Anti Woke กับกระแสต่อต้าน LGBTQ+ ในสหรัฐฯ

22 มิถุนายน 2566
แปลและเรียบเรียงบทความโดย: อดิศร สุขสมอรรถ
ตรวจทานและพิสูจน์อักษร : คมส์ธนนท์ ศุขอัจจะสกุล

Woke : ที่มา

Woke คือกริยาช่องที่ 2 ในรูปอดีตกาลของคำว่า Wake ซึ่งมีความหมายว่า “การตื่น”

กระทั่งทศวรรษที่ 2010’s คำว่า Woke ถูกกลุ่มเสรีนิยมในสหรัฐอเมริกานำมาใช้ในกิจกรรมเรียกร้องความไม่เท่าเทียมในสังคม เสมือนการกระตุ้นให้ผู้คน “ตื่นรู้” ต่อปัญหาความเหลื่อมล้ำในสังคม โดยเริ่มจากความเหลื่อมล้ำด้านสีผิว ก่อนถูกนำไปใช้ในประเด็นอื่น ๆ ทั้ง ความเหลื่อมล้ำด้านเพศ ความเหลื่อมล้ำด้านรูปร่าง ความเหลื่อมล้ำด้านอายุ ฯลฯ

อย่างไรก็ดี ในช่วงทศวรรษที่ 2020’s กลุ่มอนุรักษ์นิยมในสหรัฐอเมริกา ได้เปลี่ยนภาพลักษณ์ของ Woke ไปในทางลบ โดยมองว่ากระแสการเรียกร้องความเท่าเทียมในปัจจุบัน ถูกย้ำความสำคัญเกินจริง จนเลยจุดของความ “เท่าเทียม” ไปสู่การเรียกร้อง “สิทธิพิเศษ”

ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา กระแส Anti Woke แพร่หลายอย่างมากในสหรัฐอเมริกาและอีกหลายประเทศ อาทิ การต่อต้านการเปลี่ยนเชื้อชาติตัวละคร (Racebending หรือ Race Swap) ในสื่อบันเทิงฮอลลีวูด

รอน ดีซานติส : Don’t Say Gay

ประเด็นที่ก่อให้เกิดกระแส Anti Woke รุนแรงที่สุดใน 2023 คือการต่อต้านกลุ่มคนที่มีความหลากหลายทางเพศหรือกลุ่ม LGBTQ+ เมื่อนักการเมืองฝ่ายอนุรักษ์นิยมจากพรรครีพับลิกัน นำประเด็นที่ก่อให้เกิดข้อโต้แย้งในสังคมของกลุ่ม LGBTQ+ มาใช้ในการหาเสียง ทั้งประเด็นเรื่องการอนุญาตให้สตรีข้ามเพศแข่งกีฬากับผู้หญิง และประเด็นเรื่องการบำบัดเพื่อการข้ามเพศในเด็ก

ผู้ที่ทำให้คำว่า Woke กลายเป็นวาทกรรมทางการเมืองที่ชัดเจนที่สุด คือ รอน ดีซานติส ผู้ว่าการรัฐฟลอริดา หนึ่งในตัวเต็งผู้ชิงตำแหน่งประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาของพรรครีพับลิกัน

ดีซานติส กลายเป็นข่าวดังเมื่อปี 2022 เมื่อเขาอนุมัติกฎหมาย Parental Rights in Education Act หรือรู้จักทั่วไปในชื่อกฎหมาย Don’t Say Gay ซึ่งบังคับไม่ให้โรงเรียนในรัฐฟลอริดา สอนเนื้อหาเกี่ยวกับประเด็นอัตลักษณ์ทางเพศและรสนิยมทางเพศ ในชั้นเรียนอนุบาลจนถึงประถมศึกษาปีที่ 3

กฎหมาย Don’t Say Gay นำมาซึ่งกระแสสนับสนุนและต่อต้านจากประชาชนในรัฐฟลอริดาอย่างแพร่หลาย

Walt Disney : การแก้แค้น

หน่วยงานที่ต่อต้านกฎหมาย Don’t Say Gay ชัดเจนที่สุด ก็คือ Walt Disney บริษัทสื่อบันเทิงที่ใหญ่ที่สุดในโลก

