วันขึ้นปีใหม่ไทย เดิมไม่ใช่ 1 มกราคม

สำนักข่าวไทย 1 ม.ค. 64 – “สวัสดีปีใหม่” ทุกคนนะคะ เข้าสู่ปี พ.ศ. 2564 ขึ้นปีใหม่อย่างเป็นทางการแล้ว แต่รู้ไหมคะว่าเดิมวันขึ้นปีใหม่ไทยไม่ใช่ 1 มกราคม แล้วเรากำหนดให้วันที่ 1 มกราคมเป็นวันขึ้นปีใหม่ตั้งแต่เมื่อไร ไปดูกันเลยค่ะ

Highlight ประวัติวันขึ้นปีใหม่

  • เดิมไทยเรานับเอาวันแรม 1 ค่ำ เดือนอ้ายเป็นวันขึ้นปีใหม่
  • พ.ศ. 1901 (จุลศักราช 720) กำหนดให้เดือน 5 เป็นการพระราชพิธีเผด็จศก ลดแจตร ออกสนาม ที่หมายถึงขึ้นปีใหม่
  • สมัยรัชกาลที่ 4 และ 5 สันนิษฐานได้ว่าคงจะถือเอาวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ซึ่งเป็นวันขึ้นปีใหม่ตามปีนักษัตรเป็นหลัก 
  • พ.ศ. 2417 เกิดประเพณีการเลี้ยงปีใหม่ขึ้นเป็นครั้งแรก ส่วนชาวบ้านถือเอาวันสงกรานต์เป็นวันปีใหม่
  • พ.ศ. 2432 วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ตรงกับวันที่ 1 เมษายน พอดี รัชกาลที่ 5 จึงโปรดให้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่เป็นวัน 1 เมษายน 
  • พ.ศ. 2477 ประกาศให้มีงานรื่นเริงขึ้นปีใหม่ในวันที่ 1 เมษายน เพื่อฟื้นฟูประเพณีวันขึ้นปีใหม่ที่ซบเซา
  • พ.ศ. 2484 มีมติให้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่จากวันที่ 1 เมษายน มาเป็นวันที่ 1 มกราคม

เดิมวันขึ้นปีใหม่คือวันไหน?

ก่อนที่จะไปหาคำตอบว่าเรานับเอาวันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่ตั้งแต่เมื่อไร ไปดูกันก่อนดีกว่าค่ะว่าเดิมวันขึ้นปีใหม่เราตรงกับวันอะไร


เดิมไทยเรานับเอาวันแรม 1 ค่ำ เดือนอ้ายเป็นวันขึ้นปีใหม่ เพราะคนโบราณนับข้างแรมเป็นต้นเดือน และเดือนอ้ายก็บอกชัดอยู่แล้วว่าเป็นเดือนแรก ที่กำหนดเอาเดือนอ้ายเป็นต้นปีสันนิษฐานว่าเพราะในระยะเวลาระหว่างนั้นอยู่ในฤดูหนาว พ้นจากฤดูฝนซึ่งอากาศมืดมัวมาเป็นสว่างเหมือนเวลาเช้าจึงได้นับเอาเดือนอ้ายเป็นต้นปี

เมื่อจุลศักราช 720 (พ.ศ. 1901) ก็ไม่ได้กําหนดเดือนอ้ายเป็นเดือนขึ้นปีใหม่ แต่กำหนดไว้ว่าเป็นเดือน 5 การพระราชพิธีเผด็จศก ลดแจตร ออกสนาม ที่หมายถึงขึ้นปีใหม่


ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 4 และ 5 สันนิษฐานได้ว่าคงจะถือเอาวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ซึ่งเป็นวันขึ้นปีใหม่ตามปีนักษัตรเป็นหลัก และในรัชกาลที่ 5 ได้เกิดประเพณีการเลี้ยงปีใหม่ขึ้นเป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2417 ดังปรากฏในพระราชพิธีสิบสองเดือน ส่วนตามแบบชาวบ้านถือเอาวันสงกรานต์เป็นหลัก

