ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ภาวะรูม่านตา 2 ข้างไม่เท่ากัน

รูม่านตาไม่เท่ากัน ภาวะที่มองเห็นตรงกลางตาดำที่มีขนาดไม่เท่ากันของตา 2 ข้าง เกิดได้จากสาเหตุใด อันตรายหรือไม่ ?

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ รศ.นพ.ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ ประธานวิชาการ ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย

“รูม่านตา” ของมนุษย์มีหน้าที่ปรับปริมาณของแสงที่เข้าสู่จอประสาทตา เปรียบเสมือนรูรับแสงกล้องถ่ายภาพ ทำหน้าที่ควบคุมปริมาณแสงเข้าสู่กล้องถ่ายภาพ

“ม่านตา” ควบคุมรูม่านตา โดยทั่วไปมีขนาด 3-4 มิลลิเมตร และทั้ง 2 ข้างมีขนาดใกล้เคียงกัน

รูม่านตามีขนาดไม่เท่ากัน เกิดจากสาเหตุอะไร ?

นิยามทางการแพทย์เรียก “รูม่านตาไม่เท่ากัน” ต่างกันตั้งแต่ 1 มิลลิเมตรขึ้นไป เรียกว่า Anisocoria (ภาวะรูม่านตาต่างขนาด)

รูม่านตา 2 ข้างไม่เท่ากัน เกิดได้จากหลายสาเหตุ

1. ภาวะปกติของคนที่มีรูม่านตาไม่เท่ากัน หรือคนที่มีมือข้างซ้ายและข้างขวาไม่เท่ากัน

2. เผลอหยอดยาที่มีผลขยายรูม่านตา หรือการนำยาหยอดตาของคนอื่นมาใช้และมีผลกับรูม่านตา

ปกติแล้ว “การหยอดยา” ใช้กรณีจำเป็นเท่านั้น เช่น เด็กต้องวัดสายตาและหยอดยาชะลอสายตาสั้น รวมถึงการอักเสบบริเวณลูกตาของผู้สูงอายุ ลูกตาได้รับอุบัติเหตุ และการหยอดยาประมาณ 30 นาที ถึง 1 ชั่วโมง ม่านตาก็จะขยาย

3. ความผิดปกติของระบบประสาท รูม่านตาไม่เท่ากันอาจเกี่ยวข้องกับความผิดปกติของระบบประสาท ซึ่งเป็นตัวควบคุมขนาดของรูม่านตาทั้ง 2 ข้าง รวมถึงคนที่มีประวัติศีรษะได้รับอุบัติเหตุ (ภายใน 24-48 ชั่วโมง) ถ้ามีขนาดรูม่านตาทั้ง 2 ข้างไม่เท่ากัน และมีอาการซึมลง แขนขาอ่อนแรง อาจเป็นอาการที่บ่งบอกว่ามีเลือดออกในสมอง จะต้องอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด

รูม่านตาไม่เท่ากัน มองเห็นภาพผิดไปจากปกติหรือไม่ ?

 คนที่มีรูม่านตาทั้ง 2 ข้างไม่เท่ากัน ถ้าเป็นภาวะปกติกายวิภาคของคนนั้นส่วนใหญ่จะไม่รู้สึกอะไร เพราะกายวิภาคเป็นมาตั้งแต่เกิด และ/หรือ เป็นตั้งแต่อายุน้อย ๆ แต่ในคนที่เพิ่งมีอาการผิดปกติ โดยทั่วไปตาข้างที่รูม่านตามีขนาดใหญ่กว่าจะมีความรู้สึกว่าแสงจ้าเพราะตัวควบคุมปริมาณแสงเข้าสู่ดวงตาเสียหน้าที่ไป แสงจึงเข้าสู่จอประสาทตามากกว่าปกติ

คนที่รูม่านตา 2 ข้างไม่เท่ากัน ควรปฏิบัติตัวดังต่อไปนี้

1. คนที่รูม่านตาไม่เท่ากันตั้งแต่เกิดหรือเป็นตั้งแต่อายุน้อย ๆ โดยไม่มีอะไรผิดปกติก็ไม่เกิดอันตรายอะไร

2. ในคนที่เพิ่งมีรูม่านตาไม่เท่ากัน การมองเห็นมีความผิดปกติ แพ้แสงด้วย หรือมีอาการของระบบประสาทใด ๆ ของร่างกายร่วมด้วย และ/หรือ มีประวัติอุบัติเหตุกับศีรษะ เป็นภาวะรีบด่วนที่จะต้องไปพบแพทย์ทันที

อาการผิดปกติที่เกิดขึ้นกับดวงตา อย่าปล่อยไว้ ต้องรีบไปพบจักษุแพทย์เพื่อค้นหาสาเหตุ

สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ภาวะรูม่านตา 2 ข้างไม่เท่ากัน