำงานของเซลล์สมอง
เรื่องของคนที่เศร้าหมอง พี่น้องร่วมโลกช่วยดูแลเขาหน่อย เพราะถ้าเก็บไว้เรื่อย ๆ สมองฮิปโพแคมปัสไม่น่าจะดี
ถ้าไม่ดีวันนี้ ต่อไปวันข้างหน้ามีแนวโน้มที่จะเป็นสมองเสื่อมชนิดอัลไซเมอร์มากขึ้น
คนที่ซึมเศร้า มีความเสี่ยงสมองเสื่อมมากกว่าคนทั่วไป 2 เท่า
นอกจากนี้ มีตัวเสริมคือ “การนอนหลับ จิตใจที่นิ่ง สงบ” เป็นสิ่งที่ต้องบริหารจัดการแบบองค์รวม (Holistic Management)
อาหารอะไร กินแล้วสมองดี ?
คนเราต้องการวิตามิน ในรูปของ “สารต้านอนุมูลอิสระ” อยู่ “ผัก” และ “ผลไม้” สารพัดสี
เรื่องของ “โปรตีน” ก็มีความสำคัญ
ถ้าดูผลิตภัณฑ์เสริมอาหารทั้งหลายที่พูดกันว่า “กินแล้วดี” ลูกจะสอบต้องกินอย่างนี้ ทั้งหมดคือ “โปรตีน” แต่เป็นโปรตีนที่สังเคราะห์แล้ว อยู่ในรูปโปรตีนสายสั้น แต่คนทั่วไปไม่จำเป็นต้องกินอย่างนั้น การกินอาหารปกติ ครบถ้วนตามหลักธงโภชนาการ รวมถึงการออกกำลังกายเคลื่อนไหวร่างกายเป็นประจำก็ช่วยได้แล้ว
ดูแลสมองให้ปลอดภัย ต้องใส่ใจทั้งจิตใจและร่างกาย
สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์
เขียนและเรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล
ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : สมองเสื่อมในผู้สูงวัย
หากได้รับอะไรมา อย่าเพิ่งแชร์ต่อ ส่งมาตรวจสอบกับ “ศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์”
LINE :: @SureAndShare หรือคลิก http://line.sure.guru
FB :: https://www.facebook.com/SureAndShare
YouTube :: https://www.youtube.com/@SureAndShare
Twitter :: https://www.twitter.com/SureAndShare
IG :: https://instagram.com/SureAndShare
Website :: http://www.ชัวร์ก่อนแชร์.com
TikTok :: https://www.tiktok.com/@sureandshare
สมัครรับฟรี ชัวร์ก่อนแชร์ Newsletter ส่งถึงกล่องอีเมลของคุณทุกสัปดาห์ :: https://i.sure.guru/sureandshareNewsletter