รัฐฟลอริดามีความใกล้ชิดกับบริษัท Walt Disney อย่างมาก เนื่องจากเป็นที่ตั้งของ Walt Disney World สวนสนุกและรีสอร์ตที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกบนพื้นที่กว่า 101 ตารางกิโลเมตร ถือเป็นพื้นที่เศรษฐกิจสำคัญของฟลอริดา จากจำนวนนักท่องเที่ยวเฉลี่ยก่อนการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ถึงกว่า 50 ล้านคนต่อปี

กฎหมาย Don’t Say Gay สร้างความไม่พอใจต่อกลุ่มพนักงานของ Walt Disney อย่างสูง ส่งผลให้ผู้บริหารและทายาทของบริษัท Walt Disney ออกแถลงการณ์ต่อต้านการออกกฎหมายที่มองว่าเป็นการลิดรอนสิทธิของผู้ที่มีความหลากหลายทางเพศอย่างชัดเจน

รอน ดีซานติส ตอบโต้ท่าทีของ Walt Disney ด้วยการออกกฎหมายยกเลิกสิทธิพิเศษด้านการปกครองตนเองของ Walt Disney บนพื้นที่ตั้งของ Walt Disney World หลังได้รับสิทธิพิเศษดังกล่าวมาตั้งแต่ปี 1967 ทำให้บริษัทสูญเสียสิทธิประโยชน์ด้านภาษี ส่วนอำนาจในการแต่งตั้งฝ่ายบริหารและการอนุมัติการก่อสร้างอสังหาริมทรัพย์ในพื้นที่ของ Walt Disney World ก็ถูกโอนไปอยู่ในการจัดการของรัฐฟลอริดาทั้งหมด

นโยบายที่ถูกมองว่าเป็นการ “แก้แค้น” ของดีซานติส ทำให้ Walt Disney ออกมาตรการตอบโต้ ด้วยการระงับแผนการลงทุนสร้างวิทยาลัยในฟลอริดามูลค่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐอเมริกา ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจโดยรวมของฟลอริดาโดยตรง พร้อมยืนยันที่จะสนับสนุนชุมชน LGBTQ+ ต่อไป

ท่าทีของ Walt Disney ทำให้กลุ่มผู้สนับสนุนแนวคิดอนุรักษ์ เรียกร้องการคว่ำบาตร Walt Disney ในหลาย ๆ ช่องทาง

Bud Light : ความเป็นชายที่ถูกละเมิด?

การต่อต้านกลุ่ม LGBTQ+ ของกลุ่มอนุรักษ์นิยม จากการโหนกระแส Anti Woke ของพรรครีพับลิกัน ส่งผลกระทบรุนแรงต่อธุรกิจที่ให้การสนับสนุน LGBTQ+ อย่างไม่เคยมีมาก่อนในปี 2023

สินค้าที่โดนต่อต้านหนักที่สุดได้แก่ Bud Light เบียร์ยี่ห้อดังของสหรัฐอเมริกา เมื่อ Anheuser-Busch บริษัทผู้ผลิตเบียร์ชื่อดัง ได้เชิญ ดีแลน มัลเวร์นีย์ สตรีข้ามเพศคนดังทาง TikTok มาร่วมโพรโมต Bud Light ในช่วงเดือนเมษายนที่ผ่านมา

การร่วมมือครั้งนี้ เป็นไปตามแผนของฝ่ายการตลาด Anheuser-Busch ที่ต้องการปรับปรุงภาพลักษณ์ของ Bud Light ที่ถูกมองว่าเป็นเครื่องดื่มที่มีกลุ่มเป้าหมายจำกัดแค่นักดื่มผู้ชาย ให้สามารถเข้าถึงนักดื่มรุ่นใหม่ที่มีความหลากหลายมากขึ้น จึงเลือกให้ ดีแลน มัลเวร์นีย์ ซึ่งมีผู้ติดตามทาง TikTok หลายล้านคน มาโพรโมต Bud Light ผ่านทางคลิปวิดีโอ Instagram โดยในคลิปยังมีการเปิดตัวกระป๋องเบียร์ที่ระลึกซึ่งพิมพ์หน้าสตรีข้ามเพศคนดังเอาไว้ที่ข้างกระป๋องอีกด้วย

แต่เดิม ดีแลน มัลเวร์นีย์ ก็ไม่เป็นที่นิยมของกลุ่มอนุรักษ์นิยมเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว นอกจากมีสถานะเป็นคนข้ามเพศแล้ว เธอยังเคยสัมภาษณ์ โจ ไบเดน ประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาของพรรคเดโมแครตอีกด้วย

การให้สตรีข้ามเพศมาโฆษณาเบียร์ที่ได้ชื่อว่าเป็น King of Beer หรือ ราชาแห่งเบียร์ของชาวอเมริกัน สร้างความไม่พอใจแก่นักดื่มชายอเมริกันซึ่งมีแนวคิดอนุรักษ์นิยมอย่างรุนแรง

มีการผลิตคลิปวิดีโอการทุบทำลายหรือเทเบียร์ Bud Light ทิ้งลงสื่อโซเชียลอย่างต่อเนื่อง แรงต่อต้านมาทั้งจากนักดื่มทั่วไปและนักดื่มที่เป็นคนดัง ทั้ง คิด ร็อก และ เท็ด นูเจนท์ มีศิลปินเพลงคันทรีจำนวนไม่น้อยที่ประกาศจะเลิกดื่มและยุติการสนับสนุนเบียร์ยี่ห้อดังเป็นการถาวรเพราะเรื่องนี้ ส่งผลให้ยอดขาย Bud Light ลดลงอย่างต่อเนื่อง จนหลายฝ่ายเชื่อว่าสถานะของอดีตเบียร์ที่ได้ชื่อว่า King of Beer อาจจะไม่กลับมาเหมือนเดิมอีกต่อไป

การต่อต้านกลุ่ม LGBTQ+ ในสหรัฐอเมริกา ยังลามมาถึงช่วง Pride Mouth หรือการเรียกร้องสิทธิกลุ่ม LGBTQ+ ในช่วงเดือนมิถุนายนของทุกปี เมื่อบริษัทและเจ้าของผลิตภัณฑ์ที่ร่วมกิจกรรมรณณงค์ในเดือน Pride Mouth ถูกกระแส Anti Woke เล่นงานอย่างถ้วนหน้า ทั้ง Nike Adidas Starbuck Walmart ฯลฯ

Target : ชุดว่ายน้ำซ่อนรูป

บริษัทที่ถูกกระแส Anti Woke โจมตีไม่แพ้ Bud Light ก็คือ Target ห้างสรรพสินค้าที่ฉลองเดือน Pride Mouth ด้วยการเปิดตัวสินค้าเสื้อผ้าสำหรับชาว LGBTQ+ ที่จะนำไปโชว์บริเวณด้านหน้าของห้างในแต่ละสาขา

สินค้าเสื้อผ้า LGBTQ+ ของ Target ที่เรียกเสียงวิพากษ์วิจารณ์อย่างมาก คือชุดว่ายน้ำผู้หญิงสำหรับสตรีข้ามเพศชนิดพิเศษที่เรียกว่า Tuck Friendly ซึ่งออกแบบสำหรับสตรีข้ามเพศที่ยังไม่ผ่านการผ่าตัดแปลงเพศ สามารถ “ซ่อนรูป” บริเวณอวัยวะเพศ จนดูเหมือนผ่านการแปลงเพศมาแล้ว

ชุดว่ายน้ำดังกล่าวถูกกลุ่มอนุรักษ์นิยมโจมตีอย่างหนัก เมื่อมีการเผยแพร่ข่าวปลอมว่า มีการนำชุดว่ายน้ำชนิด Tuck Friendly ไปขายในแผนกชุดว่ายน้ำสำหรับเด็กอีกด้วย

แม้จะได้รับการยืนยันว่าเป็นข่าวปลอม แต่ก็สร้างความโกรธแค้นให้กับผู้คนจำนวนไม่น้อยที่หลงเชื่อ ห้างหลายสาขาตกเป็นเป้าโจมตีของผู้คนที่ไม่พอใจ มีการทำลายชั้นวางสินค้าสำหรับ LGBTQ+ การขู่ทำร้ายพนักงานขาย จนถึงการขู่วางระเบิดห้างทางโซเชียลมีเดีย

