กรุงเทพฯ 12 ก.ย.-กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข เตือนผู้สูงอายุกินพอดีคำ หากอาหารติดคอ ไม่ควรกลืนข้าวตาม พร้อมแนะวิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้น และวิธีปฏิบัติตัวในการกินอาหารให้ปลอดภัย เพื่อลดเสี่ยงเสียชีวิตได้
นายแพทย์สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย อธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า จากกรณีการนำเสนอข่าวชายวัย 68 ปี กินข้าวกับเป็ดพะโล้ แล้วเกิดติดคอจึงได้กลืนข้าวตามเข้าไป เพื่อให้เศษอาหารที่ติดคอลงไปสู่ระบบย่อยอาหารส่วนอื่น แต่ก็เกิดอาการชักและเสียชีวิตในเวลาต่อมานั้น กรมอนามัยขอแสดงความเสียใจต่อการสูญเสียที่เกิดขึ้นกับสมาชิกในครอบครัว และขอให้ทุกบ้านที่มีผู้สูงอายุต้องดูแลการกินอาหารอย่างใกล้ชิด ซึ่งปกติแล้วการกลืนอาหารชิ้นใหญ่เพื่อช่วยเหลือผู้ที่อาหารติดคอนั้น ไม่ใช่วิธีการที่ถูกต้อง เนื่องจากกินชิ้นใหญ่หรือเคี้ยวไม่ละเอียด มีโอกาสเกิดอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ เพราะผู้สูงอายุเป็นวัยที่มีความเปลี่ยนแปลงทั้งทางด้านกายภาพและระบบการทำงานต่าง ๆ ของร่างกาย รวมทั้งการกลืนอาหารด้วย รวมถึงปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้ผู้สูงอายุประสบปัญหาในการกลืนอาหาร
เริ่มตั้งแต่ในช่องปาก โดยพบว่าผู้สูงอายุมักมีภาวะปากแห้ง จึงขาดน้ำลายในการปั้นอาหารเป็นก้อน แนะนำให้กินวุ้นชุ่มปาก ซึ่งสามารถติดต่อสอบถามได้ที่มูลนิธิทันตนวัตกรรม อีกทั้งฟันหรือกำลังของการบดเคี้ยวลดลง ทำให้ผู้สูงอายุต้องใช้เวลาบดเคี้ยวอาหารเพิ่มนานยิ่งขึ้น การทำงานของริมฝีปากและลิ้นลดลงเช่นกัน ทำให้ต้องกลืนอาหารหลายครั้งกว่าปกติ เสี่ยงต่อการสำลักอาหาร อีกทั้งฝาปิดกล่องเสียงที่ป้องกันการไหลของอาหารลงสู่หลอดลมของผู้สูงอายุปิดช้ากว่าคนหนุ่มสาว ร่วมกับหูรูดหลอดอาหารเปิดรับอาหารสั้นลง ส่งผลให้อาหารอยู่ในคอหอยนานขึ้นและมีโอกาสเหลือค้างมากกว่าปกติ ประกอบกับการหยุดหายใจของผู้สูงอายุขณะกลืนจะต้องใช้เวลานานขึ้น จึงทำให้โอกาสที่จะเกิดการสำลักในขณะกลืนอาหารมีมากขึ้นตามไปด้วย
นายแพทย์สุวรรณชัย กล่าวต่อไปว่า สำหรับวิธีการช่วยเหลือหากอาหารติดคอในกรณีไม่รุนแรง หายใจได้ ให้ไอเอาสิ่งที่ติดคอออกมาแล้วโทร 1669 หรือนำตัวผู้ป่วยส่งโรงพยาบาล ส่วนกรณีรุนแรง หายใจไม่ได้ ไอไม่ได้ หรือผู้ป่วยหมดสติ ให้แจ้ง 1669 และรีบปฐมพยาบาล โดยให้ผู้ช่วยปฐมพยาบาลยืนด้านหลังผู้ป่วยโอบรอบใต้รักแร้ มือข้างหนึ่งกำ โดยหันกำปั้นด้านนิ้วหัวแม่มือเข้าไปด้านในหน้าท้องผู้ป่วย แล้ววางไว้เหนือบริเวณสะดือแต่ใต้ลิ้นปี่ มืออีกข้างโอบกำปั้นไว้ และรัดกระตุกที่หน้าท้องขึ้นและเข้าพร้อมๆ กัน แรงๆ จนกว่าสิ่งแปลกปลอมจะหลุดออก หรือจนกว่าผู้ป่วยจะพูดหรือร้องออกมาได้ จากนั้นนำตัวผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที
“ทั้งนี้ ผู้สูงอายุต้องใส่ใจเรื่องการกินอาหารให้ปลอดภัย หรือลูกหลานควรดูแลอย่างใกล้ชิดเพื่อป้องกันอาหารติดคอหรือสำลักอาหาร โดยมีวิธีการปฏิบัติดังนี้ 1) นั่งตัวตรงขณะกินอาหาร และหลังกินเสร็จห้ามนอนทันที 2) เคี้ยวและกลืนอาหารช้า ๆ อย่างตั้งใจ ให้เวลากับมื้ออาหารอย่างเพียงพอ 3) อย่ากินอาหารขณะเหนื่อย ควรพักก่อนสัก 30 นาที 4) อาหารที่กินควรมีขนาดชิ้นเล็ก ๆ หรือพอดีคำ ไม่ใหญ่หรือเหนียวเกินไป 5) ลดสิ่งรบกวนขณะกินอาหาร เช่น การพูดคุย การดูทีวี เพื่อป้องกันการหัวเราะขณะกลืนอาหาร 6) กินอาหาร คำละ 1 ชนิด เนื่องจากอาหารที่มีเนื้อหลากหลายชนิดใน 1 คำจะสำลักง่าย และ 7) หลีกเลี่ยงการกินอาหารแห้งหรือแฉะเกินไป ควรมีน้ำซอสหรือน้ำซุปปริมาณพอเหมาะ ช่วยให้เนื้ออาหารชุ่มและนุ่มขึ้น” อธิบดีกรมอนามัย กล่าว.-สำนักข่าวไทย