จากข้อมูลข้างต้นจะเห็นว่าวันขึ้นปีใหม่ไม่ได้กําหนดแน่นอนจนกว่าโหรจะได้คํานวณวันแล้วประกาศให้ทราบ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวคงจะทรงพิจารณาเห็นความลําบาก จึงได้มีพระบรมราชโองการประกาศให้ใช้วันอย่างใหม่ โดยให้เลิกใช้จุลศักราชในทางราชการ เปลี่ยนมาใช้รัตนโกสินทรศก เริ่มในปีรัตนโกสินทรศก 108 (พ.ศ. 2432) เป็นต้นมา และเรียกชื่อเดือนว่าเมษายน พฤษภาคม ฯลฯ ตามทางสุริยคติเป็นครั้งแรก รวมทั้งเรียกวันเป็นวันที่ 1 วันที่ 2 ฯลฯ ด้วย แต่ก็ยังให้ใช้วันเดือนปีตามจันทรคติคือวันขึ้นแรม เดือนอ้าย เดือนยี่ และปีชวด ฉลู หรือจุลศักราชต่อไปได้ เพราะเป็นหลักทางโหราศาสตร์ซึ่งราษฎรเคยใช้มาแล้ว

สรุปได้ว่า สมัยโบราณไทยอาจนับเอาวันแรม เดือนอ้าย เป็นวันขึ้นปีใหม่ จากนั้นเปลี่ยนมาเป็นวันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 รวมทั้งมีวันสงกรานต์ด้วย ต่อมาในพ.ศ. 2432 วันขึ้น 1 ค่ำ เดือน 5 ตรงกับวันที่ 1 เมษายน พอดี รัชกาลที่ 5 จึงโปรดให้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่เป็นวัน 1 เมษายน ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา


ในปี ร.ศ. 131 (พ.ศ. 2455) สมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพิจารณาเห็นว่าปีรัตนโกสินทรศกนับย้อนไปในอดีตได้เพียงร้อยปีเศษเท่านั้นไม่พอใช้จึงโปรดเกล้าฯให้เลิกใช้รัตนโกสินทรศก ให้ใช้พุทธศักราชแทนส่วนวันเดือนปีคงใช้ไปตามเดิม 

การกำหนดให้วันที่ 1 เมษายนเป็นวันขึ้นปีใหม่ เหมือนจะถือกันเคร่งครัดเฉพาะในวงราชการเท่านั้น ส่วนชาวบ้านทั่วไป ยังคงถือเอาวันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่

ต่อมาเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตย ใน พ.ศ. 2475 แล้ว ราชการพิจารณาว่าควรฟื้นฟูประเพณีวันขึ้นปีใหม่ที่ซบเซาไปนานให้ฟื้นขึ้นมาอีก จึงประกาศให้มีงานรื่นเริงขึ้นปีใหม่ในวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2477 ขึ้นในกรุงเทพฯเป็นครั้งแรก 

ไทยกำหนดวันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่ตั้งแต่เมื่อไร?

ตามที่ได้บอกไปว่าในปีวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2477 ได้มีการประกาศให้มีงานรื่นเริงขึ้นปีใหม่เพื่อฟื้นฟูประเพณีวันขึ้นปีใหม่ที่ซบเซา แต่การฟื้นฟูทำได้ไม่กี่ปี คณะรัฐมนตรีก็ได้พิจารณาเปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่อีกครั้งหนึ่ง โดยคณะกรรมการได้ลงมติเป็นเอกฉันท์ให้เปลี่ยนวันขึ้นปีใหม่จากวันที่ 1 เมษายน มาเป็นวันที่ 1 มกราคม เริ่มต้นใน พ.ศ. 2484

สำหรับ “วันขึ้นปีใหม่” 1 มกราคม 2564 ที่จะถึงนี้ ทีมงานสำนักข่าวไทยขออวยพรให้ทุกท่านมีความสุข สุขภาพร่างกายแข็งแรง ต่อสู้กับอุปสรรคต่าง ๆ ไปด้วยกันนะคะ สวัสดีปีใหม่ค่ะ.-สำนักข่าวไทย