แรงกดดันจากสังคม ทำให้ห้าง Target ตัดสินใจยกเลิกการขายสินค้าสำหรับ LGBTQ+ บางชิ้น ส่วนสาขาในรัฐทางตอนใต้ มีการย้ายแผนกสินค้าสำหรับ LGBTQ+ ไปอยู่ด้านหลังของห้าง เพื่อลดความไม่พอใจของผู้ประท้วง

Woke Capitalism : กระแสตีกลับ

ปัจจุบันมีเจ้าของผลิตภัณฑ์หลายเจ้าหันมาจำหน่ายสินค้าเกี่ยวกับ LGBTQ+ จนเกิดเรียกว่า Woke Capitalism และ Rainbow Capitalism หรือการขยายกลุ่มลูกค้าที่เป็นผู้สนับสนุนความเท่าเทียมในสังคม (Woke Capitalism) หรือลูกค้าที่เป็น LGBTQ+ (Rainbow Capitalism) แต่บ่อยครั้งที่กลุ่มธุรกิจเหล่านี้ถูกวิจารณ์ว่าไม่ได้ให้ความสำคัญกับความเท่าเทียมในสังคมหรือสิทธิของชาว LGBTQ+ อย่างแท้จริง

LGBT Capital บริษัทที่ปรึกษาด้านการเงินเพื่อกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ ประเมินว่ากำลังซื้อต่อปีของชาว LGBTQ+ ทั่วโลก มีมูลค่าถึง 3.9 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐอเมริกา ส่วนกำลังซื้อต่อปีของชาว LGBTQ+ ในสหรัฐอเมริกา อยู่ที่ 1.1 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐอเมริกา

ความเสี่ยงของธุรกิจที่หาประโยชน์จาก Woke Capitalism และ Rainbow Capitalism นอกจากกระแส Anti Woke แล้ว ยังอาจมาจากกระแสตีกลับโดยกลุ่มผู้สนับสนุนที่มองว่าเจ้าของผลิตภัณฑ์เหล่านั้นดำเนินธุรกิจโดยปราศจากความจริงใจ

การไม่ออกมาปกป้อง ดีแลน มัลเวร์นีย์ ของ Bud Light และพยายามทำทุกทางเพื่อกอบกู้ภาพลักษณ์ “เบียร์สำหรับชายชาตรี” ผ่านสื่อโฆษณาต่าง ๆ ของ Bud Light รวมถึงการถูกเปิดโปงว่าให้การสนับสนุนทางการเงินแก่นักการเมืองฝ่ายอนุรักษ์นิยมที่ออกกฎหมายลิดรอนสิทธิ LGBTQ+ ในสหรัฐอเมริกาอย่างต่อเนื่อง ก่อให้เกิดกระแสต่อต้าน Bud Light ในกลุ่ม LGBTQ+ เช่นเดียวกัน

โดยช่วงเดือน Pride Mouth มีกลุ่มผู้ประท้วงมารวมตัวที่หน้า Stonewall Inn ศูนย์กลางการเรียกร้องสิทธิ LGBTQ+ ในนิวยอร์ก เพื่อร่วมกันนำเบียร์ยี่ห้อต่าง ๆ ในเครือของบริษัท AB InBev เจ้าของเบียร์ Bud Light มาเททิ้งเพื่อเป็นการประท้วง

ส่วนการปรับเปลี่ยนท่าทีของ Target ด้วยการจำกัดการขายสินค้า LGBTQ+ ตามคำขู่ของผู้ประท้วง สร้างความไม่พอใจให้กับกลุ่มเสรีนิยม ทั้งจากกลุ่ม Human Rights Campaign และ กาวิน นิวซัม ผู้ว่าการรัฐแคลิฟอร์เนีย ที่มองว่าท่าทีของ Target ไม่ต่างจากการจำนนต่อคำขู่ของผู้ก่อการร้าย และยิ่งจะทำให้การประท้วงด้วยความรุนแรงแพร่หลายมากขึ้นในกลุ่มผู้ที่มีแนวคิด Anti Woke

Anti Woke : เทรนด์ของโลก?

