ชัวร์ก่อนแชร์ : หลังผ่าตัดคลอด “กินลูกปลาช่อน” ช่วยให้แผลหายไว จริงหรือ ?

บนสื่อสังคมออนไลน์มีการแชร์คลิปกินลูกปลาช่อนดิบเพื่อช่วยให้แผลผ่าคลอดหายไว จริงหรือ ?

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงกับอาจารย์ประจำภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

ศ.นพ.ดร.เผด็จ สิริยะเสถียร อาจารย์ประจำภาควิชาปรสิตวิทยา คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กล่าวว่า ในคลิปที่แชร์กัน “กินลูกอ่อนปลาช่อนดิบเพื่อหวังให้แผลผ่าตัดคลอดหายเร็วขึ้น” ไม่ได้ช่วยอะไรเลย แต่กลับจะได้ “พยาธิ” เป็นของแถมด้วย

พยาธิที่พบจากการกินปลาช่อนดิบคือ พยาธิตัวจี๊ด (Gnathostoma Spinigerum)  และพยาธิตืดปลา (Fish tapeworm infection หรือ Diphyllobothriasis)

วงจรชีวิตของพยาธิตัวจี๊ด

ปกติแล้วตัวแก่ของพยาธิตัวจี๊ด (ทั้งตัวผู้และตัวเมีย) จะอาศัยอยู่ในกระเพาะอาหารของสุนัข แมว เสือ หลังจากพยาธิผสมพันธุ์แล้ว พยาธิตัวเมียจะปล่อยไข่ออกมากับอุจจาระของสัตว์เหล่านี้ เมื่อไข่ลงน้ำจะฟักตัวออกมาเป็นตัวอ่อนระยะที่ 1

ตัวกุ้งไร (cyclops) จะกินตัวอ่อนพยาธิ (ระยะที่ 1) และไปเจริญเป็นตัวอ่อนระยะที่ 2

เมื่อปลากินกุ้งไรที่มีพยาธิ พยาธิจะเจริญในปลาเป็นตัวอ่อนระยะที่ 3 ซึ่งเป็นระยะติดต่อ ถ้าสุนัขหรือแมวกินปลานี้เข้าไป พยาธิก็ไปเจริญเป็นตัวแก่ในกระเพาะอาหาร แต่ถ้าคนกินปลาซึ่งมีพยาธิระยะติดต่อเข้าไป พยาธิจะคืบคลานหรือไชไปตาม อวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย ยังไม่มีรายงานว่าพยาธินี้เจริญเป็นตัวแก่จนสามารถออกไข่ได้ในคน

กินลูกอ่อนปลาช่อนดิบ พยาธิตัวจี๊ดเข้าสู่ร่างกายได้อย่างไร ?

พยาธิตัวจี๊ดสามารถติดต่อได้ในคนทุกเพศทุกวัย เข้าสู่ร่างกายผ่านการกินเนื้อปลาน้ำจืดที่ปรุงไม่สุก (สุก ๆ ดิบ ๆ) เช่น เนื้อปลา เนื้อไก่ เนื้อหมู เป็นต้น แต่ในเนื้อปลาทะเลน้ำลึกจะไม่พบตัวอ่อนของพยาธิจี๊ด

ตัวอ่อนของพยาธิตัวจี๊ดไม่สามารถเจริญเติบโตและวางไข่ภายในร่างกายคนได้ พยาธิชนิดนี้จึงชอนไชไปทั่วร่างกาย และถ้าไม่ได้รับการรักษา ตัวอ่อนพยาธิตัวจี๊ดสามารถอยู่ในร่างกายได้นานหลายปีโดยไม่แสดงอาการ

ใครก็ตามที่มีพฤติกรรมชอบกินปลาน้ำจืดสุก ๆ ดิบ ๆ และมีอาการบวมใต้ผิวหนังเปลี่ยนที่ไปเรื่อย ๆ อย่างผิดปกติ หรือสงสัยว่าอาจติดเชื้อพยาธิตัวจี๊ด ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจอย่างละเอียด

พยาธิตัวจี๊ดอาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ตามมาได้ เช่น การติดเชื้อที่อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย เลือดออกใต้เยื่อหุ้มสมอง ปอดบวม เป็นต้น

ทุกคนสามารถหลีกเลี่ยงอันตรายจากพยาธิตัวจี๊ดได้ ด้วยการกินอาหารปรุงสุก ใช้ช้อนกลาง และล้างมือก่อนกินอาหารทุกครั้ง

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงกับหัวหน้าภาควิชาตจวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

ในส่วนของ ศ.ดร.พญ.รังสิมา วณิชภักดีเดชา หัวหน้าภาควิชาตจวิทยา คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ได้กล่าวถึงเรื่องที่แชร์กัน “กินลูกอ่อนปลาช่อนดิบเพื่อหวังให้แผลผ่าตัดคลอดหายเร็วขึ้น” นั้น ไม่ใช่เรื่องจริง เพราะถ้าคนที่เพิ่งได้รับการผ่าคลอดแล้วกินอาหารดิบ หรือสุก ๆ ดิบ ๆ ไม่ใช่เรื่องดีต่อสุขภาพร่างกายอย่างแน่นอน เช่น อาจติดเชื้อ และ/หรือ เกิดผลข้างเคียงอย่างอื่นที่คาดไม่ถึงก็ได้

ถึงแม้ว่า “โปรตีน” จะมีคุณสมบัติพิเศษทำให้แผลหายเร็วก็ตาม แต่เป็นคนละเรื่องกับการกินลูกอ่อนปลาช่อนดิบ

แผลของคนเราจะหายช้าหรือหายเร็วขึ้นกับหลายปัจจัยด้วยกัน เช่น อายุ สุขภาพผิว การอักเสบของแผล (แผลอักเสบมากจะหายช้ากว่าปกติ) รวมถึงมีการติดเชื้อซ้ำซ้อน ก็ทำให้แผลหายช้าได้เช่นกัน

ในความเป็นจริงไม่มีข้อห้ามใด ๆ ถ้าต้องการจะกินอะไรก็กินได้ แต่สิ่งที่จะกินนั้นต้องสะอาด ปลอดภัย ปรุงสุก และเป็นโปรตีนที่ทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารซ่อมแซมแผลผ่าคลอดได้

บทสรุป

เรื่องที่แชร์บนสื่อสังคมออนไลน์ “กินลูกอ่อนปลาช่อนดิบเพื่อช่วยให้แผลผ่าคลอดหายไว” ไม่จริง ไม่ควรแชร์ต่อ

“เมื่อได้รับข้อความอะไรที่บอกว่าทำอย่างนั้นดี ทำอย่างนี้ดี โดยเฉพาะเรื่องเกี่ยวกับสุขภาพร่างกาย ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเพื่อความมั่นใจว่าเป็นข้อความที่เชื่อถือได้และมีงานวิจัยรับรอง” ศ.นพ.ดร.เผด็จ กล่าว

🔎 ตรวจสอบข้อเท็จจริงโดย พีรพล อนุตรโสตถิ์ เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล