ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : รู้จักและเข้าใจ มะเร็งปากมดลูก

มะเร็งปากมดลูกคืออะไร เกิดจากสาเหตุใด และมีวิธีการป้องกันอย่างไร

🎯 ตรวจสอบข้อเท็จจริงและคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ ศ.พญ.สฤกพรรณ วิไลลักษณ์ ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

โรคมะเร็งปากมดลูกเป็นเนื้องอกชนิดเนื้อร้ายที่บริเวณปากมดลูก มีการเปลี่ยนแปลงจากปากมดลูกธรรมดาไปเป็นเนื้องอกชนิดร้าย เรียกว่า “โรคมะเร็งปากมดลูก”

โรคมะเร็งปากมดลูกไม่ได้ถ่ายทอดทางกรรมพันธุ์ แต่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเอชพีวี (Human Papilloma Virus : HPV) จะมีส่วนของกรรมพันธุ์เข้ามาเกี่ยวข้องด้วยนิดหน่อย ตรงที่ว่าถ้ากรรมพันธุ์ของคนไหนที่มีแนวโน้มติดเชื้อไวรัสง่าย มีการเปลี่ยนแปลงจากไวรัสง่าย คนนั้นก็อาจจะเป็นมะเร็งปากมดลูกง่ายขึ้น แต่ไม่ได้มีสาเหตุโดยตรงจากกรรมพันธุ์

โรคมะเร็งปากมดลูกเกิดจากสาเหตุใด

สาเหตุที่แน่ชัดของโรคมะเร็งปากมดลูกเกิดจากไวรัสเอชพีวี (HPV : Human Papilloma Virus)

ไวรัสเอชพีวีทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงตัวเซลล์ของปากมดลูก กลายเป็นระยะก่อนมะเร็ง และมะเร็งปากมดลูกได้

ไวรัสเอชพีวีติดต่อโดยการสัมผัส ส่วนใหญ่คือเพศสัมพันธ์ เพราะการสัมผัสในที่นี้ก็คือสัมผัสแล้วพื้นผิวที่สัมผัสมีรอยแผลรอยถลอกด้วย เพราะไวรัสตัวนี้จะเข้าไปติดเชื้อที่เยื่อบุผิวชั้นล่าง แต่ถ้าคนนั้นไม่มีแผลเลย นำไวรัสเอชพีวีเข้าไปแปะก็ไม่ติด เพราะฉะนั้นเอชพีวีจึงเป็นไวรัสที่ติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และพบมากที่สุดในโลกด้วย

“มะเร็งปากมดลูก” ไม่ใช่ว่าปากมดลูกปกติแล้วเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วกลายเป็นมะเร็งชั่วข้ามคืน แต่ไวรัสเอชพีวีจะเข้าไปแล้วค่อย ๆ เปลี่ยนเซลล์ของเยื่อบุปากมดลูกให้กลายเป็นระยะก่อนมะเร็ง ใช้ระยะเวลานาน 5-10 ปี ถึงจะกลายเป็นมะเร็งปากมดลูก

ระยะก่อนมะเร็ง และ ระยะเป็นมะเร็ง ต่างกันอย่างไร

“ระยะก่อนมะเร็งปากมดลูก” ก็คือไม่ใช่มะเร็ง เป็นเซลล์ที่ผิดปกติ หรือเนื้อเยื่อปากมดลูกผิดปกติ แต่ว่าเป็นเฉพาะที่ ไม่มีความประพฤติแบบที่จะลุกลามหรือแพร่กระจาย

ในขณะที่ “มะเร็งปากมดลูก” นอกจากโตโดยไร้การควบคุมแล้วยังลุกลามและแพร่กระจายด้วย

นี่คือข้อแตกต่างของระยะก่อนมะเร็งและมะเร็งปากมดลูก

มะเร็งปากมดลูก พบในผู้หญิงช่วงอายุไหน ?

มะเร็งปากมดลูกพบได้บ่อยในผู้หญิงช่วงอายุ 40-50 ปี

ส่วนระยะก่อนมะเร็งปากมดลูก ช่วงอายุที่พบบ่อยประมาณ 30-40 ปี หมายความว่าอาจจะได้รับเชื้อไวรัสเอชพีวีขณะที่อายุประมาณ 20 ปี และกลายเป็นระยะก่อนมะเร็งช่วงอายุ 30-40 ปี

ถ้าปล่อยไว้ ตรวจไม่พบ หรือไม่ได้รักษาก่อนระยะเกิดมะเร็ง ก็จะกลายเป็นมะเร็งปากมดลูกช่วงอายุ 40-50 ปี

พฤติกรรมเสี่ยงทำให้เกิดมะเร็งปากมดลูก มีอะไรบ้าง

1. มีเพศสัมพันธ์ตั้งแต่อายุยังน้อย (น้อยกว่า 20 ปี) ช่วงนั้นเยื่อบุปากมดลูกยังไม่ค่อยแข็งแรง เอื้อต่อการโจมตีจากไวรัสเอชพีวี ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงกลายเป็นระยะก่อนมะเร็ง และระยะมะเร็งได้ง่าย

2. มีคู่นอนหลายคน จะมีโอกาสรับเชื้อไวรัสเอชพีวี

เข้ามาในตัวแล้วเกิดเรื่องทีหลังได้

3. การสูบบุหรี่ เพราะนิโคตินเอื้อทำให้ปากมดลูกมีการเปลี่ยนแปลงระยะก่อนมะเร็งและระยะมะเร็งปากมดลูกได้ง่าย

เข้าห้องน้ำสาธารณะ มีความเสี่ยงติดเชื้อเอชพีวีหรือไม่ ?

การเข้าห้องน้ำสาธารณะมีความเสี่ยงติดเชื้อเอชพีวีแต่น้อยมาก

หมายความว่าในห้องน้ำสาธารณะก็อาจจะมีเชื้อเอชพีวี แต่ว่าเชื้อเอชพีวีติดจากการสัมผัส และไม่ได้ติดกันง่าย ๆ

การป้องกันมะเร็งปากมดลูกด้วยตนเอง

การป้องกันมะเร็งปากมดลูกสามารถทำได้ 2 อย่าง

1. ป้องกันที่สาเหตุ ป้องกันไม่ให้ติดเชื้อไวรัสเอชพีวี โดยการฉีดวัคซีน

2. ตรวจให้พบตั้งแต่ระยะก่อนมะเร็งและรักษาหรือทำลาย เป็นการตัดไฟแต่ต้นลม ไม่ให้กลายเป็นมะเร็งปากมดลูก

การป้องกันการเกิดโรคร้ายได้ก่อน ย่อมเป็นผลดีต่อสุขภาพและคุณภาพชีวิตในอนาคต 

สัมภาษณ์โดย พีรพล อนุตรโสตถิ์

เรียบเรียงโดย คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

ดูเพิ่มเติมรายการ “ชัวร์ก่อนแชร์”

1. ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : รู้จักและเข้าใจ มะเร็งปากมดลูก

2. ชัวร์ก่อนแชร์ FACTSHEET : วัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก หรือ วัคซีน HPV

3. ชัวร์ก่อนแชร์ : วัคซีน HPV มีอันตราย จริงหรือ ?