กระแส Anti Woke ในช่วงเดือน Pride Mouth ยังพบได้ในหลายประเทศทั่วโลก ทั้งอังกฤษ ออสเตรเลีย แคนาดา และแอฟริกาใต้

Woolworths ห้างขายสินค้าแฟชั่นในประเทศแอฟริกาใต้ ถูกผู้ใช้ Twitter โจมตีเรื่องความ Woke หลังประกาศสนับสนุน Pride Month ด้วยการจำหน่ายสินค้าสำหรับ LGBTQ+ พร้อมนโยบายให้พนักงานสวมชุดแต่งกายที่สะท้อนวัฒนธรรม ความเชื่อทางศาสนา และอัตลักษณ์ทางเพศของตนเองได้อย่างเสรี

The Warehouse ห้างในประเทศนิวซีแลนด์ ถูกโจมตีเรื่องความ Woke เมื่อนำสินค้า Pride Collection ของ Disney ทั้งมิกกี้ เมาส์สีรุ้งและปากกาดินสอสีรุ้งมาขายในร้าน

นิตยสาร Glamour UK ถูกโจมตีเรื่องความ Woke จากการนำ โลแกน บราวน์ บุรุษข้ามเพศซึ่งกำลังตั้งท้อง มาถ่ายแบบเปลือยหน้าท้องขึ้นปกนิตยสารสำหรับ Pride Month

ส่วน Campaign Life Coalition กลุ่มเคร่งศาสนาในประเทศแคนาดา รณรงค์ให้ผู้ปกครองห้ามไม่ให้เด็ก ๆ ไปโรงเรียนที่ประดับธงสีรุ้งในช่วงเดือน Pride Month ส่งผลให้วันที่ 1 มิถุนายนที่ผ่านมา มีเด็กนักเรียนในแคนาดาขาดเรียนเป็นจำนวนมาก ในเมืองออตตาวา-คาร์ลตัน รัฐออนแทรีโอ มีโรงเรียน 9 แห่งที่มียอดเด็กขาดเรียนมากกว่า 40% และมีโรงเรียน 2 แห่งที่มียอดเด็กขาดเรียนมากกว่า 60%

บทเรียนของบริษัทเจ้าของผลิตภัณฑ์ที่ถูกกระแส Anti Woke เล่นงาน น่าจะส่งผลต่อแผนการโพรโมตสินค้าและบริการสำหรับกลุ่มลูกค้าที่ต้องการเรียกร้องความเท่าเทียมในสังคมและกลุ่มลูกค้าที่เป็นชาว LGBTQ+ ในอนาคตไม่มากก็น้อย

การปะทะกันระหว่างผู้ที่มีแนวคิด Wokeness และ Anti Woke ก็น่าจะสร้างประเด็นโต้แย้งไปอีกยาวนาน จนกว่าคนในสังคมจะเรียนรู้การอยู่ร่วมกันท่ามกลางความแตกต่างได้อย่างสันติ

ข้อมูลอ้างอิง :

https://en.wikipedia.org/wiki/Woke
https://en.wikipedia.org/wiki/Florida_Parental_Rights_in_Education_Act
https://en.wikipedia.org/wiki/Disney_and_Florida%27s_Parental_Rights_in_Education_Act
https://www.factcheck.org/2022/05/desantis-vs-disney-qa/
https://en.wikipedia.org/wiki/2023_Anheuser-Busch_boycott
https://www.forbes.com/sites/dereksaul/2023/06/06/anheuser-busch-faces-permanent-15-decline-in-bud-light-sales-but-now-may-be-attractive-time-to-buy-stock/
https://en.wikipedia.org/wiki/2023_Target_Pride_Month_merchandise_backlash
https://apnews.com/article/target-pride-lgbtq-4bc9de6339f86748bcb8a453d7b9acf0
https://en.wikipedia.org/wiki/Woke_capitalism
https://en.wikipedia.org/wiki/Rainbow_capitalism
https://www.forbes.com/sites/conormurray/2023/06/07/anti-woke-goes-global-international-businesses-draw-right-wing-anger-over-lgbtq-pride-campaigns/