ขอบคุณข้อมูลจาก : สงกรานต์ 3 วัน 13-15 เม.ย.เริ่มมีเมื่อใด ปีใหม่ไทยในอดีตเปลี่ยนไปมา ชาวบ้านตามตรวจดูวันเอง. (ออนไลน์). สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2563, จาก https://www.silpa-mag.com/history/article_31026

ดูข่าวเพิ่มเติม

Top Viewed • อ่านมากสุด

ดูทั้งหมด

car blocked hydrant delaying Thai temple fire control in New York

เปิดภาพรถจอดขวางหัวจ่ายน้ำดับเพลิงในเหตุไฟไหม้วัดไทย

นิวยอร์ก 13 ก.พ. – หน่วยงานดับเพลิงในนครนิวยอร์กโพสต์ภาพรถยนต์ที่จอดกีดขวางหัวจ่ายน้ำดับเพลิง เป็นเหตุให้เกิดความล่าช้าในการดับไฟไหม้วัดไทยในเขตบรองซ์ของนครนิวยอร์ก ที่เกิดขึ้นเมื่อเช้าวานนี้ตามเวลาท้องถิ่น พร้อมกับเปิดเผยสาเหตุที่ทำให้เกิดไฟไหม้ นายโรเบิร์ต เอส. ทักเกอร์ ผู้อำนวยการสำนักงานดับเพลิงนิวยอร์กหรือเอฟดีเอ็นวาย (FDNY) โพสต์ในแพลตฟอร์มเอ็กซ์ (X) แสดงความเสียใจกับเหตุไฟไหม้ในเขตบรองซ์ และขอบคุณสภากาชาดและหน่วยงานฉุกเฉินที่ช่วยเหลือผู้ประสบภัย พร้อมกับโพสต์ภาพรถยนต์ที่จอดกีดขวางหัวจ่ายน้ำดับเพลิง โดยระบุว่า นับเป็นครั้งที่ 2 ในรอบ 3 วันที่เจ้าหน้าที่ดับเพลิงประสบปัญหาหัวจ่ายน้ำดับเพลิงถูกกีดขวาง และครั้งนี้เป็นหัวจ่ายน้ำดับเพลิงที่อยู่ตรงข้ามกับอาคารที่เกิดไฟไหม้ วินาทีที่มีค่าต้องสูญเปล่าเพราะยวดยานที่จอดกีดขวางหัวจ่ายน้ำดับเพลิงอย่างผิดกฎหมาย เรื่องนี้เป็นยิ่งกว่าการทำผิดกฎหมาย เพราะเป็นเรื่องของความเป็นความตาย ด้านเอฟดีเอ็นวายโพสต์เอ็กซ์ว่า เหตุไฟไหม้วัดอุษาพุฒยาราม เมื่อราว 06.00 น. วานนี้ตามเวลาท้องถิ่น ทวีความรุนแรงจากการเตือนภัยระดับ 2 เป็นระดับ 3 เจ้าหน้าที่มากกว่า 40 หน่วย รวม 150 นาย พยายามควบคุมไฟที่ไหม้ 2 อาคาร แต่น่าเสียใจที่มีผู้เสียชีวิต 2 คน มีรถยนต์คันหนึ่งจอดกีดขวางหัวจ่ายน้ำดับเพลิงซึ่งอยู่ใกล้ที่เกิดเหตุที่สุด และเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นหลายครั้งในช่วงไม่นานมานี้ เอฟดีเอ็นวายโพสต์ในเวลาต่อมาว่า เหตุไฟไหม้ดังกล่าวเป็นอุบัติเหตุที่เกิดจากเครื่องทำความร้อนแบบพกพาสัมผัสกับวัสดุที่ติดไฟง่าย พร้อมกับย้ำว่า […]

ปลอดภัยแล้ว นร.ถูกเก๋งฝ่าไฟแดงพุ่งชนขณะข้ามทางม้าลาย

รถเก๋งฝ่าไฟแดงชนนักเรียนขณะข้ามทางม้าลายหน้าโรงเรียนดัง คนขับอ้างไม่ใช่คนพื้นที่ มัวมองดู GPS ส่วนน้องนักเรียนปลอดภัยแล้ว

