ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ต้อหินในคนอายุน้อย

“ต้อหิน” ปัญหาดวงตาที่มักเกิดขึ้นในผู้สูงวัย เกิดกับคนอายุน้อยได้หรือไม่ และสาเหตุที่เกิดต้อหินในคนอายุน้อยคืออะไร ?

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ รศ.นพ.ศักดิ์ชัย วงศกิตติรักษ์ ประธานวิชาการ ราชวิทยาลัยจักษุแพทย์แห่งประเทศไทย

นิยามของโรค “ต้อหิน” (Glaucoma) ก็คือโรคที่ทำให้ความดันในลูกตาสูงขึ้น ทำให้ตาแข็งเหมือนหิน เกิดการเสียของขั้วประสาทตาและการมองเห็น

จากการสังเกตของคนสมัยก่อน เมื่อคลำบริเวณดวงตารู้สึกมีความแข็งผิดปกติเหมือนมีหินอยู่ในดวงตา จึงเรียกว่าโรคต้อหิน

สาเหตุและกลไกการเกิดโรคต้อหิน คืออะไร ?

เมื่อมีภาวะโรคต้อหิน ความดันในลูกตาจะสูงขึ้น ส่วนใหญ่เกิน 25 หรือ 30 มิลลิเมตรปรอทขึ้นไป

ปกติแล้ว ความดันในลูกตาจะมีค่าประมาณไม่เกิน 21 มิลลิเมตรปรอท

สิ่งที่ควบคุมความดันในลูกตาขึ้นกับ 2 ปัจจัย ได้แก่

1. การสร้างน้ำหล่อเลี้ยงภายในลูกตา

2. ทางออกของน้ำจากลูกตา เพื่อเข้าสู่ระบบหลอดเลือดและหัวใจ แล้ววนกลับมาสร้างเป็นน้ำควบคุมความดันในลูกตา

ความดันในลูกตาสูงขึ้น จะกดขั้วประสาทตา ทำให้เกิดการเสื่อมของขั้วประสาทตา นำไปสู่ภาวะสูญเสียลานสายตาทีละส่วน จนกระทั่งภาวะตาบอดสนิท

โรคต้อหินมักเกิดกับผู้สูงวัย จริงหรือ ?

คนสูงวัยเป็นโรคต้อหินมากกว่าวัยรุ่นและวัยทำงาน เพราะระบบท่อระบายน้ำในลูกตาออกมีความเสื่อมหรือตีบตามอายุที่มากขึ้น

ผู้สูงอายุมีความเสี่ยงเกิดความดันในลูกตาสูง และเกิดภาวะตาบอดจากโรคต้อหิน ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยและเป็นสาเหตุตาบอดอันดับหนึ่งของคนไทยที่ไม่สามารถรักษาให้กลับมามองเห็นได้

คนอายุน้อย เกิดโรคต้อหินได้หรือไม่ ?

โรคต้อหินในคนอายุน้อยเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้

เด็กทารกแรกเกิดสามารถเป็นโรคต้อหินได้ รวมถึงคนในช่วงอายุต่าง ๆ และคนที่อายุมากกว่า 50 ปีขึ้นไป

การเกิดโรคต้อหินในคนอายุน้อย เกิดได้จากหลายสาเหตุ

1. โรคต้อหินแต่กำเนิด พบว่าเกิดระหว่างที่แม่ตั้งครรภ์เป็นโรคหัดเยอรมัน ทารกที่คลอดออกมาเป็นโรคต้อกระจก ต้อหิน รวมถึงระบบหูและหัวใจก็มีความผิดปกติ

2. โครงสร้างลูกตาผิดปกติ มีการสร้างน้ำเข้าไปในลูกตา แต่ระบบระบายน้ำออกสร้างไม่สมบูรณ์หรือผิดปกติ น้ำที่เข้าไปท้นอยู่ในลูกตาทำให้ตาแข็ง ความดันในลูกตาสูง เป็นโรคต้อหินแต่กำเนิดได้

3. เด็กโต อายุ 3-4 ขวบขึ้นไปที่มีกายวิภาคผิดปกติตั้งแต่แรกเกิดเหมือนกัน แต่อาจไม่รุนแรงเหมือนเด็กที่เป็นโรคต้อหินแต่กำเนิด รวมทั้งอาจพบร่วมกับโรคทางร่างกายชนิดอื่น ก็อาจทำให้ท่อระบายน้ำในลูกตาตีบหรือตันได้

4. วัยกลางคน ในวัยผู้ใหญ่ (ไม่ใช่ผู้สูงอายุ) อาจเกิดโรคต้อหิน สาเหตุทั้งจากกรรมพันธุ์หรือป่วยเป็นโรคเบาหวาน รวมถึงคนที่ใช้ยาเตียรอยด์ประจำ และยังมีนักกีฬาบางชนิดที่ได้รับความกระทบกระเทือนบริเวณดวงตา

แนวทางการ “ป้องกัน” และ “รักษา” โรคต้อหิน ?

ในคนที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคต้อหิน หรือคนที่มีมุมตาแคบ จักษุแพทย์จะแนะนำให้ยิงเลเซอร์เพื่อป้องกันโรคต้อหิน

สำหรับแนวทางการรักษาโรคต้อหินที่ทำได้ในปัจจุบัน เป็นเพียงแนวทางการป้องกันและควบคุมเพื่อลดความดันในลูกตาไม่ให้อยู่ในเกณฑ์ที่เกิดอันตราย ก็คือต่ำกว่า 20 มิลลิเมตรปรอท

สำหรับขั้วประสาทตาที่เสียหายไปแล้ว ไม่สามารถรักษาให้กลับคืนมาได้

ดังนั้น การได้รับการวินิจฉัยโรคต้อหินแต่เนิ่น ๆ จะช่วยรักษาลานสายตาให้อยู่กับตัวเราไปตลอดชีวิต

แต่ถ้ามีลานสายตาผิดปกติจากโรคต้อหินและไม่ได้รับการรักษาหรือไม่รู้ตัว อาจจะทำให้การมองเห็นสูญเสียไปอย่างสิ้นเชิงของสายตาข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างก็เป็นไปได้

การดูแลดวงตา หลีกเลี่ยงสาเหตุ และหมั่นตรวจสุขภาพดวงตากับจักษุแพทย์อย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้ลดความเสี่ยงการเกิดโรคทางดวงตาได้

สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ดูเพิ่มเติมรายการ ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : ต้อหินในคนอายุน้อย