ภูมิใจไทยวอล์กเอาต์

ประชุมร่วมรัฐสภา วุ่นตั้งแต่เริ่ม “ภท.” วอล์กเอาต์ยกพรรค

“ภูมิใจไทย” วอล์กเอาต์ยกพรรคตั้งแต่เริ่มถกแก้ รธน. “ไชยชนก” บอกขัดต่อคำวินิจฉัยศาล ด้าน “หมอเปรม” โร่เสนอญัตติด่วนขอให้ศาล รธน.ตีความก่อน ลั่น เป็นคนมีวุฒิภาวะ-ทำอะไรรอบคอบ บรรจงเขียนอย่างสุดยอดในชีวิต ทำ “ณัฐวุฒิ” โวยยังไม่เห็นเอกสาร สุดท้ายประธาน “วันนอร์” สั่งพักประชุม 15 นาที

ข่าวแนะนำ

New Delhi railway station overcrowding leaves 15 dead

เบียดกันเสียชีวิตที่สถานีรถไฟในอินเดีย

นิวเดลี 16 ก.พ.- เกิดเหตุฝูงชนเบียดเสียดกันจนมีผู้เสียชีวิตและได้รับบาดเจ็บ ขณะพยายามยื้อแย่งกันขึ้นรถไฟโดยสารที่สถานีรถไฟในกรุงนิวเดลีของอินเดียเมื่อคืนวันเสาร์ตามเวลาท้องถิ่น สถานีโทรทัศน์เอ็นดีทีวี (NDTV) รายงานอ้างเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นว่า เหตุเกิดเมื่อเวลา 20.00 น.วันเสาร์ตามเวลาท้องถิ่น ตรงกับเวลา 21.30 น.วันเสาร์ตามเวลาไทย มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 15 คน ในจำนวนนี้เป็นผู้หญิง 10 คน และเด็ก 3 คน และยังมีผู้บาดเจ็บ 15 คน  เหตุการณ์สลดเกิดขึ้นที่ชานชาลา 2 แห่งของสถานีรถไฟในกรุงนิวเดลี ขณะที่ผู้โดยสารจำนวนมากยื้อแย่งกันขึ้นรถไฟ 2 ขบวนที่มาถึงล่าช้า เพื่อที่จะเดินทางไปร่วมเทศกาลมหากุมภเมลา ซึ่งเป็นพิธีอาบน้ำศักดิ์สิทธิ์ของชาวฮินดูที่เมืองประยาคราช  รัฐอุตตรประเทศที่เริ่มมาตั้งแต่วันที่ 13 มกราคมจนถึงวันที่ 26 กุมภาพันธ์ ก่อนหน้านี้เมื่อวันที่ 29 มกราคม ซึ่งถือเป็นวันศักดิ์สิทธิที่สุดของเทศกาล เกิดเหตุผู้แสวงบุญเบียดเสียดกันจนมีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 30 คน.-820(814).-สำนักข่าวไทย  

มธ.แปรอักษรล้อการเมือง เหน็บ MOU ขึ้นภาพคู่ “อิ๊งค์-พิธา”

“ธรรมศาสตร์” แปรอักษรล้อการเมือง หลังงานบอลจบ เหน็บ MOU ขึ้นภาพคู่ “แพทองธาร-พิธา” บอกเป็นผู้นำฝ่ายบริหาร-ฝ่ายค้าน วิจารณ์นโยบายรัฐบาล “บ้านเพื่อคนไทย-คอนโดเพื่อคนจีน” แถมแซะน้ำท่วมต้องรอ “เมียคนใต้” พร้อมถาม “โทนี่” กลับมาได้ไง

จับแล้ว “พี-เป็ด” คู่หูฆ่า 2 ศพอ่างทอง

ตำรวจอ่างทองสนธิกำลังชุดปฏิบัติการพิเศษภาค 1 บุกจับ “พี ดาวดึงส์-เป็ด” หลังบุกรัวยิงอดีตทหารผ่านศึกขาพิการ และแฟนเก่าน้องสาวเสียชีวิตรวม 2 ราย